Хабарингиз бор, Финляндия таълим методикаларига асосланган таълимни юртимиз умумтаълим мактабларида босқичма-босқич жорий этиб бориш бўйича қатор ишлар олиб борилмоқда.
4 ноябрдан Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва вилоятларининг мазкур тажрибаларда иштирок этиш истагини билдирган 14 та мактабнинг 139 нафар бошланғич синф ўқитувчилари учун малака ошириш курслари бошланди.
Мана шу курсларда қатнашаётган ўқитувчилардан бири биринчи дарсдан олган хулосалари билан ўртоқлашди.
Фин дарсликлари ҳажман енгил, дизайни креатив. Дарсликлар ёдлатишга эмас, боладаги ижодкорлик ва фантазияни ишлатишга йўналтирилган.
Қандай қилиб?
Фин дарсликлари совет ва мустақиллик йилларида ёндашилган методика — оддийдан мураккабга деган тушунчаларни парчалаб ташлаган. Ҳар бир бола ўзлаштириши учун қулай бўлган методика, яъни мураккабдан оддийга қараб тузилган. Фин дарсликлари уч хил турдаги(тез ўзлаштирувчи, ўртача тезликда ўзлаштирувчи ва секин ўзлаштирувчилар)ўқувчиларга мос — мураккаб топшириқдан сўнг яна 4 та осон топшириқ берган. Бола ўша мураккаб тушунчани ечимини топаман деб изланади, ўз устида ишлайди. Изланиш ва ўз устида ишлаш жараёнида ижодкорлик туйғусини ҳис қилади, миясига ғоялар, фикрлар кела бошлайди, таҳлиллайди, тушунади ва ўзлаштиради.
Дарсликдаги ғоялар болани тенглик ва эркинликка ўргатади. Биз форма кийдириб ҳаммани тенг қилмоқчи бўлган бўлсак,фин дарсликлари онгни тенг қилади, ҳар бир инсонга шахс сифатида қарашга ўргатади. Ҳаётда табақаланиш бўлишига йўл қўймайдиган инсонларни тарбиялай олади.
Миллийлигимиз-чи?
Бизга минг йиллардан бери сингдирилган нотўғри тарбия туфайли эркин фикрлаш тугул, ўзимизга ишончимиз бўлмаган, ҳамма ишга, янгиликка қўрқув билан ёндашганмиз.(Ҳозир ҳам ўқитувчиларда қўрқувни сездим). Бешикдан қабргача илм излашимизда бизга халақит қиладиган жиҳатлар кўп бўлган.Янгиликларга мослашолмасдан ғиншимаслиги керак, бола эркинлигини кўтара олишимиз керак. Биз таълим системасида анча орқада қолиб кетган бўлсак ҳам ушбу дарсликларда миллийлик йўқолмаган, илм-фанга тааллуқли, бизга керакли жойлари олинган.
Узатувчилар уни қабул қилувчига тўғри етказа оладими?
Ҳаммани шу савол қийнайди ва қўрқитади,чунки чет элларда қилинган ислоҳотлар бизга қўлланилганда дабдаласи чиқиб кетган кўпинча. Жараён бошланган сўнг ўқитувчи сифатида бағрикенг бўлиб, босим остидан чиқишимиз шарт. Келажакда ҳар бир жабҳада тенглик бўлишини истасак қабул қиламиз. Болаларимиз ақл борасида, шахсий фикр борасида чет эл болаларидан ортда қолиб кетгани ҳақиқат, бизга шуям бўлаверади десак яна минг йил шунақа яшаймиз. Бўғизлаш, синдириш, рамкага солиш қон-қонимизга сингган, ўшаниям парчалаб ташлаб ўзи ютиб чиқадиган болалар ҳам бор, лекин улар саноқли. Фин дарсликлари қўрқувларни парчалаб ташлайди, борига шукр қилишга ўргатмайди. Бу эски одамларга қаттиқ ботиши мумкин. Ўқитувчи дарсликни қўлига олдими тушуниб кетаверади, қизиқиб кетади, уни камера билан кузатиш шартмас шундоқ ҳам тик оёқда дарс ўтиб қизиқиб кетади.
Болалар қандай қабул қиляпти?
Америкада ўсган ўзбек бола 2-синфда ота-онаси билан Ўзбекистонга кўчиб келган. 5 та тилни билади, дунёқарашга эга, унга бизни дарсларимиз умуман қизиқмас. 5 тил билишини ўзига ҳавас қиламиз-ку, аммо унинг эркинлиги, "бу менга ёқмади, буни бажармайман" дейишини қабул қилишга биз ҳали ўрганмаганмиз. Ким бизга қарши чиқса ундан душман ясаб оламиз. Бу бошқа мавзу, хуллас, чет элда болалар шунақа ўқитилади ва фин дарсликлари тажриба-синов мактабларида ҳозир тажрибадан ўтаётганда болаларда қизиқиш ўта юқори бўлган, олдинги ва ҳозирги янги авлод дарсликларини ичига ўқитувчи ҳам бола ҳам киролмаган бўлса бунда дарслик болани ўзига оҳанграбодек тортган. Бошланғичда бир мавзу бир кунда ҳамма фанга боғлиқ ва бу кунига 4-5 марта такрорлаш дегани, болалар 1 ойлик мавзуни 1 ҳафтада ўзлаштиришган(ўзлари уйда бажарган).
Жўжани кузда санаймиз дейишга ҳожат йўқ,бир кундаёқ бола фин дарсликларидан нимадир ўрганади, бола дунёқараши ўзгараётганини тез ҳис қиласиз, устозлар эса дарс бериш жараёнида чарчамайди. Синфда 2-5 та бола аълочи бўлиб қолганлар мавзуларни тушунмай жим ўтирмайди, дарслик ҳамма болаларни ўзлаштиришига ва фикрлашига ёрдам беради".
Изоҳ (0)