«Қизларга мактуб»: Ажрашиш фожиа эмас, аммо...

«Дарё» «Қизларга мактуб» лойиҳаси доирасида турмуш зарбаларига енгилмай, ривожланишдан тўхтамаган, ҳаётда ўз ўрнини топаётган аёлларнинг мактубларини чоп этишда давом этади.

Бу галги қаҳрамонимиз — бир фарзанди билан турмушидан ажрашган таниқли визажист Муаззам Жўраева.

Болалигимда жуда қўрқоқ ва уятчан бўлганман

 

Болалик пайтимни эсласам, негадир кўзим ёшланади. Оиланинг эркаси-ю, лекин жуда уятчан, қўрқоқ эдим. Шунгами, ҳар қандай зиддият, келишмовчиликдан чўчирдим. Ҳозир бутунлай бошқа одамга айланганман.

Мактабда аълочи, фаол эдим. Журналистикага жуда қизиққанман. Тадбирларда бошловчилик қилардим, мақолалар ёзардим. Телевидениеда бир муддат мухбир ҳам бўлдим.

Ўрта мактабни тугатиб, икки марта Миллий ва Жаҳон тиллари университетларининг журналистика факультетига ўқишга топширдим, афсуски, киролмадим. Имтиҳонга яхши тайёргарлик кўрганман, тестдан кўрсаткичларим юқори эди. Бироқ ижодий синовдан қанча ҳаракат қилмай, негадир баҳом паст чиқаверарди.

Иккинчи марта ҳам ўқишдан йиқилганимда қаттиқ тушкунликка тушиб қолдим. Кейин уйимизга тинмай совчи жўнатаётган бир йигитга турмушга чиқишга қарор қилдим. Ўша пайтда эрга тегиш «муаммо»дан қутилишнинг ягона чораси бўлиб кўринган. Хуллас, 19 ёшимда пойтахтда яшайдиган йигитга узатилдим. Хўжайиним журналист бўлишимни истамади. Шу билан бу соҳани тарк этдим.

Хиёнат ёки зўравонликнинг қурбони бўлмадим, лекин...

Турмушимда бахтли кунлар, ёрқин лаҳзалар кўп бўлди. Эрим тотув яшашимиз учун қаттиқ ҳаракат қилди. Шулар қатори мен кутмаган вазиятлар ҳам бўлди.

Тўғри, мен хиёнат ёки зўравонлик қурбони бўлмадим. Аммо биз икки хил инсонлар эдик. Мақсадларимиз ҳам турлича эди.

Турмуш ўртоғим шундай феъл-атворли инсон эди: айтганини қилсангиз сизни дунёдаги энг бахтли аёлга айлантирарди, йўқса...  Мен эса истакларим ҳисобга олинишини хоҳлардим. Орзуларимни рўёбга чиқариши учун бошқачароқ йўл тутишим керакмиди, билмадим.

Хуллас, туғруқдан кейинги депрессия, тинимсиз тортишув, тушунмовчилик сабаб иккимиз ҳам совиб боравердик. Охири, умуман, бирга яшагимиз келмай қолди. Ажрашиш энг яхши йўл бўлиб кўринди.

Тушундимки, оилалар фақат хиёнатдан ёки зўравонликдан эмас, икки инсоннинг бир-бирига руҳан, маънан тўғри келмаганидан ҳам бузиларкан.

Уч йиллик турмушимиздан сўнг 1 ёш-у 7 ойлик чақалоғимни олиб уйдан кетдим.

Эримникидан кетган пайтим, Миллий университетда ўқирдим. Эндигина биринчи курсни тугатгандим. Академик таътил олдим. Ўшанда ота-онамга айтиб, контрактимни тўлатсам бўларди, лекин бола билан ўқишни қандай эплайман деб қўрққанман. Одам қоронғиликда «Энди нима бўлади?» деб ўйларкан.

Отамникига бордим. Дадам қаттиқ ранжиди. Уларни бу аҳволда кўриш оғир эди. Тўнғичим деб, элдан ортиқ қилиб, орзу-ҳаваслар билан узатишганди-да.

Дадам, умуман, кулмай қўйди. Онам ҳам ғамга ботди. Уларнинг бунчалик хафа бўлишларини тасаввур қилмагандим. Қолаверса, қариндош-уруғ, қўни-қўшнининг ортиқча гап-сўзи... Чидолмай, Тошкентдаги холамникига кетдим.

21 ёшимда бутунлай ёлғиз қолдим

Ота-онам ўзига тўқ инсонлар эди, эрим ҳам. Ўша пайтлари дадам уй, машина олиб беради, мени пул билан таъминлайди, деб ўйлардим. Кутганман, кутганман, лекин сўролмаганман. Чунки дадам Фарғонага борганимда «Эрингникига қайтиб кет, яраш» деганди. Мен эса у уйга қайтиб боролмасдим.

Алиментга ҳам ариза бермадим. Эрим ўзи билиб бериши керак деб ўйлардим, бироқ...  Ўша пайтлари ҳаммадан ич-ичимдан қаттиқ хафа бўлганман. Чунки ҳаётимда нима бўлаётганини тушунмайдиган даражада ёш эдим. 21 ёшимда болам билан ёлғиз қолиб кетганман.

Холам жуда илмли аёл эди. Лекин менга ҳеч қандай моддий ёрдам беролмасди.

Кута-кута тиллаларимни сотдим. Бор пулим ўғлимнинг бўтқаси ва таглигига кетарди. Кўп ўтмай яна бошқа тақинчоғимни пуллардим. Охири ҳеч вақо қолмагач, ўрнимдан туриб ҳаракат қилишни бошладим.

Ҳали икки ёшга тўлмаган боламни хусусий боғчага бердим. Ўзим иш излашга тушдим. Ҳатто идиш-товоқ ювишга ҳам рози эдим. Муҳими, боламнинг овқати билан еб-ичишига пул топсам бўлди эди. Ресторанга ишга кирдим. Бирдан бошқарувчиликка олишди. Бу соҳада тажрибам йўқ эди, ҳаммасини ўргатишди. Ҳар куни барвақт кетиб, кеч қайтганим учун олти ойдан кўп ишлолмадим. Боламнинг тарбиясига вақт ажрата олмадим. Бироз пул жамғардим-у, бўшадим.

Ўқиш учун сарпомдаги идишларимни сотдим

Бошида стилистликни ўрганмоқчи бўлдим. Турмуш ўртоғим билан яшаган пайтларим кичкинагина салонни юритардим. Ўшанда стилистларим бир кунда 70-80 минг пул топишарди. Мен учун бу катта пул эди. Шундай ишласам, кунлик харажатларим қопланар, дея ўқимоқчи бўлдим.

Доим борадиган соч турмакловчим Муҳаббат опадан «Қанчага ўргатасиз?» деб сўрадим. Опа ўргатиш нархини айтиб, қўшимча маълумот учун Сартарошлар ассоциацияси раҳбари Фарҳод аканинг рақамини берди. Фарҳод ака эса «Ўзбекистондаги машҳур стилистга берадиган пулингизга Санкт-Петербургга бориб, академияда ўқиб кела оласиз» деди.

Четда ўқишга рози бўлдим, аммо пул қани? Тиллаларимни сотиб тугатгандим. Охири, ота-онам совға қилган идиш-товоқ, қимматбаҳо сервизларни пуллашга қарор қилдим. Собиқ эримнинг уйидан ҳаммасини олиб келдим. Чинни бозорга бориб, сотувчиларга таклиф қилдим. Идишларим Чехияники эди. Жуда қимматга олинганди. Қайси сотувчига кўрсатмай: «Худди шунга ўхшаганини Хитой ишлаб чиқаряпти. Одамлар арзонини сўрайди» деб олишмасди. Лекин бир келин идишлар расмини кўриб: «Мен оламан», деди. Бор идишимни қарийб икки минг долларга сотдим.

Албатта, бу олинган нархидан анча арзон эди, лекин мажбур эдим.

Ҳозиргидек эсимда, 563 долларга Санкт-Петербургга бориб-келиш чиптасини олиб, ҳеч кимга айтмай, 2016 йил 18 сентябрда учиб кетганман.

Охирги пулимга ҳам упа-элик, бўёқ олардим

Россиянинг энг арзон меҳмонхонасида туриб, бир ой стилистликка ўқидим. Очиғи, барини бир бошидан ўрганиш қийин экан.

Иккинчи марта ўқишимга визаж қўшиб кетилди ва Тошкентга стилист эмас, визажист бўлиб қайтдим. Аммо четда ўқиган билан мижоз топилмаса, ғалати экан. Зўрлигингизни бировлар қаердан билади? Ишимни кўрсатай деб моделларни бўянтириб, Telegram гуруҳларда тарқата бошладим. Тинмасдим. Охирги пулимга овқат емаслигим мумкин, лекин синаб кўриш учун косметика олардим.

Бир куни Фарҳод ака телефон қилиб: «Услубингиз бошқача. Келинг, ўзимизникиларгаям ўргатинг» деб маҳорат дарси ўтишга чақирди. Бу гаплар эндигина қалам ушлаган одамга катта далда берарди. Рози бўлдим. Янгийўлга мастер классга бордик, учрашув яхши ўтди. Тошкентдаги бир қанча гўзаллик салонларида учрашувлар ўтказдик. Кейинроқ ўзим мустақил бўлиб, шогирдлар тайёрлашга ўтдим.

Орада яна Санкт-Петербургга ўқишга кетдим. Бир ой машҳур визажистлардан бўянтиришнинг янги усулларини ўргандим.

Бу сафар Тошкентга ишонч билан қайтдим. Қаттиқ ишга киришдим. Кун-у тун ишладим, пул топдим. Қарзларимни уздим. Кейинроқ маблағ йиғиб, ўша йилнинг ўзида яна Сочи ва Москвада ўқидим. Хуллас, топган пулимга ўқиб, янги техникаларни ўрганиб боравердим.

Тошкентга келиб, «Сам себе визажист» курсини очдим. Келганларга бор меҳримни бериб дарс ўтавердим. Сал ўтиб, ўқувчиларим сони кутганимдан ҳам ошиб кетди.

Кейинчалик Instagram’да саҳифамни очдим. Кузатувчиларим сони мингдан ошди. Яхшигина даромад топа бошладим. Вақт ўтиб, пул ишончимни мустаҳкамлайверди. Аввал машина, кейин уй сотиб олдим. Ўз студиямга асос солдим.

Инсон аввал ўзини топсин экан... 

Ҳар бир аёл ажрашишдан сўнг, ўзини қурбон қилиб кўрсатишни хоҳлайди. Агар ўша пайтда кимдир мендан эринг билан нимага ажрашдинг деб сўраганида: «Эрим мени алдади, ваъдаларини бажармади» деб ёмонлаган бўлардим. Менимча, бу ҳиссиёт ҳар бир ажрашган аёлда бўлади.

Қийинчиликлар ҳеч қачон тугамайди, деб ўйлардим. Бошида қанча ҳаракат қилмай, ҳаётимда ҳеч нарса ўзгармаган. Сочимнинг учидан товонимгача тушкунликда эдим. Юрган йўлимда ҳам кўз ёшларимни тўхтатолмасдим. Яхши кунлар келишига, аёл киши ўзи бир нарсага эришишига ишонолмасдим. Ҳатто ўшанда менга суянчиқ бўладиган қаҳрамон ҳаётимга кириб келишини, унга турмушга чиқиб, барча масъулиятдан қутилишни истаганман. Шунинг учун балки етарлича ҳаракат қилмагандирман, билмайман. Кейинроқ инсон кимнидир излаши эмас, аввал ўзини топиб олиши кераклигини тушунганман.

Боламни ўқитишим, едириб-ичириб, яхши инсон қилиб тарбиялашим керак, деган фикр менга катта куч берган. Ҳеч кимга умид боғламай, ҳаракат қилганимдан сўнг ҳаммаси ўзгарган. Масъулиятни бўйнимга олгач, тугамайди деб ўйлаган йўлларим ўзидан ўзи тугаб қолган.

Турмуш ўртоғимдан кечирим сўраганман

Ўтган ҳаётимдан афсусланмайман. Бироқ кўп таҳлил қиламан. Чунки синовлар инсонга сабоқ учун берилади. Агар тўғри хулоса чиқармасангиз, у бошқа шаклда қайтиб келаверади.

Тўрт йил олдин ўзимни ҳақ деб ўйлаган вазиятларим бўлган. Аммо вақт ўтиб, хатоларимни тушуниб, улардан кечирим сўраганман. У ҳам мендан кечирим сўраган. Шу билан кўнглимдаги бор аламлар чиқиб кетган. Енгил тортганман.

Ҳозир турмуш ўртоғимдан миннатдорман. Чунки у бўлмаганида Тошкентга келмасдим, бугунги Муаззам бўлолмасдим. Ўзимга қандай бахт сўрасам, унга ҳам шуни тилайман.

Аёл киши ҳаётда қандай бўлиши керак?

Авваламбор, аёл бўлиш керак. Минг кучли ирода эгаси бўлинг, барибир, аёлсиз. Ўзи кучли бўлмасин, ҳамроҳи кучли бўлсин. Ҳар бир кунига шукр қилиш керак. Шукрона сабаб неъматлар ҳам ўз-ўзидан келаверади, яшаш осонлашади. Энг муҳими, аёл ўзини-ўзи таниб олсин. Агар ўз устида ишлай бошласа, атрофдагиларга қизиқмайдиям. Бировни айбламайди, ранжимайди. Ўтиб кетган воқеалар, хатолар учун сиқилмаслик керак. Боиси, у вақтдаги билимингиз, дунёқарашингиз шу даражада бўлган. Буларни енгишга етмаган.

Оиласи ажрим ёқасида турган опа-сингилларим яхшилаб ўйланг. Бу билан нимага эришмоқчисиз?

Ажрашишга ҳамиша улгуриш мумкин. Тўғри, ичингизда исёнлар қўзғалади. Лекин ғурурни четга суриб, эрингиз билан гаплашинг. Тил-забони бўлмаса, ёзма гаплашинг. Ёки бир муддат алоҳида яшаб кўринг. Ришталарни узиш осон, бироқ тиклаш жуда қийин. Яна қайта оила қургани қўрқиб қоласиз.

Турмушидан ажрашган ёлғиз опа-сингилларимизга эса маслаҳатим — ажрашиш фожиа эмас. Аллоҳ сабрига яраша бахтни ҳам беради. Вақти-соати билан тугунлар ечилади. Кунлар ўтади.

Тақдирингиз учун ҳеч кимни айбламанг. Оппоқ қоғозга янгидан мақсадлар ёзинг. Ўқинг, ўрганинг, ҳаракат қилинг. Агар иштиёқ тополмаётган бўлсангиз, шу йўлларни босиб ўтган аёлларнинг ҳаётини ўқинг, иложи бўлса махсус дарсларга қатнашинг.

Бироқ ёмон ўй-хаёлларга таслим бўлманг. Иймонингизга хилоф иш қилманг. Шундай кунлар бўлган, пулим йўқлигидан «Дўстлик« метросидан Кўкчагача ишга пиёда бориб келардим.

Бугун мақсад-у ниятларим катта. Студияларимнинг ҳар бир вилоятда филиалларини кенгайтирмоқчиман. Аёлларимиз бўянишни эмас, ўзларини севишни ўргансинлар.

Курсларимни психологик усулда олиб бораман, балки қатнашувчилар шунга кўпдир. Менинг ҳолатимга тушган қизларга руҳан далда бериб, дардлашгим келади.

Шахсий ҳаётимга келсак, севимли турмуш ўртоғим, катта оилам бўлишини, нафақат у, балки унинг яқинлари томонидан ҳам севилишни ният қиламан. Энг муҳими, ўзим билан ўзим мувозанатда яшашни, фарзандларимга севимли она, уларга болаликларини бера оладиган инсон бўлишни хоҳлайман.