Ўзбекистонда озиқ-овқат маҳсулотлари, жумладан, шакарнинг нархлари ўсиб бормоқда. Шу вазият юзасидан «Даракчи» газетаси суриштирув ўтказди.
Охири ким?
Шакарнинг нархи ошиб бораётган бир пайтда, республикадаги бозор ярмаркаларида у учун узун навбатлар ҳам пайдо бўлмоқда. Бундан ташқари, сотиб олинаётган маҳсулот ҳажмига ҳам чегара қўйилган — бир киши учун 5 килограммгача шакар сотиб олишга рухсат бор.
Шунингдек, бозор ярмаркаларида ташкил этилган шакар тарқатиш расталари 2-3 тоифага ажратилмоқда, яъни ҳомиладор, ёш болали, пенсионер ва ногиронлиги бор шахслар учун алоҳида расталар ташкил этилган.
Нега аҳоли шакарни фақат ярмаркалардан сотиб олмоқда?
Суриштирув натижаларига кўра, 11 июнда Миробод бозори, Чорсу бозори, Авиасозлар бозори атрофидаги 4-5 дўконнинг бирортасида шакар топилмаган. Дўкон сотувчилари эса шакар фақатгина арзонлаштирилган ярмаркаларга берилаётганини билдирган.
Ўтказилган сўровномаларда эса вилоятларнинг айрим ҳудудларида арзонлаштирилган ярмаркалар мавжуд эмаслиги ҳамда шакар белгиланган нархдан анча қимматга сотилаётгани англашилди.
Маълумотларга қараганда, ҳатто баъзи ҳудудларда қиммат нархда бўлса ҳам, маҳсулотни сотиб олишнинг имкони мавжуд эмас.
Ҳақиқатан, бугунги кунда шакар маҳсулотига бўлган талаб кучайиб, ҳар хил ажиотаж ҳолатлар келиб чиқяпти. Ҳозирги пайтда кунига 2 минг тонна шакар биржа савдоларига қўйилмоқда. Биржага 8 минг 900 сўмдан чиқарилган бўлса, нархлар 13 минг сўмгача кўтарилган, — дейди Монополияга қарши курашиш қўмитаси бошқарма бошлиғи Улуғбек Давлатов.
Мамлакатда шакар ишлаб чиқарувчи иккита завод мавжуд бўлиб, улар монополист корхоналар реестрига киритилган. Улар белгилайдиган нархлар қўмита томонидан назорат қилиб борилади. Бошланғич нархлар ва унга таъсир этувчи омиллар ҳам доимий равишда ўрганилади.
Бугунги кунда жаҳонда бўлаётган геосиёсий вазият сабаб логистика хизмати нархлари кескин ошиб кетди. Ўзбекистонга шакар хом ашёси Бразилиядан олиб келинади.
Улуғбек Давлатовга кўра, кема ва темир йўл хизматлари, бошқа давлатлардаги харажатлар кескин кўтарилиши натижасида бизда шакар нархлари 8-10 фоизга юқорилади. Йил бошида у биржага 8 минг 200 сўмдан қўйилган бўлса, ҳозирда 8 минг 900 сўмдан чиқариляпти.
Ҳозир мавсумий тебраниш даври, яъни ёз пайтида шакарга нисбатан талаб кескин ошади. Шу боис биржа савдоларида ҳам нархлар кўтарилиб кетяпти. Нархларни ушлаб туриш ва барқарорлаштириш мақсадида биржадаги бир савдо сессияларига қўйиладиган максимал меъёр ҳам белгилаб берилган, — дейди у шакар ажиотажига қарши аниқ ечимлар ҳақида.
Нархлар қачон ўз ўрнига тушади?
Бундан ташқари, истеъмолчиларга кўпроқ шакар етказиб бериш мақсадида бошқа тадбиркорлик субъектлари, яъни яхна ичимлик ишлаб чиқарувчи ташкилотларга имтиёзлар бериш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган.
Аниқроғи, бу каби корхоналарда ҳам ёз мавсумида шакарга талаб кучаяди, ишлаб чиқариш ҳажми кўпаяди. Улар ҳам шакарни биржа орқали харид қилгани туфайли нархлар ошиб кетмоқда. Шу талабни қисқартириш мақсадида ҳукуматга таклиф киритилган.
Таклифда яхна ичимликлар ишлаб чиқарувчи корхоналар эҳтиёжи учун шакар импорт қилишда белгиланган божхона тўловларига имтиёзлар бериш масаласини кўриб чиқиш қайд этилган.
Агар бу маъқулланса, аҳолининг шакарга бўлган эҳтиёжи кўпроқ қопланади ва нархлар барқарорлашади. Шунингдек, ҳозирги пайтда шакар нархларини сунъий ошириш ҳолатлари ҳам кузатилмоқда. Бу бўйича Бош прокуратура ҳузуридаги департамент билан ҳамкорликда чора-тадбирлар ўтказиляпти.
Аввалроқ Ўзбекистон биржа савдоларида шакар нархи пасайгани ҳақида хабар берилганди.
Изоҳ (0)