“Жавобгарлик белгиланса, ҳар қандай шахс ОАВ фаолиятига аралашишдан тийилади” — блогер Шаҳноза Соатова ОАВ фаолиятига оид конституцион ўзгаришлар ҳақида

Ўзбекистон конституциясига киритилаётган ўзгаришлар доирасида оммавий ахборот воситалари фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашиш учун жавобгарлик нормалари белгиланмоқда.

Албатта, соҳада ўз ечимини кутаётган муаммолар етарлича учраб турибди. Айрим ОАВ ва журналистлар ҳамон ўз касб фаолиятларида турли тўсиқларга дуч келмоқда. Ҳанузгача кўплаб давлат органлари ва мансабдорлар очиқлик сиёсатига кўника олмаяпти.

Адлия вазирининг маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш, давлат тили тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилишини таъминлаш масалалари бўйича маслаҳатчиси Шаҳноза Соатова “Дарё” нашрига берган интервьюсида юқоридаги каби муаммоларга ечим сифатида кўрилаётган конституцион ўзгаришларга ўз муносабатини билдирди.

“Сўз эркинлиги учун ҳимоя ҳеч қачон ортиқчалик қилмайди”

Оммавий ахборот воситалари учун муҳофаза вазифасини бажарувчи модданинг конституцияга киритилаётганидан хурсандман. Кўриб турибмизки, ўзгаришлар қилиняпти, аксарияти ижобий ўзгаришлар. Куни кеча президентимизнинг оммавий ахборот воситаларига тўсиқ қўйилмаслиги борасида айтган фикрлари ҳам анча кенг тарқалди. Савол туғилиши табиий: қонунда кўрсатилган нарсанинг конституцияга ҳам киритилишига қандай эҳтиёж бор? Анчадан буён блоггерларимиз томонидан ОАВ фаолиятига тўсқинлик учун жавобгарлик белгилаш ҳақидаги фикрлар билдириб келинаётган эди. Норма қачон ишлайди? Қачонки унга жавобгарлик белгиланган бўлса. Жавобгарлик белгиланмаган нормалар эса амалга ишламаслигига кўп бор гувоҳ бўлдик. Аниқ жавобгарликни белгилаш норма ва механизмлари ҳанузгача қонунчилигимизда белгиланмаган эди. Эндиликда уларнинг конституция даражасида белгиланаётгани кишини хурсанд қилади. Менда агар лойиҳа референдумдан сўнг маъқулланадиган бўлса, ОАВ фаолиятига тўсқинлик учун жавобгарлик механизмларини белгилаш масаласи ҳал этилади деган умид пайдо бўлди. Конституцияга киритилаётган бу каби ўзгаришлар ОАВ фаолияти учун яхшигина ижобий импулс беради, чунки давлат кафолати янада мустаҳкамланмоқда. Эндиликда журналистларимиз ўз ҳуқуқларини ҳар хил нормалардан излаб юрмасдан, биргина конституцияга ҳавола қилган ҳолда, ҳар қанақа жойда талаб қилишлари мумкин. Юқорида айтиб ўтганимдек, бу ўзгаришлар ОАВ фаолиятига қўшимча куч бағишлайди. Агарда жавобгарлик белгиланса, ОАВ фаолиятига нисбатан тўсқинликларни тийиб туриш механизмлари пайдо бўлади, албатта. Ўз навбатида, бу сўз эркинлиги ривожи учун ҳам катта ёрдам беради. Олайлик, мансабдор ёки “қўли узун” шахс ОАВ томонидан тайёрланган қайсидир материални “ўчиртириши”га йўл қўйилмайди. Узоққа бормаймиз, яқин тарихимиз гувоҳлик бериб турган камераларни синдириш, ахборот олиш мақсадида келган журналистнинг объектга кириш имкониятларини чеклаш каби жисмоний, маънавий ёки руҳий тўсқинлик ва босимлар учун жавобгарлик белгиланадиган бўлса, бу каби ёқимсиз ҳолатлар камаяди, албатта. Шу каби механизмлар ишлаб чиқилган ҳолатда, ҳар қандай шахс жавобгарликка тортилиш муқаррарлигини англаб, қонунга хилоф тарзда “қўнғироқ қилиш” ёки “материалларни ўчиртириш”дан тийилади. Ўз навбатида, бу журналистларимиз учун қўшимча ҳимоя бўлиб хизмат қилади. Ҳеч қачон сўз эркинлиги учун ҳимоя ортиқчалик қилмайди, агар у конституцион ҳимоя бўлса, нур устига аъло нур дейишимиз мумкин.

Шаҳноза Соатова, блогер