Андижон вилоятининг Жалақудуқ туманидаги Абдуллабий қишлоғининг «Ибрат» маҳалласида яшовчи аҳолининг катта қисмини қирғиз миллатига мансуб фуқаролар ташкил этади. Ҳудудга йўлингиз тушса, урф-одат, анъаналарнинг якдиллик билан, бир ёқадан бош чиқариб ўтказилишини кўрсангиз, ҳавасингиз келиши аниқ. Икки миллат вакилларининг ришталари нафақат дўстлик, балки қуда-андачилик билан ҳам янада мустаҳкамланган. Ражабали Камолов айнан ушбу ҳудудда яшайди. 1972 йилда таваллуд топган Ражабали айни болалик пайтида ҳамма қатори ўйнаб куладиган, билим оладиган маҳалида ногирон бўлиб қолган. «Дарё» мухбири у билан суҳбат қурди.
Шифокорлар полиомиелит эканлигимни яширишган...
«Барча болалар каби соғлом дунёга келганман. Болаликдан спорт билан ҳам шуғулланганман. Мактабда аъло баҳоларга ўқиганман. Ўшанда бешинчи синфда ўқирдим. Уйимиздан бир ярим чақирим узоқликдаги мактабга тенгдошларим билан ҳар куни пиёда қатнардик. Қиш-қировли кунларнинг бирида тўсатдан белимда оғриқ пайдо бўла бошлади. Аввалига совуқнинг асорати деб ўйладик. Кундан кун оғриқ кучаявергач, отам мени туман шифохонасига олиб борди. У ерда ўн кунча даволандим. Аммо фойдаси бўлмади. Қайтанга, оёқларим мажолсизлана бошлади. Вилоят шифохонасига бордик. У ердагилар эса йиқилгансан, дея уқтиришди. Лекин жиддийроқ йиқилганимни ҳеч эслолмайман. Шу зайлда бир нечта касалхоналарда даволанишга ҳаракат қилганман. Лекин аҳволим ўзгармаган. Ҳолатим фақат оғирлашаверган.
Секин-секин бу вазиятга мослашдим. Ташхислар натижасига кўра, шифокорлар дастлаб шамоллаган радикулит, ундан сўнг полиемелит дейишди. Шундай қилиб ташхис қўйишда қийналишган. Чунки у вақтда тиббиёт ҳам бугунгидек ривожланмаган эди. Кейин билсак, собиқ иттифоқнинг бизда полиомиелит касаллиги тамомила тугатилди, деган иддаоларига менинг касаллигим тўғри келмай қолган экан ва шифокорлар буни яширишган. Шундай пайтлар бўлганки, шифохонага текширувчилар келганида мени бошқа хоналарга олиб чиқиб, уларга кўрсатишмас эди. Касалхоналарга борганимизда қабул қилишмас, бошқа куни келинг, деб қайтаришарди. Мен эса ҳайрон бўлиб қолаверардим.
Оилада саккиз нафар фарзандмиз — бир опам Қирғизистонга келин бўлиб тушган. Ўша опам Тошкентга, телевидениега, радиога укамни аҳволи оғир бўлган ҳолатда ҳам шифохоналарга қабул қилишмаяпти, деган маънода ариза ёзган. Ана шундан сўнг Андижон шаҳридаги болалар шифохонасига жойлаштиришган. 1983 йилда касаллик бошланган бўлса, 1984 йилга келиб 1 йилдан сўнг ушбу шифохонага қабул қилинганман. Балки, вақтида қабул ва муолажаларни қилганларида эди, бундай оқибатларга олиб келмаган бўлармиди. Опаларим бу касалликларнинг асоратлари даҳшатли эканлигини билганлари учун мени даволашга кўп ҳаракат қилди. Асакадаги сиҳатгоҳларда ҳам ётдим, режимларга қўйишди. Бироқ мутахассислар кеч олиб келибсизлар, дейишган», — дейди суҳбатдошимиз.
Китоблар мени тушкунликдан олиб чиққан
«Болаликда ўксиш, армонлар бўлган. Бироқ ҳаёт давом этаркан. Секин-секин мослашдик, кўникдик ва яна ҳаётни ўз йўлига қўйишга ҳаракат қилдик. Ўзимни ўзим тушкунликдан олиб чиқдим. Бунда менга жуда кўп китоблар ёрдам берди. Фалон китоб чиқибди десам, оила аъзоларим ўша куннинг эртасигаёқ уни топиб келишарди. Бу шунчаки баланд парвоз гаплар эмас, китоб — болалар, катталар тасаввур қилганидан-да кўпроқ қудратга эга. Уни ўқиш керак, жиддийроқ ёндашиш керак. У хоҳ илмий, хоҳ бадиий бўлсин танлаб ўтирмасдан ўқирдим. Қўлимга журнал тушадими бошқасими, ўқилмасдан қолмасди. Энди билсам, улар жуда катта фойда берган экан. Чунки тушкунликка тушгани вақт бермаган.
Ҳаётдан нолийдиган одамлар бор. Ҳайрон қоламан. Билагида кучи бўла туриб, қиладиган ишини билмайди. Буни сабаби китоб ўқимаганлиги, билимсизлиги. Китоб ўқиса ўзига ўзи мотивация бериб, руҳлантириб, жуда кўп нарсага эришиш мумкин. Мен ёшларга ҳавас қиламан, уларни барча имкониятлари бор.
Китоб ўқишдан ташқари, адабиёт соҳасида кўп ишлар қиламан. Биринчи шеърим «Амир Темур бобожон, мана, мустақилдир юртингиз», деб номланган, Ўзбекистон мустақиллигининг 1 йиллигига атаб ёзилган. Шеър ўзимизнинг туман газетасида эълон қилинган. Шундан бери шеър, ҳикоялар ёзиб келаман. Ижодий ишларим туман, вилоят ва республика нашрларида чоп этилган. 2001 йилда битта китобим чиққан. Шу кунларда яна бир китобимни нашрга тайёрлаяпмиз», — дейди Ражабали Камолов.
Ошхона идишларидан ҳақиқий комбайнгача тузата оляпман
«Ўша руҳан оғир кунлар, тушкунлик мени енга бошлади. Яшашдан совиб бўлгандим. Ана шундай кунларнинг бирида отам менга ‘Ўғлим, сени ҳунарли қилиб қўйганимда яхши бўларди’, дея ўзидан хафа бўлиб кетганини кўрдим. Ва ниҳоят йигирма беш йилча аввал ўзимда куч-ирода топдим. Отамга бозордан велосипед буюмларини олиб келишини илтимос қилдим ва уларни жой-жойига қўйиб, йиғишга киришдим. Бошида сал қийналдим, ишим ўхшамади, аммо шижоат сўнмади ва ўз мақсадимга эришдим. Дастлаб қариндош-уруғлар, сўнг маҳалладагиларнинг велосипедларини тузата бошладим. Ҳозир ошхона идишларидан ҳақиқий комбайнгача тузата оляпман. Бировга муҳтож эмасман, одамларга фойдам тегаётганидан хурсандман. Бир йигитга қирқ ҳунар оз дегандек, бошқа кўплаб соҳаларда ҳам амалий ишларим бор. Бунга ўзингиз гувоҳи бўлишингиз мумкин. Чархчилик қиламан, вулканизациям, пайвандлаш ускунам ҳам бор. Ака-укаларим, қўшниларимдан эшитиб буларни ўзим ўрганганман. Баъзилар келиб ўргатиб кетишарди. Бир куни кўчада ўтирсам, бир маҳалладошимиз «ҳа, уста» деди, бу менга мотивация бўлди. Шундан бери қўни-қўшниларнинг телевизорнинг антеннасидан тортиб, консерва ёпгичларгача қўлимдан келганича тузатиб бераман. Косиблик, тикувчилик, сартарошлик, ҳатто чилангарлик ҳам қиламан. Мана, кўриб турганингиздек, бугун бутун қишлоқнинг маиший техника устасиман», — дейди қаҳрамонимиз.
Суҳбатдош: Умиджон Мамарасулов
Оператор: Элёрбек Мамажонов
Изоҳ (0)