• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12653.32
    • RUB161.89
    • EUR14822.1
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +26°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Ўзбекистон ва камбағаллик: ҳозир вазият қандай ва уни яхшилаш учун нималар қилинмоқда?

    Дунёда 3,3 миллиардга яқин одам ҳали ҳам кунига 5,5 долларга, 1,8 миллиардга яқин киши эса кунига 3,2 долларга кун кечиради.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Коронавирус пандемияси глобал камбағалликни камайтиришнинг секин суръатларини янада секинлаштирди, бу 2017 йилда 9,2 фоизга кўтарилди (2021 йил учун прогнозга нисбатан 7,9 фоиз).

    Шу билан бирга, Ўзбекистонда сўнгги йилларда камбағалликни камайтириш ва аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтириш борасида катта ишлар амалга оширилди.

    2022—2026 йилларга мўлжалланган «Янги Ўзбекистон стратегияси»да эса камбағалликни икки баробарга қисқартириш вазифаси белгиланган.

    Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази бош илмий ходими Эдвард Романов «Дарё»га Ўзбекистонда ҳозир вазият қандайлиги ва нималар қилинётгани ҳақида гапириб берди.

    Таърифлар спектридаги камбағаллик

    Кенг маънода камбағаллик— бу одамларнинг яшаш, меҳнат қобилиятини сақлаш ва туғиш учун зарур бўлган минимал эҳтиёжларнинг маълум бир қисмини қондира олмайдиган иқтисодий аҳволи.

    Қоида тариқасида, камбағаллик мамлакат аҳолисининг салмоқли қисмининг яхши ҳақ тўланадиган иш жойлари, сифатли таълим ва соғлиқни сақлаш хизматларидан фойдаланиш имкониятини ва ҳоказоларни чеклайди.

    Мутахассислар орасида камбағалликнинг турли гуруҳлари ва таърифлари ажралиб туради. Баъзи экспертлар камбағалликни уч тоифага бўлишади:

    • камбағаллик (одамларнинг физиологик ҳаёт минимуми учун маблағлари бўлмаганда ва доимий тўйиб овқатланмаслик ёқасида бўлганда);
    • эҳтиёж ёки ўртача камбағаллик (оддий физиологик эҳтиёжлар учун етарли маблағга эга бўлган, лекин оддий ижтимоий эҳтиёжларни қондириш учун етарли бўлмаган);
    • етарли даражада таъминланмаганлик ёки ўртача камбағаллик (яшаш минимуми таъминланган, лекин фаровон эмас).
    Мутахассислар ҳар қандай жамият ва давлатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши учун камбағалликнинг салбий оқибатлари ҳақидаги таърифлар бўйича ҳамфикр.

    Бунда иқтисодий сусаяди, жамиятда ижтимоий кескинлик кучаяди, жиноятчилик даражаси ошади, миграция жараёнлари фаоллашади ва аҳолининг турмуш тарзи ва одатлари ёмонлашади.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Бундан ташқари, камбағаллик шароитида «ўз-ўзидан давом этадиган камбағаллик» ҳодисаси илдиз отган.

    Кўпинча таълим олиш ва меҳнат малакасини эгаллаш имкониятидан маҳрум бўлган кам таъминланган оилалар фарзандлари авлоддан-авлодга оиладаги камбағаллик айланасини давом эттиради.

    Халқаро ташкилотлар

    Жаҳон банки, БМТТД, FAO, ЮНИСЕФ ва бошқа халқаро ташкилотлар ўз дастур ва лойиҳаларини ишлаб чиқишда камбағалликни қисқартириш муаммосига устувор аҳамият беради.

    Жаҳон банки маълумотларига кўра, ўта камбағаллик шароитида (даромад кунига 1,9 доллардан паст бўлса) 736 млн киши ёки дунё аҳолисининг тахминан 10 фоизи яшайди.

    Коронавирус пандемияси, маҳаллий можаролар ва иқлим ўзгариши оқибатлари туфайли қўшимча 88—115 млн киши улар сафига қўшилиши тахмин қилинмоқда.

    Жаҳон банкининг тавсияларига кўра, камбағалликка қарши кураш мамлакатда умумий иқтисодий ўсиш, меҳнатга қўшимча талабни яратиш, инсон капиталига инвестициялар ҳамда аҳолининг кам таъминланган ва ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ижтимоий ҳимоя қилишни талаб этади.

    Ўзбек моделининг шаклланиши

    Маълумки, ҳар қандай модель ўрганилаётган мавзу бўйича маълумотларни тўплаш ва ўрганишга асосланади.

    Ҳозирги вақтда камбағалликка қарши кураш соҳасидаги энг яхши кўрсаткич Хитой тажрибаси бўлиб, у сўнгги 8 йил ичида қарийб 100 млн қишлоқ аҳолисини камбағаллар сафидан чиқаришга муваффақ бўлди.

    «Хитой модели» тажрибасини ўрганиб, давлат раҳбари томонидан ташкил этилган виртуал қабулхоналар орқали олинган маълумотларни умумлаштириб «ўзбек модели»ни шакллантириш тизимли ишлар бошланди.

    «Темир дафтарлар» ва «Мономарказлар»

    2019 йил 17 январда президентнинг «Аҳоли муаммолари билан ишлаш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори эълон қилинди.

    Уйма-уй юриб, аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ижтимоий, иқтисодий, ҳуқуқий ва психологик қўллаб-қувватлаш мақсадида халқ орасида «темир дафтар» деб аталадиган маълумотлар базаси шакллантирилди.

    Шунингдек, «аёллар» ва «ёшлар» дафтарлари ўша пайтда шаклланган. Рўйхатларни шакллантиришда ижтимоий, ҳуқуқий ва психологик қўллаб-қувватлашга, шунингдек, билим ва касб-ҳунар эгаллашга эҳтиёжи ва истаги бўлган шахсларга алоҳида эътибор қаратилади.

    Ишсизлар одатда касб-ҳунар эгаллашлари ва малакаларини эгаллашлари учун зарур бўлган пулни топишда қийинчиликларга дуч келишади.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Шу боис давлат томонидан республика бўйлаб меҳнат бозорида талаб катта бўлган минглаб нодавлат таълим марказлари, «Мономарказ: ишга марҳамат» деб номланган ўқитувчилик касблари ва ҳунармандчилик марказлари ташкил этиш учун маблағ ажратилмоқда.

    Бундан ташқари, 2021 йилда «Миллий банк» Тикланиш ва тараққиёт жамғармасидан 100 млн АҚШ доллари олди ва бу маблағ 2022-2024 йилларда ёш тадбиркорларга лойиҳаларни кредитлаш учун йўналтирилади.

    Ёшлар ўртасида тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш ва тадбиркорликка ўргатиш бўйича бепул ўқув ва амалий курслар онлайн форматда ҳам ташкил этилмоқда. Ушбу курсларни муваффақиятли тамомлаган ёшларга сертификатлар ва имтиёзли кредитлар берилади.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    2021 йил 1 апрелдан бошлаб аҳолининг кам таъминланган қатламларини «Ижтимоий ҳимоя қилишнинг ягона реестри» ахборот тизимига киритиш орқали ҳисобга олишнинг янги механизми жорий этилган.

    Бу эса кам таъминланган оилаларга қонун ҳужжатларида белгиланган ижтимоий ёрдамни қўшимча зарур ҳужжатлар тақдим этмасдан автоматик тарзда олиш имконини беради.

    Ҳоким ёрдамчилари

    2022 йил 1 январдан бошлаб ҳар бир қишлоқ, ҳар бир маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш бўйича туман (шаҳар) ҳокимининг ёрдамчиси лавозими жорий этилди.

    Улар аҳолининг бандлик даражасини, даромад манбалари ва эҳтиёжларини баҳолаб бориши, маҳаллаларда тадбиркорликни ривожлантириш имкониятларини излаши, аҳолини иш билан таъминлашда, касб-ҳунар ўрганишида кўмаклашишлари керак.

    Янги муассасалар фаолиятини давлат тузилмалари билан мувофиқлаштириш учун ҳоким ёрдамчилари фаолиятини ташкил этиш бўйича Республика комиссияси тузилди.

    Маҳаллабай меҳнат ва тадбиркорликни ривожлантириш агентлиги ва унинг тузилмалари Республика комиссиясининг ишчи органлари ва республика вакиллари этиб белгиланди. Ҳар бир туман ва шаҳарга вазирликлар, идоралар ва тижорат банкларининг республика вакиллари бўлган масъул ходимлари бириктирилган.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Шу тариқа, ҳокимларнинг маҳаллаларда ишлаш бўйича ёрдамчиларининг нафақат янги лавозими жорий этилди, балки камбағалликка қарши курашиш, ҳудудлар ва қишлоқларни иқтисодий ривожлантиришнинг янги механизмининг яхлит тизими шакллантирилди.

    Ечилиши керак бўлган вазифалар

    Камбағалликни қисқартириш бошланган пайтдан бошлаб Ўзбекистонда аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш харажатлари йилдан йилга ортиб бормоқда.

    Агар 2018 йилда улар 35 трлн сўмни ташкил этган бўлса, 2019 йилда 61,3 трлн сўм, 2020 йилда 74,2 трлн сўм, 2021 йилда 85,3 трлн сўм, 2022 йилда эса 105,5 трлн сўмни ташкил этиши режалаштирилган.

    Хусусан, 2022 йилда таълим соҳасига 46,9 трлн сўм, соғлиқни сақлашга 22,8 трлн сўм, маданият ва спортга 3,4 трлн сўм ва фанни янада ривожлантириш чора-тадбирлари харажатлари 1,5 трлн сўмни ташкил этади.

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Жорий йилнинг январь ойи бошида Давлат статистика қўмитаси ва Жаҳон банки томонидан Ўзбекистоннинг барча ҳудудларидаги 10 минг хонадон ўртасида ўтказилган сўров натижаларига кўра, аҳолининг энг кам истеъмол харажатлари бўйича янги маълумотлар тўпланган эди.

    Мазкур сўров натижасида олинган маълумотларга кўра, зарур бўлган кунлик озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш (2200 ккал), шунингдек, ноозиқ-овқат товарлари ва хизматларни харид қилиш учун «минимал истеъмол харажатлари» ҳар бир киши бошига бир ой учун 498 минг сўмни ташкил этган.

    «2022—2026 йилларда Янги Ўзбекистонни ривожлантириш стратегияси»да аҳолининг кам таъминланганлар сонини камайтириш вазифаси белгиланган.

    Ушбу мақсадга эришиш учун Стратегияда таълим, соғлиқни сақлаш ва пенсия таъминоти соҳаларида ислоҳотлар ўтказиш, аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ижтимоий ҳимоя қилишни янада кучайтириш чора-тадбирлари кўзда тутилган.

    «Минимал истеъмол харажатлари» тоифасини жорий этиш; ишчи касбларини имтиёзли ўқитиш учун ҳар бир ҳудудда ихтисослаштирилган «мономарказлар» очиш; нафақалар ва бошқа ёрдамлар даражасини ошириш; 2022—2023 йиллар даврида камбағалликка қарши курашиш бўйича жами 15 га яқин дастурни амалга ошириш режалаштирилган.

    25.05.2022, 13:04   Изоҳ (0)   14155
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Жиззахда Тожикистондан олиб ўтилган 2,8 кило опийни сотишга уринган шахс 12 йилга қамалди (видео)

    25.05.2022, 12:44

    Хитой Ўзбекистондаги ижтимоий лойиҳаларга 37,5 млн доллар ажратади

    25.05.2022, 12:21

    Тошкент аэропортида пул эвазига рейсга навбатсиз ўтиш имконини берувчи хизмат ишга туширилди

    25.05.2022, 12:00

    Ўзбекистонда газ ва электр энергиясига тўлов нархлари оширилиши ҳақидаги хабарларга аниқлик киритилди

    25.05.2022, 11:54

    «Дақиқалар, сониялардан тўғри фойдаланишни ўрганинг» — сенаторлар, депутатлар ҳамда вазирлар мактаб битирувчиларини табриклади

    25.05.2022, 11:12

    Ўзбекистонда 26 май куни қандай об-ҳаво бўлиши маълум қилинди

    25.05.2022, 10:42
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Kapitalbank Top Employers Institute талқини бўйича Ўзбекистоннинг энг яхши иш берувчиси мақомини яна бир бор тасдиқлади


    Фарғона вилоятида мўл ҳосил: фермерлар 95 центнердан ортиқ ғалла етиштирди 


    Имзодан Engelberg премиум ромлари ҳашаматликнинг тимсолидир


    Бургер ва лавашдан тортиб кабоб ҳамда flat white’гача — барчаси бир жойда!  


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    riitm ақлли платформаси Ўзбекистон тингловчиларига 30 миллион трек таклиф этмоқда


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    Чиройли давлат рақами ва 1 йиллик транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғуртасига эга HAVAL


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    Тошкентда навбатдаги САГ XL гилам дўкони ўз ишини бошлади


    CAEx Мебел & Деcор 2025 кўргазмаси 13-15 сентябрь кунлари Тошкентда бўлиб ўтади


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    SonetUzStyle – ижодий контент учун Kia Sonet совға қиламиз

     

    Тавсия этамиз

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23

    СССРнинг қўшни давлатга босқини тарихи: Афғонистонда ёдгорлик ўрнатилган ягона совет аскари ким эди?

    5 июл, 15:22

    “Эришиб бўлмайдиган балл белгилангани йўқ” — “Эл-юрт умиди” жамғармаси ижрочи директори

    4 июл, 22:11

    “АҚШ ўйиндан чиқмоқчи”. Украина Қўшма Штатлар ёрдамисиз қаергача бора олади?

    4 июл, 19:55
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Латвия давлат хизматчиларининг Россия ва Беларусияга боришини тақиқлади

    Дунё | 10 июл, 00:05

    Озарбайжон ва Россия ўртасидаги можаро: нега бу икки томонлама зиддият Марказий Осиёда акс-садо бермоқда?

    Дунё | 9 июл, 23:45

    Жозе Моуриньо собиқ шогирдини “Фенербаҳче”га олиб келмоқчи

    Спорт | 9 июл, 23:30

    “Икки марта кўрган инсонимга турмушга чиққанман”. Шаҳзода Муҳаммедова оиласи, фарзандлари ва бизнеси ҳақида гапирди

    Шоу-бизнес | 9 июл, 23:25

    Тошкент 20 йилдан кейин қай кўринишда бўлади? Президентга янги режа тақдим этилди

    Ўзбекистон | 9 июл, 22:50

    The Guardian: Грок сунъий интеллекти нацистга айланди ва ўзини МехаГитлер деб атади

    Дунё | 9 июл, 22:45

    Ўзбекистонга гўшт импорти кескин кўпайди

    Ўзбекистон | 9 июл, 22:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.