Afg‘onistonda 2021-yil avgustida hokimiyat tepasiga kelgan “Tolibon” harakati Qozog‘istonning ichki siyosatiga aralashgani haqidagi xabarlarni inkor etdi. Toliblar yanvar boshida Qozog‘istonning bir qator shaharlarida kuzatilgan tartibsizliklarga aloqasi yo‘qligini bildirgan, deyiladi “Interfaks” xabarida.
“Afg‘onistonning Qozog‘istondagi tartibsizliklarga aralashgani haqidagi axborotlar haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi”, – deb yozgan Twitter’da “Tolibon” harakatining matbuot kotibi Inomullo Samanganiy.
Uning so‘zlariga ko‘ra, OAVda Rossiya rasmiylarining ayrim afg‘onistonliklarning Qozog‘istondagi tartibsizliklarga aloqasi borligi haqida xabarlar tarqalgan. “Biz ushbu ma’lumotlarni inkor etamiz”, – deyiladi Samanganiyning tvitida.
“Afg‘oniston Islom Amirligi o‘z majburiyatlari doirasida hech kimga mamlakat hududidan tashqarida boshqa bir davlatning ichki siyosatiga aralashishiga yo‘l qo‘ymaydi, bu boradagi gap-so‘zlarning isboti ham yo‘q”, – deya ta’kidlagan toliblar vakili.
Samanganiy Afg‘oniston hududidan boshqa hech bir mamlakatga tahdidlar yo‘qligini yana bir marta qayd etdi.
Qozog‘iston voqealari haqida
Qozog‘istonda 2-yanvar kuni gaz narxi keskin oshishi sababli ommaviy norozilik namoyishlari boshlanib, bir necha kundan so‘ng ular tartibsizliklarga aylandi. 4 va 5-yanvar kunlari Olmaotada namoyishchilarning xavfsizlik xodimlari bilan to‘qnashuvi kuzatildi. Qozog‘istondagi tartibsizliklar fonida mamlakat bo‘ylab favqulodda holat e’lon qilingan. 6-yanvarda Kollektiv Xavfsizlik Shartnomasi Tashkiloti (KXShT) tinchlikparvar kuchlari Qozog‘istonga jo‘natdi. 7-yanvarda mamlakat prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Qozog‘istonda konstitutsiyaviy tartib tiklanganini e’lon qildi va mamlakat bo‘ylab terrorchilik xavfining yuqori darajasi joriy etildi.
Norozilik namoyishlari fonida 5-yanvar kuni To‘qayev Nazarboyevning o‘rniga Xavfsizlik kengashini boshqarishga kirishdi. Nazarboyev umrining oxirigacha mazkur lavozim vakolatlariga ega edi. Keyinroq uning matbuot kotibi Aydos Ukibay Nazarboyev Xavfsizlik kengashi rahbarligini o‘z ixtiyori bilan topshirganini ma’lum qildi.
The Guardian nashri Nazarboyev Nur-Sultonda To‘qayev bilan aktivlar, daromadlar va tabiiy resurslardan tushgan mablag‘larni qayta taqsimlash bo‘yicha “ayovsiz muzokaralar” olib borayotgani haqida xabar berdi.
Namoyishlardan keyin Nazarboyev oilasi vakillari Qozog‘istonning katta kompaniyalari, davlat organlari va tashkilotlaridagi lavozimlaridan mahrum bo‘la boshladi. Jumladan, Qozog‘iston birinchi prezidentining ikki kuyovi neft-gaz sohasiga oid yirik kompaniyalardagi lavozimini tark etgan. Elboshining kenja qizi Aliyaning turmush o‘rtog‘i Dimash Do‘sanov “KazTransOyl” bosh direktori lavozimidan, to‘ng‘ich qizi Darig‘aning “eri” G‘ayrat Sharipbayev esa “QazaqGaz Milliy kompaniyasi” AJ boshqaruvi raisi lavozimidan iste’foga chiqqan. Keyinchalik uchinchi kuyov – Timur Kulibayev “Atameken” milliy tadbirkorlar palatasi rahbari lavozimidan iste’fo berdi. Qozog‘iston prezidenti Nazarboyevning jiyani, Milliy xavfsizlik qo‘mitasi rahbarining birinchi o‘rinbosari general-leytenant Samat Abishni lavozimidan ozod etish haqidagi farmonni imzolagan.
Keyinchalik Qozog‘iston birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyev mamlakatdagi norozilik namoyishlaridan keyin birinchi marta xalqqa murojaat yo‘lladi va prezident To‘qayev xalq farovonligini yuksaltirishga qaratilgan yangi islohotlar dasturini ilgari surayotgani, ushbu dasturni qo‘llab-quvvatlash zarurligini qayd etdi.
Qozog‘istonda norozilik namoyishlari fonida mamlakat miqyosida e’lon qilingan favqulodda tartib 19-yanvardan boshlab o‘z kuchini yo‘qotdi.
25-yanvarda Qosim-Jo‘mart To‘qayev Darig‘a Nazarboyevaning qudasini Markaziy saylov komissiyasi rahbarligidan bo‘shatdi, ikki kunda keyin Qozog‘iston parlamenti Nazarboyevni Xavfsizlik kengashiga umrbod raislik vakolatidan mahrum qildi, 28-yanvarda To‘qayev Qozog‘istonda hukmron Nur Otan partiyasining raisi etib saylandi.
Izoh (0)