• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +41°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Туркия президент сайловлари арафасида. Мамлакатни ким бошқаради? Сиёсатшунос Сайфиддин Жўраев билан суҳбат

    2023 йил 14 май куни Туркияда президент сайловлари бўлиб ўтади. Нафақат минтақада, балки дунёда ҳам ўзига хос ўринга эга бўлган мамлакатдаги бу муҳим сиёсий жараён бугунги кунда жаҳон ОАВларининг диққат марказида турибди. Сайловолди жараёнида кузатилган ҳар хил интригалар, ўзаро айбловлар, ташқи кучларнинг аралашуви халқаро ҳамжамиятнинг қизиқишига “мой” сепяпти. 

    Фото: “Дарё”

    Ўзбекистон манфаатлари нуқтаи назаридан олиб қараганда ҳам ушбу давлатдаги Президент сайловлари катта аҳамиятга эга. Негаки Туркия бизнинг иқтисодий, сиёсий ва маданий соҳалардаги муҳим ҳамкоримиз ҳисобланади. Ўзаро товар айирбошлаш кўрсаткичлари бўйича Туркия доим етакчи ўринларни эгаллаб келган. 

    Сайлов натижалари Ўзбекистон учун қандай аҳамиятга эга бўлади? Туркия олдингидек фаол ташқи сиёсатни амалга оширадими ёки эътиборни кўпроқ ички муаммолар ечимига қаратадими? Номзодларнинг имкониятлари қандай баҳоланмоқда? Шу каби саволларга жавоб топиш учун  “Дарё.уз” студиясига Тошкент Давлат Шарқшунослик университети профессори Сайфиддин Жўраевни таклиф қилдик.

    — Туркия сайловга мураккаб бир вазиятда етиб келди. 6 февраль куни рўй берган зилзилаларда 50 мингдан зиёд одам ҳалок бўлди. Иқтисодий вазият ҳам бундан яхши эмас. Ўтган йили инфляция 78 фоиздан ошиб кетди, энергия ресурслари 150 фоиздан кўпроқ, озиқ-овқатлар эса салкам икки баравар қимматлашди. Гарчи ҳозир вазият бир оз ўнгланган бўлса-да, буларнинг бари сайловларда амалдаги президентнинг имкониятларини сезиларли тушириб юборади, деган фикрга қандай қарайсиз? 

    — Сиз санаб ўтган мураккабликларга, шунингдек, дунёдаги геосиёсий ўзгаришларни ҳам қўшиш мумкин. Дунёда рўй бераётган жараёнларнинг Туркияга таъсири ва бундай шароитда Туркия ўзини қандай тутиши кераклиги масаласи кун тартибида турибди. Шу жиҳатдан олиб қараганда, турк сайловчилари Эрдўғоннинг сиёсатини қўллаб-қувватлаяпти. Чунки уларнинг наздида Туркиянинг жаҳонда ўз ўрни бўлиши лозим, сабаби у Шарқ ва Ғарбни туташтирувчи мамлакат. Иккинчи жиҳати – ички муаммолар. Биласизми, илгари Туркия сиёсатида идеология биринчи ўринда турар эди. 

    Партиялар асосан ғоявий-мафкуравий жиҳатдан одамларни кўпроқ жалб этиш ҳақида ўйлаган. Бугунги кунда эса бу масала иккинчи ўринга ўтди, биринчи планга одамларнинг турмуш тарзи, бугунги куни, уларни қийнаётган муаммолар чиқди ва ҳокимиятга келадиган кучлар бизнинг муаммоларимизни қай тарзда ҳал этиши мумкин деган саволлар пайдо бўлди. Сайловларда иштирок этаётган сиёсатчилар мана шу икки омилга алоҳида эътибор қаратишмоқда. 

    Умуман олганда эса Туркия чуқур анъаналар ва давлатчилик тарихига эга бўлган давлат. Шу сабабли, юқорида айтиб ўтилган қийинчиликларга қарамасдан, сайловлар анъанавий тарзда ташкил этиляпти. Зилзила фожиаси, турмуш даражасининг пасайиши ва бошқа омиллар сайловларнинг ташкилий тарафига таъсир қилмади, ҳатто Эрдўғон сайловларни бир ой олдинга сурди. Демак бу Турк давлатчилигида муҳим омил ҳисобланган аҳолининг –қийинчиликлар фонида бўлса-да, – маданияти билан боғлиқ. Номзодлар ҳам шунга жавобан аҳолига фойдали бўладиган масалаларни ўз дастурларида эълон қилишди.

    Ўзбекистоннинг Туркия билан ташқи савдо айланмаси биринчи чоракда салкам 850 мллион долларни ташкил этган. Бу ТОП 10 талик давлатлар орасида 4-ўрин дегани. Экспорт борасида-ку Туркия жуда юқори – 2-ўринда. Борди-ю мухолифат вакили ғалаба қозонгудек бўлса, бу иқтисодий кўрсаткичларимизга қандай таъсир ўтказади? 

    — Сайловларда қандай натижа қайд этилишидан қатъи назар, бу турк халқининг қарори бўлади. Иккинчидан, Туркия учун Ўзбекистон ва умуман, Марказий Осиё жуда муҳим стратегик аҳамиятга эга. Кейинги 5 йилда савдо-сотиқ, иқтисодий кўрсаткичлар кескин юқорилади, олий даражада мунтазам мулоқот йўлга қўйилган. Бу тенденция бундан кейин ҳам ривожланиб боради. Бу Туркиянинг ички талабидан келиб чиқяпти. Шу боис давлат раҳбарининг ўзгариши Ўзбекистон билан алоқаларнинг ёмонлашувига олиб келмайди. Айрим жиҳатлар ўзгариши мумкин бўлса-да, бунда ҳам бизнинг ютқазадиган жойимиз йўқ. Борди-ю оппозиция ҳокимият тепасига келган тақдирда, Туркияда инсон ҳуқуқлари масаласи каби мавзулар биринчи ўринга чиқиши мумкин, лекин биз бу борада ўзимизнинг мустақил йўналишимизни олиб боряпмиз ва натижаларга ҳам эришяпмиз. 

    Мисол учун, мажбурий меҳнат муаммосининг ечим топганини қайд этиш мумкин. Бу катта ютуқ. Савдо-сотиқ масаласида ҳам Ўзбекистон ва Марказий Осиё давлатлари турклар учун ўта муҳим аҳамиятга эга. Чунки бизнинг минтақа орқали Жануби-шарқий Осиёга транспорт коридорларини ривожлантиришдан Туркиянинг ўзи манфаатдор. Демак, етакчининг ўзгариши бу сиёсатни ўзгартира олмайди. Эрдўғоннинг ўзи қоладиган бўлса, бу яна қўшимча имкониятлар дегани. Чунки давлат раҳбарлари ўртасида дўстона муносабатлар мавжуд, шу пайтгача ўрнатилган алоқалар эса янада чуқурлашади. 

    — Туркиянинг ўзига хослиги — Шарқ ва Ғарб чорраҳасида жойлашгани. Биз Туркия потенсиалидан Европа бозорларига чиқиш учун етарли даражада фойдалана оляпмизми?

    — Туркия омилидан фойдаланиш борасида ҳали салоҳият жуда катта. Туркия фойдали қазилмалар нуқтаи назаридан имкониятлари кам, лекин ҳам Қора денгиз, ҳам Ўрта Ер денгизлари орқали жаҳон бозорига чиқиш имкониятлари катта. Биз бундан транспорт коридорлари сифатида фойдаланишимиз мумкин. Президентимиз ташаббуси билан бу таклифлар Туркий давлатлар ташкилотида ҳам илгари суриляпти. 

    Биргаликда амалга ошириш мумкин бўлган имкониятлар ҳали тўлиқ ишга солингани йўқ. Ундан ташқари, ҳозир дунёда энергетик инқироз юз беряпти. Бу масалада Европа давлатлари Хитой билан қуруқлик орқали алоқа ўрнатишга эҳтиёж сезяпти, Туркия энергетик хаб ташкил этяпти. Бунга Ўзбекистон ҳам қўшилади, Кавказ ва Марказий Осиё орқали Хитойга ўтилади. Ушбу йўналишда ҳам имкониятларимиз жуда катта. Бу хабнинг бир нуқтаси Туркияда бўладиган бўлса, ўртаси Марказий Осиёда ва бошқа нуқтаси Хитойда жойлашади. 
     
    — Агар сизда имконият бўлганда, сайловда кимга овоз берган бўлар эдингиз?

    — Мен, аввало, Туркия учун, шахс нуқтаи назаридан эса Эрдўғонга овоз берган бўлар эдим.

    Суҳбатнинг тўлиқ версияси билан YouTube каналимиз орқали танишишингиз мумкин.

    14.05.2023, 01:05   Изоҳ (0)   8471
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Тошкент вилоятида эркак хотинидан ўч олиш учун фарзандини қийноққа солди

    13.05.2023, 22:47

    Наманганда вилоят ҳудудига ноқонуний олиб кирилган қарийб 200 млн сўмлик тамаки маҳсулотлари ёқиб юборилди

    13.05.2023, 22:02

    Шавкат Мирзиёев бокс бўйича жаҳон чемпионати финалига ташриф буюрди

    13.05.2023, 20:52

    170 минг долларни қиморда ютқазган банкир иши: Бош прокурор Қаршида шу ҳақдаги шикоятни ўрганди

    13.05.2023, 20:42

    Сурхондарёда икки минг йиллик тарихга эга қабр ва буюмлар топилди

    13.05.2023, 20:23

    “Ички ишлардан ноҳақ ҳайдалганини айтиб, ишга тиклашимизни сўраб келаётганлар жуда кўп” — Пўлат Бобожонов

    13.05.2023, 19:11
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Фарғона вилоятида мўл ҳосил: фермерлар 95 центнердан ортиқ ғалла етиштирди 


    HONOR илҳомлантирувчи AI технологияларга эга HONOR 400 сериясини тақдим этди


    NRG Uzbekistan замонавий ва кенг мажмуа — Мафтун Макон турар жой мавзесини қуриш бўйича улкан лойиҳани амалга оширмоқда


    Fitch Ratings “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБ кредит рейтингини оширди 


    SonetUzStyle – ижодий контент учун Kia Sonet совға қиламиз


    NRG Uzbekistan 60 гектар майдонда "шаҳар ичида шаҳар" кенг кўламли турар-жой лойиҳасини ишга туширмоқда


    Инфляция ва жамғармалар: Нега пул ўз қийматини йўқотади?


    Смарт Business ва UZCARD Фарғона тадбиркорлари учун янги имкониятлар эшигини очмоқда 


    Fitch Kapitalbankнинг рейтингини "Ижобий" прогноз билан тасдиқлади


    Тошкентда навбатдаги САГ XL гилам дўкони ўз ишини бошлади


    “Ўзбекгидроэнерго” АЖнинг халқаро кредит рейтинги ББ (барқарор) даражасига кўтарилди


    Имзодан Engelberg премиум ромлари ҳашаматликнинг тимсолидир


    Бургер ва лавашдан тортиб кабоб ҳамда flat white’гача — барчаси бир жойда!  


    “АлоқаБанк” ёшлар билан ишлашга оид дастурларни кенгайтирмоқда


    Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ Fitch Ratings агентлигининг халқаро кредит рейтингини “BB, барқарор” даражасига оширди

     

    Тавсия этамиз

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23

    СССРнинг қўшни давлатга босқини тарихи: Афғонистонда ёдгорлик ўрнатилган ягона совет аскари ким эди?

    5 июл, 15:22

    “Эришиб бўлмайдиган балл белгилангани йўқ” — “Эл-юрт умиди” жамғармаси ижрочи директори

    4 июл, 22:11

    “АҚШ ўйиндан чиқмоқчи”. Украина Қўшма Штатлар ёрдамисиз қаергача бора олади?

    4 июл, 19:55
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Қирғизистон россияликларга фуқаролик беришни тўхтатди

    Дунё | 6 июл, 17:10

    Илон Маск ўзининг “Америка” партиясини тузди

    Дунё | 6 июл, 16:35

    “Манчестер Юнайтед” “Челси” футболчисини ўз сафига қўшиб олишни истамоқда

    Спорт | 6 июл, 16:16

    Техасда даҳшатли сув тошқини: 51 киши ҳалок бўлди

    Дунё | 6 июл, 16:00

    Фарғона вилояти ЙҲХБ бошлиғи лавозимидан озод этилди

    Ўзбекистон | 6 июл, 15:38

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    Дунё | 6 июл, 15:23

    Эрдўғон Трампдан Ғазо гуманитар ёрдам марказларида аҳолига ўт очиш ҳолатларини тўхтатиш учун ёрдам сўради

    Дунё | 6 июл, 14:54
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.