Internetda ovqatlanish yordamida qonni xolesterin blyashkalaridan tozalashingiz mumkin bo‘lgan maqolalar son-sanoqsiz. Buni haqiqatan ham qilish mumkinmi yoki yo‘qligini aniqlashga qaror qildik, deb yozadi Wday nashri.
Qanday mahsulotlar xolesterin blyashkalaridan tozalaydi?
Hech qanday. Bundan tashqari, “toza qon tomirlar va toza qon” iborasi ateroskleroz muammolari haqida xabardorlikning past darajasini bildiruvchi g‘aliz iboradir (bu shikastlangan tomirlar devorida xolesterin birikmalari paydo bo‘ladigan holatning muqobil atalishidir).
Umuman olganda, 21-asrda bunday savolni eshitish g‘alati, ammo dastavval ikkita narsani tushunib olaylik: birinchidan, ateroskleroz muammosi bugungi kunda haqiqatan ham dolzarb, chunki bu holat butun sayyoradagi o‘lim sabablari sifatida birinchi xavf guruhiga kiritilgan; ikkinchisi, bugungi kunda ko‘pchilik odamlarda sog‘lom turmush tarzi va atrof-muhitga do‘stona munosabatda bo‘lish talabi shakllangan. Shuning uchun ular dori-darmonlar haqida emas, balki meva va sabzavotlar haqida tez-tez so‘rashlari tushunarli.
Ateroskleroz nima va nega hamma xolesterindan xavotirda?
Ateroskleroz — bu kislorodga boy qonni organ va to‘qimalarga olib boradigan tomirlar devorida yog‘, xolesterin va boshqa moddalardan tashkil topgan blyashka paydo bo‘ladigan holat. Vaqt o‘tishi bilan bu blyashkalar arteriyalarni toraytirishi va ular orqali qonning harakatlanishini qiyinlashtiradi. Bu yurak ishemik kasalligi va infarkt, insult yoki periferik arterial kasalliklar (masalan, gangrena) kabi jiddiy sog‘liq muammolariga olib kelishi mumkin.
Aterosklerozga baland qon bosimi, xolesterinning yuqori darajasi, chekish va harakatsiz turmush tarzi kabi turli omillar sabab bo‘ladi. 1987-yilda yuqori xolesterinning o‘zi emas, balki LDL (past zichlikdagi lipoproteinlar) — xolesterinning “yomon” yoki “zararli” qismi sog‘liqqa ziyon ekani isbotlandi. Bugungi kunda tibbiyot bemorlarda LDL darajasini pasaytirishga intiladi.
Xo‘sh, siz xohlagan narsani yeyishingiz mumkinmi?
Yo‘q, agar meva, sabzavot va don kontekstida gap ketganda ham. Muammo shundaki, zararli xolesterinning o‘zi umr ko‘rish davomiyligini qisqartiradigan yuzlab omillardan biridir. Misol uchun, ko‘p miqdorda qayta ishlangan go‘sht (kolbasa, sosiska, dudlangan go‘sht) iste’mol qilish nafaqat LDL darajasining ko‘payishi, balki yo‘g‘on ichak saratoni xavfi ortishi tufayli ham umr ko‘rish davomiyligini qisqartiradi.
Uglevodlarni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilish vazn ortishiga sabab bo‘ladi, oqibatda diabet rivojlanadi — bu ham umrni qisqartiradi.
O‘rta Yer dengizi diyetasi — O‘rta Yer dengizi bilan chegaradosh Gretsiya, Italiya va Ispaniya kabi mamlakatlarda yashovchi odamlarning an’anaviy ovqatlanish odatlariga asoslangan parhez namunasidir. Ushbu parhez meva va sabzavotlarni (kuniga 300-400 gramm), to‘liq don, dukkaklilar, yong‘oqlar va zaytun moyini, o‘rtacha miqdorda dengiz baliqlari, parranda go‘shti, sut mahsulotlari va qizil sharobni ko‘p iste’mol qilish bilan tavsiflanadi. Go‘sht va chuqur qayta ishlangan mahsulotlar (fastfudlar, tez tayyor bo‘ladigan taomlar)ning cheklangan iste’moli shular jumlasidandir.
Albatta, oziq-ovqat umr ko‘rish davomiyligiga ta’sir qiladi. Agar ateroskleroz va xolesteringa qaytadigan bo‘lsak, bugungi kunda ovqatlanish orqali umr ko‘rish davomiyligini yaxshilashning tasdiqlangan usuli mavjud — bu o‘z diyetangizni O‘rta Yer dengizi ovqatlanish turiga yaqinlashtirishdir.
Parhez sog‘liq uchun foydali bo‘lib, yurak xastaliklari, insult va 2-toifa diabet xavfini kamaytiradi, shuningdek, aqliy funksiyani va umr ko‘rish davomiyligini oshiradi. Buning sababi o‘simlikka asoslangan kletchatka, sog‘lom yog‘lar va antioksidantlarning ko‘p iste’mol qilinishi va kanserogenlar, shakar va zararli yog‘larni cheklash bilan bog‘liq. Ba’zi tadqiqotlar O‘rta Yer dengizi diyetasi vazn yo‘qotish va sog‘lom o‘rtacha vaznni saqlash uchun foydali bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatdi.
Ammo shuni ta’kidlash kerakki, ushbu parhez hamma uchun mos keladigan usul emas, u sizning shaxsiy ustunliklaringiz va ehtiyojlaringizga moslashtirilgan bo‘lishi kerak va davolanishga muqobil usul sifatida qaralmasligi kerak. Shu bois agar parhez yordamida sog‘lig‘ingizni va umr ko‘rish davomiyligini qanday uzaytirish haqida savollaringiz bo‘lsa, shifokoringizga murojaat qiling.
Mavzuga doir:
Izoh (0)