Муҳаббат Ҳамроевани йиғлатган, Толибжон Исроиловни ўзидан уялтирган, Умида Мирҳамидовани азоблаган Азиза Ниёзметова хотираси (видео)

Азиза Ниёзметова 2018 йил, 46 ёшида оғир хасталикдан сўнг вафот этди. Хонанданинг сўнгги кунларида у билан бирга бўлган ҳамкасблари, унинг ўғли Миразизнинг никоҳ оқшомида ҳам бош бўлишди.

Азиза Ниёзметованинг энг яқин ҳамкасблари «Дарё» мухбири Феруз Муҳаммадга хонанда билан унутилмас хотираларни гапириб беришди.

«Яқинларимдан кутмаган нарсамни Азизадан олганман».

Азизанинг ўғли Миразизнинг тўйидан бир кун аввал бир нарсалар қораладим, йиғладим. Раҳматли онажонимнинг Бухорода юбилейлари бўлганида Азиза 650 км йўл босиб борган, синглимнинг тўйида хизматларини қилган. Буни қарангки, онажоним вафот этганида ҳам тўйларини бекор қилиб, уч кун ёнимда ўтирган. Мана шундай дўст учун энди жон фидо. Бугун меҳр оқибатнинг, инсон ўтганидан кейин унинг қай даражада йўғида ҳам ҳурмат қилиш кераклиги исботланадиган кун.

Азиза ҳаммага яхшилик қилган, қайсидир вилоятда ҳеч ким айтмаган бўлса-да, ҳамкасбларининг онасининг юбилейи бўлишини эшитган бўлса, ҳамма ишини ташлаб, табриклагани борган. Азиза жуда кўплаб инсонларнинг бошини қовуштирарди.

Кичик ўғлимнинг мазаси бўлмай, бошимга оғир кунлар тушган пайтда ёлғизланиб қолган эдим. Ўшанда мана шу қиз икки ярим йил ёнимда бўлган.

Опа мен борман, ҳали ҳаммаси яхши бўлади ишонинг, ҳақиқатнинг борлигига ишонинг дерди. Ишонасизми ёки йўқми яқинларимдан кутмаган нарсамни Азизадан олганман. Шунинг учун унинг одамгарчилиги олдида, меҳр-оқибати олдида, аёл сифатида ҳамиша таъзимда бўлганман.

Азиза Ниёзметова деса кимлардир бошқача талқин қилар, бошқа қилар, лекин менга у гапларнинг, умуман, аҳамияти йўқ. Мен билган Азиза ҳамиша ҳақ Азиза бўлган, ҳамиша мард Азиза бўлган, ҳамиша аёл Азиза бўлган. Ерда аёл номи билан юрадиган инсонлар кўп. Лекин чинакам аёллик мақомига эгалар кам. Булар фаришта номи билан ерда юришади ва фаришталар қилган ишни қилишга булар лойиқ бўлишади. Улар қандай инсонлар? Улар инсон билса-билмаса яхшилик қиладиганлар. Шундай инсонлар борки, улар «ҳозир яхшилик қилсам қайтармикин», дейди. Кўряпсизми мана бундай дўстлар бор. Лекин, Азизада мана шундай мардлик, жасорат бор эди.

Муҳаббат Ҳамроева, журналист, телебошловчи

Чеховнинг «инсонда ҳамма нарса гўзал бўлиши керак», деган гапи бор эди. Азиза шундай эди: либослари ҳам, дастурхони ҳам, ижоди ҳам гўзал эди. Илоҳим гўзалликка уйғунлашиб кетган бўлсин. Мен у билан умрининг охирида бирга бўлдим. Унгача концертларга таклиф этганида ҳам, тўйларига таклиф қилиб самолётларга чипта олиб берганида ҳам, насибамиз қўшилмагани учун бора олмаганман.

Ўша вақтларда Азиза билан «кўчамиз бошқа-бошқа», деб ўйлаган эканман. Кейин бир сабаб бўлди-ю, Азизани ким эканини билганимдан сўнг ниҳоятда меҳрим тушиб, умрининг охирига қадар бирга бўлдим ва сўнгги йўлга кузатишга ҳам Хоразмга бордим.

Аллоҳда тасодиф йўқ, синглим раҳматли қизини узатиб, тўй қилаётганида ўзимизнинг оилавий қадрдон санъаткоримизни таклиф этган эдик. У эса ўша куни «тўйга бора олмайдиган бўлдим», — деб айтди. Ўша вақтда роса ўйланиб қолдим, бўзчи бўзга ёлчимайди, деганларидек август ойида хонандаларда мавсум авжига чиққан, борлари ҳам мустақиллик байрамида бўлгани учун санъаткор топа олмай қолдим. Шу пайт Азиза ўзида ишонч билан, виқор билан қўнғироқ қилиб, «тўй бошлабсизми?», деб манзилни суриштириб қолди. Мен «Азиза билан яқин эмасман-ку, бўлган вазиятни унга айтсаммикин-айтмасаммикин», деб, «бир санъаткор билан шундай бўлиб қолди», дейишим билан «хабарим бор, қаёққа борайлик? Неча киши бўлиб борайлик», деб қолди. Иккиланиб «келинг-келинг», дедим.

Азиза тўйдан бир соат олдин етиб келди, бошқалар ҳам келди. Лекин Азиза зеб-у забари билан, ниҳоятда гўзал либослари билан хизмат қилди. Охирида Азизани рози қилай деб маъмурига атаганимни бердим. Кузатганимдан сўнг Азизанинг машинаси 100 метргача узоқлашиб тўхтаб қолди. Ҳозир «кам бўлди деб қолармикин», деб чўнтакларимдаги пулни қидириб қолганимда у ортига қайтиб: — Оға биламиз сизда пул бор, лекин мен сизни пулингизга келмадим, ҳурматингизга келдим дея, мажбурлаб пулни менга ташлаб кетган. Бу камдан кам бўладиган ҳолат.

Хорижда жуда кўп артистлар билан гастрол сафарларида юрамиз. Бири меҳмонхонадан нолийди, бири овқатдан нолийди. Ана ўша ерларда ҳам кимлигини унутмасдан, сафар охиригача юлдуз бўлиб юрадиганлари ҳам бор. Азиза эса тескариси ўйин-кулги билан денгизгами, қирғоққами, оролгами ҳамма жойга борадиган мард ҳамроҳ эди. Шунинг учун қадрдон бўлиб кетдик.

Бир йил ўтар-ўтмас Азизанинг хасталиги ҳақида гап чиқди. Шундан сўнг мудом Азизанинг ёнида бўлдик. Шифохоналар, оғир кунлар, ўзгаришлар бўлди ва ҳоказо. Бир нарсани айтишим керак, Азиза доим ўзига қараб юрадиган, ҳашамдор аёл эди. Лекин унинг виқорини касаллик енга бошлади. Хасталикдан кимёвий усулда даволангани учун уни бошқалар бундай ҳолатда кўришини хоҳламас эди. Энди мен эркак дўсти бўлганим учунми, ёки ёшим нуқтаи назариданми, фақат мен билан кўришди. У бошқаларни кўргиси келмади эмас, балки ҳозирги ҳолатда уларга кўринмай деди. Лекин дўстларидан кўпчилик буни тушуна олмади. У шунчаки бошқаларнинг хотирасида гўзал бўлиб қолишни истади. Сабаби у аёл.

Мен айтаманки, у муносиб яшади, бироз вақтли кетди, лекин муносиб кетди. Оғирлигини ҳеч кимга ташламади. Авлиёлар инсон кўнглини англаш, пиёла билан уммон сувини чиқаришдек гап дейишган. Мен Азизани бошида билмаганман, хайриҳоҳ бўлмаганман, кейин уни билганимдан сўнг ўзимдан уялганман. Мана Аллоҳ менга кўрсатди.

Толибжон Исроилов, сухандон, хонанда

Бир пайтлар бир-иккита гаплари оғир келиб орада гаплашмай қўйган пайтларимиз бўлган. Ўша кунларимни Азизасиз ўтказганимга мен жуда-жуда афсусланаман. Нимага деганда бошимга оғир ишлар тушди. Азизага боғлиқ жойи у менга бир куни қўнғироқ қилиб «қаердасиз?», деди. «Укамникида», десам «бугун бирга овқатланиб келайлик»,  деб айтди мен эса рози бўлдим. Шунда ҳаммаёқ қор пайти машинасида келиб мени олиб кетди. Овқатланиш учун борганимизда «қани менга айтинг-чи нима бўлди сизга», деб савол берди. Биз санъаткорлар бир-биримиздан кўп нарсани беркитамиз. Сабаби бизда самимийлик йўқ, «вой бечора», деганлар ҳам ичида «ажаб бўлсин»,  деб туришгани учун биз бир-биримизга ҳақиқатни гапира олмас эдик.

Шунда Азиза «мендан қўрқманг, мени ойим сизни тушларида кўрибдилар, тушларида сиз ниҳоятда хафа экансиз деб айтди. Шу гапни айтиши билан йиғлаб юбордим ва нима бўлганини айтиб бердим. Шу заҳотиёқ Азиза «эртаданоқ сен билан шуғулланаман», деб аёл бошига катта муаммони ҳал қилган.

Лекин орада аёллигимизга бориб бир-иккита гаплардан хафа бўлиб қолар эдик. Мен шунақа гаплар сабаб дўстим билан узоқлашиб қолганимдан жуда-жуда хафаман. Сабаби унинг қимматли маслаҳатларини ололмай қолдим.

Шу орада унинг хаста бўлганини эшитиб қолиб, биринчи бўлиб югуриб бордим. Ўша пайтда хаста бўлиб ётганида уни кўриб йиғласам, «мен касал эмасман», деб айтар эди. Шифокорлардан нима гап десам «энди ҳаммаси Аллоҳдан, фақат дугонангизни ёнига кирганда ҳеч нарса деманг», дея огоҳлантиришди. Лекин кирганимда ўзимни ушлай олмай йиғлар эдим. Ишонинг дугонам гўзал қиз эди, шу гўзаллиги билан дунёни тарк этди. Ўзи жони оғриб турган бўлса-да, менга «шифокорлар билан гаплашиб қўйдим, бориб ўзингизни текширтириб келинг», деб айтган эди.

У ҳаётдан ўтганидан сўнг «нимага ўша пайтлар ундан араз қилдим? Нимага мен эшикларини тақиллатиб боравермадим?» деган саволларни ўзимга кўп бора берганман. Бугун тўйда кўриб ўйладим. Азиза ҳамиша бизни бир жойга йиғиб юрар эди. Лекин бугун ҳамма ўз ҳолича кириб келди. Ҳозир санъаткорлар орасида олдинги ҳамжиҳатлик йўқ. Хизматларда бир-биримизни кўрсак «кўришайлик, ўтирайлик», деймиз лекин ўша гап ўша ерда қолиб кетади.

Умида Мирҳамидова, хонанда