Интернетда овқатланиш ёрдамида қонни холестерин бляшкаларидан тозалашингиз мумкин бўлган мақолалар сон-саноқсиз. Буни ҳақиқатан ҳам қилиш мумкинми ёки йўқлигини аниқлашга қарор қилдик, деб ёзади Wday нашри.
Қандай маҳсулотлар холестерин бляшкаларидан тозалайди?
Ҳеч қандай. Бундан ташқари, “тоза қон томирлар ва тоза қон” ибораси атеросклероз муаммолари ҳақида хабардорликнинг паст даражасини билдирувчи ғализ иборадир (бу шикастланган томирлар деворида холестерин бирикмалари пайдо бўладиган ҳолатнинг муқобил аталишидир).
Умуман олганда, 21-асрда бундай саволни эшитиш ғалати, аммо даставвал иккита нарсани тушуниб олайлик: биринчидан, атеросклероз муаммоси бугунги кунда ҳақиқатан ҳам долзарб, чунки бу ҳолат бутун сайёрадаги ўлим сабаблари сифатида биринчи хавф гуруҳига киритилган; иккинчиси, бугунги кунда кўпчилик одамларда соғлом турмуш тарзи ва атроф-муҳитга дўстона муносабатда бўлиш талаби шаклланган. Шунинг учун улар дори-дармонлар ҳақида эмас, балки мева ва сабзавотлар ҳақида тез-тез сўрашлари тушунарли.
Атеросклероз нима ва нега ҳамма холестериндан хавотирда?
Атеросклероз — бу кислородга бой қонни орган ва тўқималарга олиб борадиган томирлар деворида ёғ, холестерин ва бошқа моддалардан ташкил топган бляшка пайдо бўладиган ҳолат. Вақт ўтиши билан бу бляшкалар артерияларни торайтириши ва улар орқали қоннинг ҳаракатланишини қийинлаштиради. Бу юрак ишемик касаллиги ва инфаркт, инсулт ёки периферик артериал касалликлар (масалан, гангрена) каби жиддий соғлиқ муаммоларига олиб келиши мумкин.
Атеросклерозга баланд қон босими, холестериннинг юқори даражаси, чекиш ва ҳаракатсиз турмуш тарзи каби турли омиллар сабаб бўлади. 1987 йилда юқори холестериннинг ўзи эмас, балки LDL (паст зичликдаги липопротеинлар) — холестериннинг “ёмон” ёки “зарарли” қисми соғлиққа зиён экани исботланди. Бугунги кунда тиббиёт беморларда LDL даражасини пасайтиришга интилади.
Хўш, сиз хоҳлаган нарсани ейишингиз мумкинми?
Йўқ, агар мева, сабзавот ва дон контекстида гап кетганда ҳам. Муаммо шундаки, зарарли холестериннинг ўзи умр кўриш давомийлигини қисқартирадиган юзлаб омиллардан биридир. Мисол учун, кўп миқдорда қайта ишланган гўшт (колбаса, сосиска, дудланган гўшт) истеъмол қилиш нафақат LDL даражасининг кўпайиши, балки йўғон ичак саратони хавфи ортиши туфайли ҳам умр кўриш давомийлигини қисқартиради.
Углеводларни ҳаддан ташқари кўп истеъмол қилиш вазн ортишига сабаб бўлади, оқибатда диабет ривожланади — бу ҳам умрни қисқартиради.
Ўрта Ер денгизи диетаси — Ўрта Ер денгизи билан чегарадош Греция, Италия ва Испания каби мамлакатларда яшовчи одамларнинг анъанавий овқатланиш одатларига асосланган парҳез намунасидир. Ушбу парҳез мева ва сабзавотларни (кунига 300-400 грамм), тўлиқ дон, дуккаклилар, ёнғоқлар ва зайтун мойини, ўртача миқдорда денгиз балиқлари, парранда гўшти, сут маҳсулотлари ва қизил шаробни кўп истеъмол қилиш билан тавсифланади. Гўшт ва чуқур қайта ишланган маҳсулотлар (фастфудлар, тез тайёр бўладиган таомлар)нинг чекланган истеъмоли шулар жумласидандир.
Албатта, озиқ-овқат умр кўриш давомийлигига таъсир қилади. Агар атеросклероз ва холестеринга қайтадиган бўлсак, бугунги кунда овқатланиш орқали умр кўриш давомийлигини яхшилашнинг тасдиқланган усули мавжуд — бу ўз диетангизни Ўрта Ер денгизи овқатланиш турига яқинлаштиришдир.
Парҳез соғлиқ учун фойдали бўлиб, юрак хасталиклари, инсулт ва 2-тоифа диабет хавфини камайтиради, шунингдек, ақлий функцияни ва умр кўриш давомийлигини оширади. Бунинг сабаби ўсимликка асосланган клетчатка, соғлом ёғлар ва антиоксидантларнинг кўп истеъмол қилиниши ва кансерогенлар, шакар ва зарарли ёғларни чеклаш билан боғлиқ. Баъзи тадқиқотлар Ўрта Ер денгизи диетаси вазн йўқотиш ва соғлом ўртача вазнни сақлаш учун фойдали бўлиши мумкинлигини кўрсатди.
Аммо шуни таъкидлаш керакки, ушбу парҳез ҳамма учун мос келадиган усул эмас, у сизнинг шахсий устунликларингиз ва эҳтиёжларингизга мослаштирилган бўлиши керак ва даволанишга муқобил усул сифатида қаралмаслиги керак. Шу боис агар парҳез ёрдамида соғлиғингизни ва умр кўриш давомийлигини қандай узайтириш ҳақида саволларингиз бўлса, шифокорингизга мурожаат қилинг.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)