Партиялар жанги: Ливияда нима сабабдан нефть ишлаб чиқариш ҳажми камайиб кетди?
Ливия ўтган йилгидан бир миллион баррель камроқ нефть қазаётганини эълон қилганидан сўнг яна диққат марказига тушди. Бу ҳақда CNN хабар берди.
Бу нефтни истеъмол қилувчи давлатлар учун катта янгилик бўлди, чунки дунёда учинчи йирик ишлаб чиқарувчи Россия нефти Ғарб санкциялари остида қолмоқда.
Таҳлилчиларнинг фикрича, Ливиядан келадиган ҳар қандай қўшимча нефть глобал инфляциянинг ўсишини олдини олишда ёрдам бериши мумкин.
Ливия нефть вазирлигининг хабар беришича, нефть қазиб олиш июнь ойида деярли тўхтаб, ўтган йилги 1,2 млн баррелдан кунига 100 минг баррелгача қисқарган.
Аммо душанба куни нефть вазири Муҳаммад Оун ишлаб чиқариш кунига 800 минг баррелгача кўтарилганини айтиб, баъзи конлар тармоққа қайтганини билдирган.
Саноат атрофидаги ўзгарувчан ишлаб чиқариш ва қарама-қаршиликлар Ливия нефть сектори парокандалигидан далолат беради, мамлакатнинг энг қимматли ресурси ким томонидан назорат қилинишига эса аниқлик киритилмайди.
Мамлакатдаги сиёсий таранглик туфайли нефть қазиб олиш кўрсаткичларини нотўғри кўрсатиб, фойда олишга интилаётган айрим томонлар бор, — деди АҚШнинг Ливиядаги элчиси Ричард Норланд.
Унга кўра нефть вазирлиги томонидан илгари тақдим этилган рақамлар нотўғри, ишлаб чиқаришнинг ҳақиқий ҳажми сезиларли даражада юқори.
Нима учун Ливия нефти муҳим?
Шимолий Африка давлати дунёдаги тасдиқланган нефть захираларининг 3 фоизини эгаллайди. У ОПЕК нефть картелининг аъзоси бўлса-да, хоҳлаганча нефть қазиб олиши ва экспорт қилиши мумкин.
Унинг Европага яқинлиги, нефтни бошқа ишлаб чиқарувчиларга қараганда анча қисқароқ йўл — денгиз орқали бемалол ташилишини англатади. Шу туфайли нефтнинг катта қисми Европа давлатларига экспорт қилинади.
Нефть қазиб олишдаги энг катта тўсиқ нима?
Мамлакатдаги партиялар ҳокимият учун кураш давомида нефтдан восита сифатида фойдаланган.
Шарқ ва ғарбдаги рақиб ҳукуматлар ўртасида сиёсий қарама-қаршилик мавжуд бўлиб, бу шарқий ҳукуматни қўллаб-қувватлаган қуролли гуруҳларнинг нефть объектларини назорат қилишига ва уларни бир неча бор ёпиб қўйишига олиб келди.
Нефть ишлаб чиқаришни ким бошқаради?
Қоғозда Триполида жойлашган Миллий нефть корпорацияси (МОК) мамлакат нефтини хорижда ишлаб чиқариш ва сотишни назорат қилувчи ташкилотдир.
Шарқ ва ғарбдаги урушаётган томонлар 2014 йилдан бери МОК назоратини қўлга киритишга ҳаракат қилди, бироқ бу секторни нефть вазири Муҳаммад Оун назорат қилади, у ғарбда БМТ томонидан қўллаб-қувватланадиган ҳукуматга тегишли.
Қуруқликда эса шарқда жойлашган қўмондон Халифа Хафтар асосан масъулдир. Унинг қўмондонлиги остидаги қуролли бригадалар ишлаб чиқаришни бир неча бор тўхтатган.
Хорижий партияларнинг роли қандай?
Нефть вазири Оун Ливиядаги сиёсий инқирозда бир-бири билан рақобатлашаётган хорижий кучларни айблади.
Улар ўртасида Ливияни инқироздан олиб чиқадиган механизмнинг энг яхши йўллари бўйича келишув бўлиши керак, — деди у.
Хафтарни Миср, Бирлашган Араб Амирликлари ва Россия қўллаб-қувватламоқда. Россиянинг хусусий ҳарбий пудратчиси Вагнер гуруҳи 2019 йилда Ливияга кириб, Хафтар ва ЛНАни қўллаб-қувватлашга ҳаракат қилгани аниқланган.
Мутахассислар фикрича, у йирик нефть конлари атрофида бир неча юз россиялик ходимларни жойлаштирган.
2020 йилда уларнинг иштироки авжида Вагнер Ливиядаги энг йирикларидан бири бўлган Шарара нефть конини назорат остига олди. Бу Хафтарга нефть экспортини блокадада сақлашга ҳам ёрдам берди.
Россия ходимларининг мавжудлиги Россияга Ливияни нефть таъминотини хоҳлаган вақтида тўхтатиб қўйиш имкониятини беради, — дейди мутахассислар.
Аввалроқ Европанинг Россия ёнилғисидан воз кечиши бутун дунё учун жиддий оқибатларга олиб келаётгани ҳақида хабар берилганди.
