Қирғизистон собиқ президентлари Асқар Акаев ва Қурманбек Бакиев халқаро қидирувга берилди

Қирғизистоннинг биринчи ва иккинчи президентлари Асқар Акаев ва Қурманбек Бакиевлар мамлакатдаги энг йирик олтин кони бўлган «Қумтор» иши бўйича халқаро қидирувга берилди. Бу ҳақда республика Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси бошлиғи Қамчибек Ташиев маълум қилди, деб ёзади Meduza.

Акаев Канаданинг «Камеко» (Cameco Corporation) компанияси билан шартнома тузишда мансаб ваколатини суиистеъмол қилганликда гумон қилинмоқда. Ушбу компания 1990 йилларнинг бошидан бери конни қазиб келмоқда. «РИА Новости» ёзишича, компания битимнинг бошида турган, шундан сўнг Қирғизистон «Қумтор устидан назоратни деярли йўқотган».

Ташиевнинг сўзларига кўра, идоралараро тергов гуруҳи «Қумтор» олтин конини қазиш бўйича лойиҳанинг турли босқичларида йўл қўйилган коррупцияни текширмоқда.

«Тергов давомида лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ воқеаларнинг бутун хронологияси чуқур таҳлил қилинди ва қуйидаги текширув йўналишлари аниқланди: 1992—1994 йилларда компания билан умумий битим тузилган бўлиб, унга биноан собиқ президент Акаев мансаб ваколатини суиистеъмол қилгани учун жиноий жавобгарликка тортилди ва қидирувга берилди», — дея маълум қилди Ташиев.

Шунингдек, бир қатор мансабдор шахслар ҳам ишнинг муддати ўтгани сабабли текширувни тўхтатишга рози бўлган. «Бу улар ўз айбларини тан олганини англатади»,—  деди Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раиси.

Таъкидланишича, собиқ президент Қурманбек Бакиев кейинги шартномаларни тузгани учун худди шундай айбловлар билан коррупцияда гумон қилинмоқда. Унинг ўғли Максим Бакиев ҳам қидирувга берилган.

Тергов, шунингдек, собиқ президентлар Алмазбек Атамбоэв ва Сўронбой Жээнбековнинг Канада компаниялари билан республика учун бефойда экани олдиндан маълум бўлган битимларни тузишида иштирок этган бўлиши мумкинлигини аниқламоқда.

«Агар бирор нарса чиқса, улар ҳам жавобгар бўлади», — деди Ташиев.

Маълумот учун Асқар Акаев 2005 йилда «Лолалар инқилоби» деб номланган даврда Қирғизистон президенти лавозимидан четлатилган, сўнг у Россияга қочиб кетган. Қурманбек Бакиев 2010 йилги янги норозилик намойишлари натижасида ҳокимиятдан четлатилган ва  Беларусга кетган.

Май ойи охирида Қирғизистонда яна икки нафар собиқ давлат амалдори коррупцияда айбланиб ҳибсга олинган эди. Улардан бири Қирғизистон парламентининг собиқ раиси ва собиқ президент Сўронбай Жээнбековнинг укаси Асилбек Жээнбековдир.