Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи 55 йилдан бери таъмирланмагани маълум бўлди

Тошкент шаҳрида жойлашган Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи 1968 йилдан буён таъмирланмаган. Бу ҳақда Олий Мажлис Сенатида бўлиб ўтаётган ялпи мажлисда маълум қилинди.

Мажлисда апрель ойида музей ашёлари ва коллекцияларини сақлаш ҳамда уларнинг хавфсизлигини таъминлаш чоралари юзасидан Маданий мерос агентлигига юборилган парламент сўрови муҳокама қилинди.

Сенатор Дилором Тошмуҳамедова нутқ сўзлаб, республикадаги кўплаб музейлар бинолари таъмирталаб ҳолатда экани, айримларида иситиш ва совитиш тизими ишламаслигини айтди. Экспозицияларнинг техник жиҳозлари музей талаблари ва стандартларига мос келмаслиги, музей фондининг сақланиш ҳолати ҳарорат ва намлик даражасига ҳамда хавфсизлик талабларига жавоб бермаслиги танқид қилинди. Сенаторга кўра, экспонатлар кўргазмаси учун жой йўқлиги сабабли кўплаб ноёб ашёлар омборхоналарда қолиб кетмоқда.

Дилором Тошмуҳамедованинг урғу беришича, Тошкент шаҳрида жойлашган Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи 1968 йилдан буён таъмирланмаган.

“Музейга 2021 йилдан буён Тошкент шаҳрининг Адиблар хиёбони – “Маънавият” шаҳарчасида янги бино қурилиши таъкидлаб келинмоқда. Аммо ҳалигача мазкур масала ўз ечимини топмаган. Музейни таъмирлашни назарда тутувчи президент қарори (ПҚ-4865, 19.10.2020) ҳамда ҳукумат (ВМ 891-сон, 06.11.2017) қарори ижроси таъминланмаган. Музей биносида шароит йўқлиги сабабли унда сақланаётган 69 575 та ноёб ашё хавф остида қолмоқда”, — деди сенатор.

Дилором Тошмуҳамедованинг қўшимча қилишича, Ўзбекистон тарихи давлат музейи ҳамда Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейининг коммуникация тизими 1970 йилдан бери реконструкция қилинмаган. Тамарахоним уй-музейи ҳам капитал таъмирга муҳтож.

“Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 11 декабрдаги 975-сон қарорига асосан Ўзбекистон давлат санъат музейи, Ўзбекистон тарихи давлат музейи ҳамда Ўзбекистон амалий санъат ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейида қурилиш ва таъмирлаш ишлари олиб борилиши белгиланган. Бироқ мазкур вазифа ижроси таъминланмаган”, — деди у.

Маълум қилинишича, соҳани тартибга солувчи қонунни қайта кўриб чиқиш лозим. 2008 йил 12 сентябрдаги “Музейлар тўғрисида”ги қонун нормаларининг аксарияти эскирган бўлиб, у ўз предмети доирасидаги ижтимоий муносабатларни тўла ҳуқуқий тартибга солиш имкониятига эга эмаслиги аниқланди.

Мажлисда Сенат раиси Танзила Норбоева муаммони ҳал қилишда соҳани тартибга солувчи яхлит қонун ҳужжатини ишлаб чиқиш зарурлиги ва мавжуд қарорлардаги вазифаларни тўлиқ бажариш лозимлигини айтди.

“Ўзбекистон президентининг 261-сонли қарорига асосан, ўтган йил июль ойидан бошлаб ҳар йили давлат музейларига маданий бойликларни, шу жумладан мустақиллик йилларида яратилган, юксак бадиий қийматга эга бўлган тасвирий ва амалий санъат асарларини харид қилиш учун ҳудудлардаги давлат музейларига маҳаллий бюджетлардан 500 миллион сўмдан маблағ ажратиб борилиши белгиланган. Бироқ Қорақалпоғистон Республикаси, Самарқанд, Қашқадарё, Тошкент вилоятлари ва ҳатто пойтахт Тошкент шаҳрида ҳам мазкур вазифа бажарилмаган. Мазкур ҳудудлар раҳбарларидан, жумладан, тегишли халқ депутатлари кенгашларидан ушбу масалага алоҳида эътибор қаратишлари шарт. Бу ерда қатор комплекс муаммолар кўтарилмоқда. Уларни самарали ҳал этмай туриб, ушбу йўналишда кутилган натижаларга эришиш қийин. Шу боис парламент сўровидаги масалалар Сенатнинг қатъий назоратида қолади, мутассадди идоралар билан бу борада зарур чоралар кўрилиши устида ишлаймиз”, —деди Сенат раиси.