Марказий Осиё мамлакатлари, жумладан Ўзбекистон иқтисодиёти Украина уруши ва Россияга нисбатан қўлланган халқаро санкциялар натижасида анчайин катта зарар кўради. Бу ҳақда Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг, «Дарё» томондан танишиб чиқилган баёнотида қайд этилди.
Пул ўтказмалари
Марказий Осиё мамлакатлари иқтисодиёти учун даромадлар ва чет эл валютаси тушумларининг асосий манбаи (Ўзбекистонда 11,4 фоизни ташкил қилади).
Россия пул ўтказмалари бўйича асосий манба ҳисобланади – Ўзбекистонда умумий ҳажмнинг қарийб 50 фоизи ушбу давлатга тўғри келади.
Сармоялар ва янги иш ўринларини яратиш
Уруш ва санкциялар номаълум вазиятни келтириб чиқармоқда, дейилади EТТБ баёнотида.
Шу сабабли янги иш ўринларини яратиш ва сармояларни жалб қилиш секинлашмоқда.
Бу, айниқса, сўнгги сиёсий тўнтаришлардан ҳали ўзига келмаган Қирғизистон ва Қозоғистон учун кучли сезилиши мумкин.
Мигрантларнинг қайтиши
Мигрантларнинг қайтиши меҳнат бозорларида кескинликни келтириб чиқариши мумкин.
Россия узоқ муддатли инқироз ҳолатига кирса,меҳнат муҳожирлари уйларига қайтади, бу эса иш ҳақига босим ўтказади ва рақобатни кучайтиради, — дейилади баёнотда.
Бундай босим айниқса Ўзбекистон ва Тожикистон учун анчайин сезиларли таъсир этиши мумкин, зеро иккала мамлакат меҳнат муҳожирлари ҳам асосан қурилишда ишлайди.
Бошқа томондан олиб қаралганда, Россия, Беларусь ва Украина муҳожирларининг Марказий Осиёга кириб келиши иқтисодиётга кучли туртки бериши мумкин, — деб таъкидланади баёнотда.
Энергия ва олтин нархларининг ошиши
Уруш ва санкциялар нефть, газ, қимматбаҳо металлар нархининг ошишига олиб келади. Бундай вазият Ўзбекистонга катта фойда келтириши мумкин бўлган бир пайтда, Қирғизистон ва Тожикистон каби соф импортчи мамлакатлар муаммоларга дуч келади.
Таъминот занжирларидаги узилишлар
Бу Марказий Осиёнинг барча мамлакатларига, айниқса Қозоғистонга таъсир қилади, сабаби мамлакат транзит савдосининг асосий қисми Россия орқали амалга оширилади.
Валюта курси ва экспорт
Марказий Осиё миллий валюталари урушнинг дастлабки ҳафталарида ўз баҳосини йўқотди (Ўзбекистонда сўм 7 фоизга қадрсизланди).
Марказий Осиёнинг аксарият иқтисодлари озиқ-овқат ва истеъмол товарлари нархларининг кескин ошишига базўр бардош бера олади.
Қозоғистон ва Ўзбекистон каби йирик буғдой ишлаб чиқарувчилар экспорт квоталарини белгилаш орқали нархлар ошишини чеклашга интилади, – дейилади баёнотда.
Импортчиларнинг асосий озиқ-овқат маҳсулотларини субсидиялашдан бошқа иложи қолмайди, бу эса бюджет балансининг бузилишига сабаб бўлади.
Бундан ташқари, ўғит нархининг ошиши қишлоқ хўжалиги маҳсулдорлигига ва озиқ-овқат нархига таъсир қилиши кутилмоқда.
6 фоиз ўрнига 4 фоиз
Бундан келиб чиқиб, EТТБ Ўзбекистон иқтисодиёти бўйича ўз тахминларини қайта кўриб чиқди. Бундан олдин у 2022 йилда 6 фоизга ўсиши кутилган бўлса, эндиликда 4 фоизга баҳоланмоқда.
Ташкилот таҳлилчиларининг фикрига кўра, 2023 йили ўсиш 5 фоизгача жадаллашади. Таққослаш учун, 2021 йили Ўзбекистон иқтисодиёти 7,4 фоизга ўсиб, минтақадаги рекорд кўрсатгичга айланган эди.
Изоҳ (0)