Россия қўшинларининг Украинага босқини бошланганидан сўнг, Марказий Осиё давлатларидан меҳнат муҳожирлари Белгород вилояти ва Россия томонидан қўшиб олинган ҳудудларда хандақ қазиш, шунингдек, Украинадаги ҳарбий ҳаракатларда қатнашиш учун жалб этила бошланди. BBC рус хизмати журналистлари Қирғизистон фуқаролари урушга қандай юборилаётгани ҳақида маълумот берди.
Россияда бир миллионга яқин қирғизистонлик муҳожир яшайди, улар кўпинча қурилиш ва савдо соҳасида ишлайди. 2022 йилда Украинадаги урушда ҳалок бўлган маҳаллий аҳолининг жасадлари Қирғизистоннинг йирик шаҳарлари Бишкек ва Ўшга кела бошлади, улар қаторида Россия Мудофаа вазирлиги билан шартнома имзолаган профессионал ҳарбийлар ва “Вагнер” ёлланма аскарлари бўлган.
Москвада ишловчи қирғизистонлик исми сир сақланишини хоҳлаган адвокатнинг айтишича, Россияда турли жиноятларда айбланган Қирғизистон фуқароларини урушга ёллаш 2022 йил ёзида колонияларда бошланган.
Адвокат ўз мижозларидан маҳбусларга биринчи навбатда амнистияни таклиф қилингани ва урушга бориш “қатъий сўралгани”, бироқ 28 сентябрдан бошлаб улар “Вагнер”га “ихтиёрий-мажбурий” ёзила бошлаганини айтди.
Маҳбусларнинг қариндошлари уларнинг яқинлари лагерларда тайёргарликдан ўтганини ва сентябрь охиридан кечиктирмай Донецк вилоятидаги Бахмут туманига борганини айтди.
2023 йил январь ойида Қирғизистон аҳолиси 2022 йил сентябрь—ноябрь ойларида Украинада яқинлари вафот этгани ҳақида илк хабарларни ола бошлади. Ёлланма аскарларнинг яқинлари узоқ вақтдан буён яқинлари вафот этгани ва дафн этилганидан бехабар эканини айтган.
Қирғизистонлик аёл журналистларга бир неча ой давомида Калуга колониясида жазо ўтаётган эрининг қаердалигини биламаслигини ва алоқани тўхтатганини айтди. Январь ойида эрининг амакиси аёлнинг эри 24-октябрь куни Бахмутда вафот этганини маълум қилди.
Исми ошкор этилмаган ёлланма ишчи амакисини қонуний вакили сифатида кўрсатган, шунинг учун “Вагнер” аёлнинг сўровларини эътиборсиз қолдирган.
Январь ойи охирида эрининг қабри Москва яқинидаги Фряново қишлоғидаги қабристондан топилган, бироқ аёл ҳалигача унинг ўша ерда дафн этилганига ишонмаяпти.
Баъзида ҳалок бўлган ёлланма аскарларнинг оилалари ўлганларнинг жасадларини Россиядан ўз мамлакатларига олиб кетишга муваффақ бўлади. Қирғизистонда ўтказилган “Вагнер” ёлланма аскарининг биринчи дафн маросими январь ойида бўлган. 2022 йил октябрь ойида Мордовия колониясига ёлланган 28 ёшли Аян Алишеровнинг жасади Москвадан Ўшга олиб келинган.
Эркакнинг ўлими ҳақида хабар берилгач, унинг онаси Москвадаги “Электрозаводская” метро бекати яқинидаги идорада “Вагнер” компаниясидан 100 минг рубль нақд пул олган.
Қирғизистон расмийлари Украинадаги урушда ўз мамлакати фуқароларининг ўлимига изоҳ бермади. Май ойида Украинада Россия томонида жанг қилган 31 ёшли маҳаллий фуқаро Бишкекда 10 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди. Қирғизистон Миллий хавфсизлик қўмитаси Украина армияси томонида урушда иштирок этиш факти бўйича жиноий ишни тергов қилмоқда.
Журналистлар “Вагнер” ёлланма аскарлари дафн этилган олтита қабристонни топди. Москва яқинидаги Фряновода, Луганск ва Новосибирск яқинида, Иркуск, Свердловск ва Самара вилоятларида. BBC рус хизмати ва Медиазона кўнгиллилар гуруҳи билан биргаликда у ерда дафн этилган 629 кишининг шахсини тасдиқлади. Умуман олганда, “Вагнер” доирасида, BBC маълумотларига кўра, камида 93 нафар Марказий Осиё давлатлари фуқароси ҳалок бўлган: 19 нафари Қирғизистон, 34 нафари Ўзбекистон ва 40 нафари Тожикистон фуқароси.
Изоҳ (0)