Маълумки, тўғри овқатланиш нафақат керакли вазнни сақлашга ёрдам беради, балки юрак муаммолари хавфини ҳам камайтиради. Оддий парҳез аслида инсулт хавфининг олдини олади. “Тўғри овқатланиш юрак хасталиклари, диабет ва саратон хавфини камайтиришга ёрдам беришини билишингиз мумкин. Аммо ҳар доим ҳам у инсулт ёки вақтинчалик ишемик хуружга дучор бўлиш эҳтимолини камайтириши борасида бош қотирмайсиз”, деб хабар беради Британия инсулт ассоциацияси.
Барча органлар сингари миянинг меъёрда ишлаши учун у қондаги кислород ва озуқа моддаларига муҳтож. Аммо қон таъминоти чекланган ёки тўхтаб қолган бўлса, мия ҳужайралари ҳалок бўлишни бошлайди. Бу мия шикастланишига, ногиронликка ва ҳатто ўлимга олиб келиши мумкин. Бу инсулт деб аталади.
Инсулт пайдо бўлишининг иккита асосий сабаби бор. Ишемик инсултда қон қуйқаланиши (тромб) туфайли қон таъминоти тўхтайди, бу барча ҳолатларнинг 85 фоизини ташкил қилади. Иккинчиси геморрагик инсулт бўлиб, бунда мияни таъминлайдиган ингичка қон томир ёрилиб кетади.
Инсултнинг асосий белгилари юздаги ўзгаришлар билан таснифланади: у бир томонга буришиб қолиши мумкин, шунинг учун одам табассум қила олмайди. Инсултни қўлларнинг ҳолати билан ҳам таниб олса бўлади: одам бир қўлида заифлик ёки уйқучанлик туяди, шунингдек, ҳаракатнинг етишмаслиги туфайли иккала қўлини кўтариб, ушлаб туролмайди. Нутқда чалкашлик, жуда секин ёки жуда тез гапириш ёки умуман бу қобилиятни йўқотиш ҳолатлари қайд этилиши мумкин. Айни пайтда вақтни бой бермаслик ва шошилинч тез ёрдам чақириш зарур, чунки бундай вазиятларда ҳар бир дақиқа ғанимат бўлади.
Maxсус парҳез ўзингизни хавфлардан ҳимоя қилишга ёрдам беради. Британия инсулт ассоциацияси имкон қадар кўпроқ сабзавот ва меваларни истеъмол қилишни маслаҳат беради, кунига камида беш порсия. Кунига беш ёки ундан ортиқ порсия мева ва сабзавотлар инсулт хавфини 30 фоизгача камайтириши мумкин. Истеъмол қилинган ҳар бир қўшимча мева ва сабзавот хавфни янада камайтиради. Уларнинг миқдорини аста-секин оширишга ҳаракат қилинг. Ишга мева олиб келишни бошланг, тушликка салат қўшинг ёки уйда сабзавотли шўрва тайёрлаб кўринг.
Бир порсия тахминан 80 граммни ташкил қилади. Инсулт ассоциациясига кўра, “бу битта олма ёки иккита олхўри, бир ҳовуч резавор мева ёки уч қошиқ мевали салат бўлиши мумкин”. Ва кунига камида жами беш порсия бўлиши керак. Калий минерали юқори қон босимининг олдини олишга ёрдам беради ва кўпроқ мева ва сабзавотлар истеъмол қилиш калий даражасини оширишнинг яхши усули ҳисобланади.
Калийдан ташқари, ўсимлик озиқ-овқат маҳсулотларида ҳам кўп бўлган протеин ҳақида унутмаслик тавсия этилади. Протеин ёғли балиқ, ловия, нўхат, дуккаклилар, ёнғоқлар ва уруғларда учрайди. Организм эса ҳар куни оз миқдорда протеинга муҳтож. Бу модда, шунингдек, сут, пишлоқ ва тухум каби маҳсулотларда мавжуд. Ёғни камайтириш учун иложи борича ёғсиз гўшт ва парранда гўштини истеъмол қилишга интилинг.
Ойига камида бир марта ҳар қандай балиқ турини истеъмол қилиш инсулт хавфини камайтиради ва ҳафтасига бир ёки икки порсия, жумладан, бир порсия ёғли балиқни таомномага киритган маъқул.
Шубҳасиз, диетангиздаги туз миқдорини камайтириш ортиқча эмаслигини эшитгансиз. Одатда тузнинг миқдори кунига 1 минг 500 миллиграммдан ошмаслиги керак. Шу сабабли тез тайёр бўладиган таомлар ва турли хил газаклар, масалан, чипс, кракер, тузланган ёнғоқ ва колбасалардан воз кечган афзал. Майонез ва бошқа соуслар ва зарарли ёғларга тўла қўшимчалар шундай тоифага кириши керак. Қон томирлари деворларига холестерин тўпланишига йўл қўймаслик лозим, шу боис ойда фақат бир марта фастфудлар билан овқатланиш мумкин, фақат бир марта. Шунингдек, кўпинча қандли диабетнинг ривожланишига олиб келадиган шакарли газланган ичимликлардан воз кечиш зарур, бу ҳам инсулт учун хавф омилидир.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)