Глобал стагфляция, юқори нархлар ва очарчилик: БМТ ривожланаётган мамлакатларнинг иқтисодий аҳволи ёмонлашаётганини таҳлил қилди

Дунёда глобал озиқ-овқат ва хом ашё нархлари юқорилигича қолиб, ўсишда давом этиши мумкин, ривожланаётган мамлакатларнинг молиявий аҳволи долларнинг мустаҳкамланиши ва шунга мос равишда ўз валюталарининг қадрсизланиши туфайли ёмонлашмоқда.

Шу билан бирга, БМТ экспертларининг фикрича, глобал стагфляция хавфи унчалик юқори эмас, чунки бир қатор йирик иқтисодларда, шу жумладан, АҚШда ишсизлик даражаси пасайиб бормоқда.

Сўнгги пасайишларга қарамай, дунёда хом ашё нархлари юқорилигича қолмоқда (ҳозирда нефть нархи 2022 йилнинг январига нисбатан 33 фоизга қиммат) ва келажакда бу яна ошиши мумкин.

Пасайган нархларни кўпчилик истеъмолчилар сезмай қолди, чунки инфляция тезлашмоқда, — дея таъкидлади БМТ.

Юқори энергия нархлари кўплаб ривожланаётган мамлакатларни ушбу бозордан чиқариб юбориши мумкин, бу эса аҳолининг заиф қатламларига жиддий таъсир қилади.

Ривожланган давлатлар аҳолига ёқилғи ёки электр энергияси учун субсидияларни кенг қўлламасдан, инқироз оқибатларини юмшатиши керак.

Пандемия ва карантинлар фонида 2020—2021 йилларда дунёда сурункали тўйиб овқатланмайдиганлар сони қарийб 150 миллионга ошиб, 828 миллионга етди.

БМТнинг қайд этишича, агар ўғитлар тақчиллиги давом этса, озиқ-овқат инқирози янада кучайиши мумкин.

Бу фонда ривожланаётган мамлакатларда доллар курсининг кучайиши туфайли молиявий аҳвол ёмонлашмоқда. 2022 йил бошидан буён бундай мамлакатлар валюталари долларга нисбатан 5,1 фоизга, июнь ойида эса 2,1 фоизга қадрсизланган, — дейди экспертлар.

БМТ ҳисоб-китобларига кўра, 62 та ривожланаётган мамлакат бўйлаб, уруш бошланганидан бери озиқ-овқат импорти харажатлари жами 24,6 миллиард долларга ошган.

Июль ойи ўрталарида ХВФ таҳлилчилари нафақат энг камбағал иқтисодларнинг 60 фоизи, балки ўрта даромадли мамлакатларнинг 30 фоизи ҳам қарз инқирози ҳолатида (ёки яқин даражада) эканлигини ёзди.

Бироқ БМТ 2022—2023 йил охирида глобал стагфляция хавфи паст деб ҳисоблайди, чунки бир қатор йирик иқтисодиётларда ишсизлик даражаси пасайиб бормоқда ва ЯИМ бўйича маълумотлар глобал иқтисодиётдаги секинлашув ҳали ҳам даҳшатли суръатларга эга эмаслигини кўрсатмоқда.