Ma’lumki, to‘g‘ri ovqatlanish nafaqat kerakli vaznni saqlashga yordam beradi, balki yurak muammolari xavfini ham kamaytiradi. Oddiy parhez aslida insult xavfining oldini oladi. “To‘g‘ri ovqatlanish yurak xastaliklari, diabet va saraton xavfini kamaytirishga yordam berishini bilishingiz mumkin. Ammo har doim ham u insult yoki vaqtinchalik ishemik xurujga duchor bo‘lish ehtimolini kamaytirishi borasida bosh qotirmaysiz”, deb xabar beradi Britaniya insult assotsiatsiyasi.
Barcha organlar singari miyaning me’yorda ishlashi uchun u qondagi kislorod va ozuqa moddalariga muhtoj. Ammo qon ta’minoti cheklangan yoki to‘xtab qolgan bo‘lsa, miya hujayralari halok bo‘lishni boshlaydi. Bu miya shikastlanishiga, nogironlikka va hatto o‘limga olib kelishi mumkin. Bu insult deb ataladi.
Insult paydo bo‘lishining ikkita asosiy sababi bor. Ishemik insultda qon quyqalanishi (tromb) tufayli qon ta’minoti to‘xtaydi, bu barcha holatlarning 85 foizini tashkil qiladi. Ikkinchisi gemorragik insult bo‘lib, bunda miyani ta’minlaydigan ingichka qon tomir yorilib ketadi.
Insultning asosiy belgilari yuzdagi o‘zgarishlar bilan tasniflanadi: u bir tomonga burishib qolishi mumkin, shuning uchun odam tabassum qila olmaydi. Insultni qo‘llarning holati bilan ham tanib olsa bo‘ladi: odam bir qo‘lida zaiflik yoki uyquchanlik tuyadi, shuningdek, harakatning yetishmasligi tufayli ikkala qo‘lini ko‘tarib, ushlab turolmaydi. Nutqda chalkashlik, juda sekin yoki juda tez gapirish yoki umuman bu qobiliyatni yo‘qotish holatlari qayd etilishi mumkin. Ayni paytda vaqtni boy bermaslik va shoshilinch tez yordam chaqirish zarur, chunki bunday vaziyatlarda har bir daqiqa g‘animat bo‘ladi.
Maxsus parhez o‘zingizni xavflardan himoya qilishga yordam beradi. Britaniya insult assotsiatsiyasi imkon qadar ko‘proq sabzavot va mevalarni iste’mol qilishni maslahat beradi, kuniga kamida besh porsiya. Kuniga besh yoki undan ortiq porsiya meva va sabzavotlar insult xavfini 30 foizgacha kamaytirishi mumkin. Iste’mol qilingan har bir qo‘shimcha meva va sabzavot xavfni yanada kamaytiradi. Ularning miqdorini asta-sekin oshirishga harakat qiling. Ishga meva olib kelishni boshlang, tushlikka salat qo‘shing yoki uyda sabzavotli sho‘rva tayyorlab ko‘ring.
Bir porsiya taxminan 80 grammni tashkil qiladi. Insult assotsiatsiyasiga ko‘ra, “bu bitta olma yoki ikkita olxo‘ri, bir hovuch rezavor meva yoki uch qoshiq mevali salat bo‘lishi mumkin”. Va kuniga kamida jami besh porsiya bo‘lishi kerak. Kaliy minerali yuqori qon bosimining oldini olishga yordam beradi va ko‘proq meva va sabzavotlar iste’mol qilish kaliy darajasini oshirishning yaxshi usuli hisoblanadi.
Kaliydan tashqari, o‘simlik oziq-ovqat mahsulotlarida ham ko‘p bo‘lgan protein haqida unutmaslik tavsiya etiladi. Protein yog‘li baliq, loviya, no‘xat, dukkaklilar, yong‘oqlar va urug‘larda uchraydi. Organizm esa har kuni oz miqdorda proteinga muhtoj. Bu modda, shuningdek, sut, pishloq va tuxum kabi mahsulotlarda mavjud. Yog‘ni kamaytirish uchun iloji boricha yog‘siz go‘sht va parranda go‘shtini iste’mol qilishga intiling.
Oyiga kamida bir marta har qanday baliq turini iste’mol qilish insult xavfini kamaytiradi va haftasiga bir yoki ikki porsiya, jumladan, bir porsiya yog‘li baliqni taomnomaga kiritgan ma’qul.
Shubhasiz, diyetangizdagi tuz miqdorini kamaytirish ortiqcha emasligini eshitgansiz. Odatda tuzning miqdori kuniga 1 ming 500 milligrammdan oshmasligi kerak. Shu sababli tez tayyor bo‘ladigan taomlar va turli xil gazaklar, masalan, chips, kraker, tuzlangan yong‘oq va kolbasalardan voz kechgan afzal. Mayonez va boshqa souslar va zararli yog‘larga to‘la qo‘shimchalar shunday toifaga kirishi kerak. Qon tomirlari devorlariga xolesterin to‘planishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim, shu bois oyda faqat bir marta fastfudlar bilan ovqatlanish mumkin, faqat bir marta. Shuningdek, ko'pincha qandli diabetning rivojlanishiga olib keladigan shakarli gazlangan ichimliklardan voz kechish zarur, bu ham insult uchun xavf omilidir.
Mavzuga doir:
Izoh (0)