Ижтимоий тармоқларда Тошкент метрополитенида сумкасида бомба борлигини айтиб ҳазиллашган қиз 5 суткага қамалгани муҳокамаларга сабаб бўлди. «Дарё» тармоқ фаолларининг мазкур мавзудаги фикрларини эълон қилади.
«ИИВнинг кучи шу бечора қизга етибди»
«Замбаракнинг ўқи» Telegram канали муаллифи Фарҳод Файзуллаев метрода сумка текшириш мантиқсизлик экани ҳақида ёзди.
ИИВнинг кучи шу бечора қизга етибди. Катта балиқларга кучи етмай, ёш қизни обориб қамашибди. Ўзи буларнинг кучи видео юборган қизларга, ҳайкал тагида ашула айтган вайнерларга етадиган бўп қопти. Наҳотки, ўн минг одам ишлайдиган тизимда битта, лоақал биттаси чиқиб: «ўв, жиннимисанлар, йиғиштир карам шўрвангни» демаган бўлса?! Умуман, мана шу «огоҳ паранойяси», «текширмасак ҳаммаёқ террорист бўп кетади» деган афсона атайин тўқиб чиқарилган. Биласиз, барча авторитар режимларда ички назоратни кучайтириш, аҳолини доим қўрқувда ушлаб туриш учун мана шунақа «олабўжи»лар яратилади.Фарҳод Файзуллаев хавфсизликни сумка текширмаган ҳолда, замонавий йўллар билан ҳам таъминлаш мумкин.Метрода сумкани, блокпостларда машина багажини текшириш кулгили театрдан бошқа нарса эмас. Қизни обориб қамашгани ҳам — одамларни қўрқитиш учун. Йўқ муаммони ҳал қилиш учун ўн минглаб милиционерларни ишга олиш учун бир баҳона. Тепадагиларга «мана, бизнинг керагимиз бор», деб қўйиш учун.
Қаранг-да, метро ичида одам кўпми, бозорда? Нега унда бозорларда ҳам сумка текширилмайди? Нега автобусларда текширилмайди? Нега Нью-Йорк, Лондон, Париж, Олмаота метроларида сумка текширилмаса ҳам ҳар куни портлаш бўлмайди? Чунки сумка текшириш мантиқсизлик. Замонавий йўллари борки (масалан, камералар), улар ёрдамида ҳам хавфсизликни таъминлаш мумкин. Сумкаларни текшириш қандай амалга оширилишини биламиз. Олиб ўтаман деган одам истаса бемалол олиб ўтади. Сумка текширишнинг хавфсизликка алоқаси йўқ. Бу фақат театр.«Огоҳ бўлинг» шарпалари кезиб юрганда замонда ҳам мени ҳеч ким 5 суткага қамамаган эди»Айтайлик, қиз нотўғри иш қилди. Нега у қамалди? Жамиятга қандай хавфи бор унинг? Нега унинг хаётини синдириш керак? Суд нимага асосланиб бундай қарор чиқарди. Кўрайлик қарорни?
Биз бутун умр қўрқувда яшаб катта бўлдик. Аввал КГБ, кейин СНБ, ҳозир бошқалари. Мана шу азалий қўрқув ортидан қуллик менталитети, «кимдир назорат қилиб туриши керак» деган тушунча пайдо бўлган. Шу жумладан менда ҳам.
Сумка текширилмаса ҳам, ҳужжат кўрсатилмаса ҳам ҳаёт давом этаверади. Ҳаммаёқ портлаб кетмайди. Биз ўзимизга эркинлик талаб қилишимиз керак, устимиздан назоратни эмас. Зеро, Бенжамин Франклин айтганидек: «хавфсизлик эвазига эркинликларидан воз кечишга тайёр инсон эркинликка ҳам, хавфсизликка ҳам лойиқ эмас».
Фарҳод Файзуллаев, «Замбаракнинг ўқи» канали муаллифи.
Журналист Азиза Қурбонова ҳам Telegram’даги каналида мазкур масала юзасидан фикрларини ёзган.
7-синфдан 11-синфгача «Чилонзор» бекатидан то «Буюк ипак йўли»гача ҳар куни икки маҳал метрода қатнаганман. Кейин факультет ва ТВ ўртасида ҳам борди-келдим метро орқали бўлган. Бу 2000—2008 йиллардаги гап. У пайтда метрода, вагонларда — ҳамма ерда ҳозиргидек рекламалар-у, ялтир-юлтурлар эмас, «Огоҳ бўлинг, огоҳ бўлинг» деган хавотирли ёзувлар ёпиштирилган бўларди. Ўзимиз ҳам метрони қандайдир ўта муҳим объектлигини ҳис қилардик ва ҳар куни «попкангни оч, сумкангни кўрсат» деган гап-сўзни кутмай, тугунимизни очиб кўрсатардик.«5 сутка кўп»Аллақайси йили, каттароқ синфда ўқиб юрганимда текшир-текширдан зерикиб кетибманми, ҳар куни юзи таниш бўлиб кетган милиционер амакига ҳазиллашибман: «шу кичкина сумкамнинг нимасини кўрасизлар, бомба олиб юрармидим, турникет қилиб қўйса бўлмайдими». Милиционер амакининг қошлари чимирилиб: «қани бомба деганинг учун ҳам сумкани оч» деб, китобларимни варақлаганча яхшилаб текширишни бошлаган. Ҳатто кундалигимни очиб, кимлигим ва баҳоларимни кўрган) ва кейин индамай… ўтказиб юборган… Ўшанда роса қўрққанман ва кейинги сафар ортиқча гапирмай, индамай сумкани очиб кўрсатишда давом этганман.
Ҳатто ўша бутун мамлакатда «Огоҳ бўлинг» шарпалари кезиб юрганда, тинчлик энг катта неъмат экани уқтирилган замонда ҳам мени ҳеч ким 5 суткага қамамаган эди…
Бу ерда эса 19 ёшли қиз кайфияти яхшилиги учун ҳазиллашган экан… 5 сутка қамоқ ва 1 БҲМ жарима беришибди. Очиғи, нимадир дейишга ҳайронман. Албатта, хавфсизлик жиддий масала. Балки ҳазиллашувчилар кўпайиб кетмаслиги учун ибрат кўрсатмоқчи бўлишгандир. Ким билсин. Қандайдир шу ерда «жазо қонуний бўлиши мумкин, лекин адолатли бўлмаслиги мумкин» деган гапни хулоса қилгим келди.
Азиза Қурбонова, журналист.
Блогер Дилроз Абраеванинг фикрича, воқеа қизга хатоси тушунтирилгани ва у узр сўрагани билан якунлангани яхши эди.
19-20 ёшлардамиз. Метрога тушдик 5-6 қиз. Формали киши сумкаларимизни текширди. Орамиздаги энг чиройли дугонамизнинг ҳамёндан сал катта сумкачасини узоооқ титди. Бир нималар деб ҳазиллашдиям.Аввалроқ Тошкент метрополитенининг «Алишер Навоий» бекатида 22 октябрь куни 19 ёшли қиз сумкасини текширтираётган пайтда унинг ичида бомба борлигини айтиб ҳазиллашгани ва ҳибсга олингани хабар қилинганди. Шундан сўнг қизга Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 183-моддаси (майда безорилик) ва 199-моддаси (махсус хизматларни қасддан алдаб чақириш) асосида 5 сутка маъмурий қамоқ жазоси ҳамда БҲМнинг 1 баробари миқдорида жарима жазоси тайинланди.Сезилиб турибди мақсади шу чиройли қиз билан узоқроқ гаплашиш. Буни аниқ далиллаб исботлаш қийин. Лекин буни ҳаммамиз сезиб тургандик. Бу орада эҳее қанчадан-қанча катта сумка, пакет, қоп кўтарганлар ўтиб кетаверди.
Дугонамиз гап талашди ва ходим бирдан жиддийлашиб раҳбарини чақирди. Икки формали эркак бўйсунмаслик қамоқ жазосигача боришини айтиб қўрқитди. Ўша вақтда биз учун каттагина кўнгилсизлик бўлди. Бу расмда ҳам сумка «размери» кўриниб турибди. Ўша вақтда хизмат вазифасини ўтаётган ходим ҳам, менимча, ҳазилнамо нимадир деган бўлиши мумкинки, қиз ҳадди сиғиб бомба бор деворган. Бу менинг тахминим.
5 сутка кўп. «Суҳбат ўтказилди, тушунтирилди, хатосини англади, узр сўради», деган якун яхши эди, албатта.
Дилроз Абраева, блогер.
Изоҳ (0)