Афғонистонда 2021 йил августида ҳокимият тепасига келган «Толибон» ҳаракати Қозоғистоннинг ички сиёсатига аралашгани ҳақидаги хабарларни инкор этди. Толиблар январь бошида Қозоғистоннинг бир қатор шаҳарларида кузатилган тартибсизликларга алоқаси йўқлигини билдирган, дейилади «Интерфакс» хабарида.
«Афғонистоннинг Қозоғистондаги тартибсизликларга аралашгани ҳақидаги ахборотлар ҳақиқатга тўғри келмайди», – деб ёзган Twitter’да «Толибон» ҳаракатининг матбуот котиби Иномулло Саманганий.
Унинг сўзларига кўра, ОАВда Россия расмийларининг айрим афғонистонликларнинг Қозоғистондаги тартибсизликларга алоқаси борлиги ҳақида хабарлар тарқалган. «Биз ушбу маълумотларни инкор этамиз», – дейилади Саманганийнинг твитида.
«Афғонистон Ислом Амирлиги ўз мажбуриятлари доирасида ҳеч кимга мамлакат ҳудудидан ташқарида бошқа бир давлатнинг ички сиёсатига аралашишига йўл қўймайди, бу борадаги гап-сўзларнинг исботи ҳам йўқ», – дея таъкидлаган толиблар вакили.
Саманганий Афғонистон ҳудудидан бошқа ҳеч бир мамлакатга таҳдидлар йўқлигини яна бир марта қайд этди.
Қозоғистон воқеалари ҳақида
Қозоғистонда 2 январь куни газ нархи кескин ошиши сабабли оммавий норозилик намойишлари бошланиб, бир неча кундан сўнг улар тартибсизликларга айланди. 4 ва 5 январь кунлари Олмаотада намойишчиларнинг хавфсизлик ходимлари билан тўқнашуви кузатилди. Қозоғистондаги тартибсизликлар фонида мамлакат бўйлаб фавқулодда ҳолат эълон қилинган. 6 январда Коллектив Хавфсизлик Шартномаси Ташкилоти (КХШТ) тинчликпарвар кучлари Қозоғистонга жўнатди. 7 январда мамлакат президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев Қозоғистонда конституциявий тартиб тикланганини эълон қилди ва мамлакат бўйлаб террорчилик хавфининг юқори даражаси жорий этилди.
Норозилик намойишлари фонида 5 январь куни Тўқаев Назарбоевнинг ўрнига Хавфсизлик кенгашини бошқаришга киришди. Назарбоев умрининг охиригача мазкур лавозим ваколатларига эга эди. Кейинроқ унинг матбуот котиби Айдос Укибай Назарбоев Хавфсизлик кенгаши раҳбарлигини ўз ихтиёри билан топширганини маълум қилди.
The Guardian нашри Назарбоев Нур-Султонда Тўқаев билан активлар, даромадлар ва табиий ресурслардан тушган маблағларни қайта тақсимлаш бўйича «аёвсиз музокаралар» олиб бораётгани ҳақида хабар берди.
Намойишлардан кейин Назарбоев оиласи вакиллари Қозоғистоннинг катта компаниялари, давлат органлари ва ташкилотларидаги лавозимларидан маҳрум бўла бошлади. Жумладан, Қозоғистон биринчи президентининг икки куёви нефть-газ соҳасига оид йирик компаниялардаги лавозимини тарк этган. Элбошининг кенжа қизи Алиянинг турмуш ўртоғи Димаш Дўсанов «КазТрансОйл» бош директори лавозимидан, тўнғич қизи Дариғанинг «эри» Ғайрат Шарипбаев эса «ҚазақГаз Миллий компанияси» АЖ бошқаруви раиси лавозимидан истеъфога чиққан. Кейинчалик учинчи куёв – Тимур Кулибаев «Atameken» миллий тадбиркорлар палатаси раҳбари лавозимидан истеъфо берди. Қозоғистон президенти Назарбоевнинг жияни, Миллий хавфсизлик қўмитаси раҳбарининг биринчи ўринбосари генерал-лейтенант Самат Абишни лавозимидан озод этиш ҳақидаги фармонни имзолаган.
Кейинчалик Қозоғистон биринчи президенти Нурсултон Назарбоев мамлакатдаги норозилик намойишларидан кейин биринчи марта халққа мурожаат йўллади ва президент Тўқаев халқ фаровонлигини юксалтиришга қаратилган янги ислоҳотлар дастурини илгари сураётгани, ушбу дастурни қўллаб-қувватлаш зарурлигини қайд этди.
Қозоғистонда норозилик намойишлари фонида мамлакат миқёсида эълон қилинган фавқулодда тартиб 19 январдан бошлаб ўз кучини йўқотди.
25 январда Қосим-Жўмарт Тўқаев Дариға Назарбоеванинг қудасини Марказий сайлов комиссияси раҳбарлигидан бўшатди, икки кунда кейин Қозоғистон парламенти Назарбоевни Хавфсизлик кенгашига умрбод раислик ваколатидан маҳрум қилди, 28 январда Тўқаев Қозоғистонда ҳукмрон Нур Отан партиясининг раиси этиб сайланди.
Изоҳ (0)