Qozog‘istonda favqulodda holat rejimi 19-yanvardan bekor qilinadi

Qozog‘istonda norozilik namoyishlari fonida mamlakat miqyosida e’lon qilingan favqulodda tartib 19-yanvardan boshlab o‘z kuchini yo‘qotadi. Bu haqda Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayevning matbuot kotibi Berik Uali ma’lum qilgan.

Tartib Nur-Sulton va Olmaotada, shuningdek, Olmaota, Atirau, Jambil, Qizilo‘rda hamda Mang‘istov viloyatlarida ham bekor qilinadi. Avval prezident tomonidan boshqa hududlardagi favqulodda holat tartibi o‘z kuchini yo‘qotgan deb topilgandi.

“Shu tariqa butun mamlakat odatiy hayot tarziga qaytadi. Favqulodda holat tartibi vaqtida joriy etilgan komendantlik soati va boshqa vaqtinchalik cheklovlar ham olib tashlanadi. Xalq birdamligi va uyushqoqligi, huquq-tartibot idoralari, armiya vakillarining mashaqqatli mehnati sababli Qozog‘iston hududida tartib va xotirjam muhit hukmronlik qila boshladi”, — deya Berik Uali so‘zlarini keltirgan “Orda.kz”.

Ayni vaqtda Olmaotada terrorchilik xavfining “qizil” darajasi hanuzgacha saqlanib turibdi.

Qozog‘istonda 2-yanvar kuni gaz narxi keskin oshishi sababli ommaviy norozilik namoyishlari boshlanib, bir necha kundan so‘ng ular tartibsizliklarga aylandi. 4 va 5-yanvar kunlari Olmaotada namoyishchilarning xavfsizlik xodimlari bilan to‘qnashuvi kuzatildi. Qozog‘istondagi tartibsizliklar fonida mamlakat bo‘ylab favqulodda holat e’lon qilingan. 6-yanvarda Kollektiv Xavfsizlik Shartnomasi Tashkiloti (KXShT) tinchlikparvar kuchlari Qozog‘istonga jo‘natdi. 7-yanvarda mamlakat prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Qozog‘istonda konstitutsiyaviy tartib tiklanganini e’lon qildi va mamlakat bo‘ylab terrorchilik xavfining yuqori darajasi joriy etildi.

Norozilik namoyishlari fonida 5-yanvar kuni To‘qayev Nazarboyevning o‘rniga Xavfsizlik kengashini boshqarishga kirishdi. Nazarboyev umrining oxirigacha mazkur lavozim vakolatlariga ega edi. Keyinroq uning matbuot kotibi Aydos Ukibay Nazarboyev Xavfsizlik kengashi rahbarligini o‘z ixtiyori bilan topshirganini ma’lum qildi.

The Guardian nashri Nazarboyev Nur-Sultonda To‘qayev bilan aktivlar, daromadlar va tabiiy resurslardan tushgan mablag‘larni qayta taqsimlash bo‘yicha “ayovsiz muzokaralar” olib borayotgani haqida xabar berdi.

Namoyishlardan keyin Nazarboyev oilasi vakillari Qozog‘istonning katta kompaniyalari, davlat organlari va tashkilotlaridagi lavozimlaridan mahrum bo‘la boshladi. Jumladan, Qozog‘iston birinchi prezidentining ikki kuyovi neft-gaz sohasiga oid yirik kompaniyalardagi lavozimini tark etgan. Elboshining kenja qizi Aliyaning turmush o‘rtog‘i Dimash Do‘sanov “KazTransOyl” bosh direktori lavozimidan, to‘ng‘ich qizi Darig‘aning “eri” G‘ayrat Sharipbayev esa “QazaqGaz Milliy kompaniyasi” AJ boshqaruvi raisi lavozimidan iste’foga chiqqan. Keyinchalik uchinchi kuyov – Timur Kulibayev “Atameken” milliy tadbirkorlar palatasi rahbari lavozimidan iste’fo berdi. Qozog‘iston prezidenti Nazarboyevning jiyani, Milliy xavfsizlik qo‘mitasi rahbarining birinchi o‘rinbosari general-leytenant Samat Abishni lavozimidan ozod etish haqidagi farmonni imzolagan.

Keyinchalik Qozog‘iston birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyev mamlakatdagi norozilik namoyishlaridan keyin birinchi marta xalqqa murojaat yo‘lladi va prezident To‘qayev xalq farovonligini yuksaltirishga qaratilgan yangi islohotlar dasturini ilgari surayotgani, ushbu dasturni qo‘llab-quvvatlash zarurligini qayd etdi.