Alisher Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi 55 yildan beri taʼmirlanmagani maʼlum bo‘ldi

Toshkent shahrida joylashgan Alisher Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi 1968-yildan buyon taʼmirlanmagan. Bu haqda Oliy Majlis Senatida bo‘lib o‘tayotgan yalpi majlisda ma’lum qilindi.

Majlisda aprel oyida muzey ashyolari va kolleksiyalarini saqlash hamda ularning xavfsizligini taʼminlash choralari yuzasidan Madaniy meros agentligiga yuborilgan parlament so‘rovi muhokama qilindi.

Senator Dilorom Toshmuhamedova nutq so‘zlab, respublikadagi ko‘plab muzeylar binolari taʼmirtalab holatda ekani, ayrimlarida isitish va sovitish tizimi ishlamasligini aytdi. Ekspozitsiyalarning texnik jihozlari muzey talablari va standartlariga mos kelmasligi, muzey fondining saqlanish holati harorat va namlik darajasiga hamda xavfsizlik talablariga javob bermasligi tanqid qilindi. Senatorga ko‘ra, eksponatlar ko‘rgazmasi uchun joy yo‘qligi sababli ko‘plab noyob ashyolar omborxonalarda qolib ketmoqda.

Dilorom Toshmuhamedovaning urg‘u berishicha, Toshkent shahrida joylashgan Alisher Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi 1968-yildan buyon taʼmirlanmagan.

“Muzeyga 2021-yildan buyon Toshkent shahrining Adiblar xiyoboni – “Maʼnaviyat” shaharchasida yangi bino qurilishi taʼkidlab kelinmoqda. Ammo haligacha mazkur masala o‘z yechimini topmagan. Muzeyni taʼmirlashni nazarda tutuvchi prezident qarori (PQ-4865, 19.10.2020) hamda hukumat (VM 891-son, 06.11.2017) qarori ijrosi taʼminlanmagan. Muzey binosida sharoit yo‘qligi sababli unda saqlanayotgan 69 575 ta noyob ashyo xavf ostida qolmoqda”, — dedi senator.

Dilorom Toshmuhamedovaning qo‘shimcha qilishicha, O‘zbekiston tarixi davlat muzeyi hamda O‘zbekiston amaliy sanʼat va hunarmandchilik tarixi davlat muzeyining kommunikatsiya tizimi 1970-yildan beri rekonstruksiya qilinmagan. Tamaraxonim uy-muzeyi ham kapital taʼmirga muhtoj.

“Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 11-dekabrdagi 975-son qaroriga asosan O‘zbekiston davlat sanʼat muzeyi, O‘zbekiston tarixi davlat muzeyi hamda O‘zbekiston amaliy sanʼat va hunarmandchilik tarixi davlat muzeyida qurilish va taʼmirlash ishlari olib borilishi belgilangan. Biroq mazkur vazifa ijrosi taʼminlanmagan”, — dedi u.

Maʼlum qilinishicha, sohani tartibga soluvchi qonunni qayta ko‘rib chiqish lozim. 2008-yil 12-sentabrdagi “Muzeylar to‘g‘risida”gi qonun normalarining aksariyati eskirgan bo‘lib, u o‘z predmeti doirasidagi ijtimoiy munosabatlarni to‘la huquqiy tartibga solish imkoniyatiga ega emasligi aniqlandi.

Majlisda Senat raisi Tanzila Norboyeva muammoni hal qilishda sohani tartibga soluvchi yaxlit qonun hujjatini ishlab chiqish zarurligi va mavjud qarorlardagi vazifalarni to‘liq bajarish lozimligini aytdi.

“O‘zbekiston prezidentining 261-sonli qaroriga asosan, o‘tgan yil iyul oyidan boshlab har yili davlat muzeylariga madaniy boyliklarni, shu jumladan mustaqillik yillarida yaratilgan, yuksak badiiy qiymatga ega bo‘lgan tasviriy va amaliy sanʼat asarlarini xarid qilish uchun hududlardagi davlat muzeylariga mahalliy byudjetlardan 500 million so‘mdan mablag‘ ajratib borilishi belgilangan. Biroq Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Samarqand, Qashqadaryo, Toshkent viloyatlari va hatto poytaxt Toshkent shahrida ham mazkur vazifa bajarilmagan. Mazkur hududlar rahbarlaridan, jumladan, tegishli xalq deputatlari kengashlaridan ushbu masalaga alohida eʼtibor qaratishlari shart. Bu yerda qator kompleks muammolar ko‘tarilmoqda. Ularni samarali hal etmay turib, ushbu yo‘nalishda kutilgan natijalarga erishish qiyin. Shu bois parlament so‘rovidagi masalalar Senatning qatʼiy nazoratida qoladi, mutassaddi idoralar bilan bu borada zarur choralar ko‘rilishi ustida ishlaymiz”, —dedi Senat raisi.