АҚШ президенти Жо Байден мамлакатни модернизациялаш режасини эълон қилди. Унга кўра, Америка инфратузилмасини модернизациялаш сўнгги ўн йилликлардаги энг катта лойиҳа бўлади. Байден шу орқали АҚШнинг доимий глобал етакчилигини сақлаб қолишни режалаштирмоқда, деб ёзади Meduza.
Байден модернизациялаш режасини Пенсильвания штатида — ўзининг 2019 йилги сайловолди кампанияси бошланган Питцбург шаҳрида эълон қилди. Associated Press’нинг ёзишича, президент ўз режасини «Америкага бир авлодда бир марта киритиладиган сармоя» деб атади ва уни Иккинчи Жаҳон Урушидан бери иш ўринларига илк энг катта сармоя сифатида баҳолади.
«Ушбу режа юқорига кўтарилишга бўлган уриниш эмас. Бу бир авлодда бир марта киритиладиган йирик ҳажмдаги сармоядир. АҚШнинг космик мусобақадаги иштирокидан бери бундай иш амалга оширилмаган. Ҳозир айни ҳаракатни бошлайдиган вақт. Ишончим комилки, буни ҳозир қилсак, 50 йилдан кейин одамлар орқага қараб: ‘Ўшанда Америка келажакни яратган эди’, дейишади», — деди Байден.
Байден назарда тутганидек, ушбу сармоялар АҚШга биотехнология ва тоза энергия манбалари билан боғлиқ энг истиқболли соҳаларда етакчи бўлиш имконини беради. Унинг фикрича, вақти келиб буларнинг барчаси АҚШга Хитой билан глобал рақобатда ғалаба қозонишда ёрдам беради.
Байденнинг 2 триллион долларлик режасидаги барча харажатлар тўртта тоифага бўлинади — транспорт инфратузилмасини ривожлантириш, турмуш даражасини яхшилаш, бизнес самарадорлигини ошириш ҳамда касаллар ва қарияларни қўллаб-қувватлаш учун ижтимоий дастур.
- Транспорт инфратузилмасига 621 миллиард доллар сарфланади. Шулардан 174 миллиарди электр транспортини ривожлантиришга, 115 миллиарди магистраллар, йўллар ва кўприкларни модернизация қилишга, 80 миллиарди темир йўлларга, 42 миллиард доллари аэропорт ва денгиз портларини модернизациялашга йўналтирилади.
- Режага кўра маиший инфратузилмани яхшилаш учун 650 миллиард доллар ажратилади. Хусусан, сув таъминоти тизимларини янгилаш учун 111 миллиард, юқори тезликдаги интернет ва электр тармоқларини ривожлантириш учун 100 миллиард, мактабларни таъмирлаш ва қуриш учун 137 миллиард доллар сарфланади.
- Бизнес самарадорлигини оширишга 580 миллиард доллар ажратиш режалаштирилган. Шулардан 180 миллиард доллари илмий-тадқиқот ишланмаларига, 100 миллиард доллари мутахассисларни қайта тайёрлаш дастурларига, яна 300 миллиард доллари кичик бизнесни ривожлантиришга сарфланади.
- Кексалар ва ногиронлар учун ёрдам ва кўникма дастурларига 400 миллиард доллар сарфлаш режалаштирилган.
Модернизациялаш режаси юқори корпоратив солиқлар ёрдамида молиялаштирилади. Республикачилар эса бунга қарши
Байденнинг таъкидлашича, АҚШ режани амалга ошириш учун катта миқдорда ташқи қарз олиб, давлат қарзларини кўпайтириш усулини қўлламайди.
Солиқларни, биринчи навбатда, корпоратив даромад солиғини ошириш орқали зарур маблағни йиғиш режалаштирилмоқда. Солиқнинг мазкур тури 2017 йилда Дональд Трамп маъмурияти даврида 35 фоиздан 21 фоизгача камайтирилган эди. Байден уни яна 28 фоизга кўтаришни режалаштирмоқда. АҚШ президенти корпорацияларни «бундан шикоят қилмасликка» чақирди, чунки солиқ ҳажми барибир аввалги ўн йилликлардагига қиёслаганда пастроқ бўлади.
Бундан ташқари, президент маъмурияти хорижий корпоратив даромад солиғини оширишни таклиф қилмоқда. Режани эълон қилишда Байден солиқларни кўпайтириш билан бир қаторда, қонунчиликда йирик корпорацияларнинг чиқиб кетиши билан юзага келадиган бўшлиқлар бўлмаслигини таъминлашини айтиб ўтди.
Шу билан бирга, яқин келажакда режага сезиларли ўзгаришлар киритилиши мумкин. Режанинг амалдаги вариантини ҳатто Конгрессдаги Демократик партия аъзоларининг ҳам ҳаммаси қўллаб-қувватлаётгани йўқ. Уларнинг баъзилари кўзда тутилган ҳаракатлар хусусан, глобал иқлим ўзгариши таҳдиди фонида зарарли саноат тармоқларидан сақланиш учун етарли эмас, деб ҳисобламоқда. Бошқалари солиқ қонунчилигидаги режага кўпроқ ўзгартириш киритишни хоҳласа, баъзилари умуман олганда бу режа етарлича глобал эмас ва харажатларни кўпайтириш керак, деган фикрда.
Бироқ, модернизациялаш режаси Конгресс томонидан қабул қилиниши ва қонунга айланиши учун Байденга деярли барча демократларнинг овози керак бўлади, айни пайтда режа иккала палатадан унчалик кўп бўлмаган овозга эга.
The Washington Post хабарига кўра, президентнинг солиқларни ошириш режасини республикачилардан бирортасининг қўллаб-қувватлаши эҳтимоли деярли йўқ. Сенатдаги озчилик республикачилар етакчиси Митч Макконнел Байденнинг ваъдаларини «троя оти» деб атади ва унинг мақсади солиқларни ошириш, дея даъво қилди. Ваёминг штати сенатори Жон Барассо режани «маблағларнинг назоратсиз социалистик исрофгарчилиги» деб атади. Собиқ президент Дональд Трамп эса Байденнинг таклифини «ўзига ўзи етказилган тарихдаги энг катта иқтисодий жароҳатлардан бири» деб таърифлаган.
Байденнинг ўзи республикачиларни қонун лойиҳасини қўллаб-қувватлашга ишонтириш учун «ҳалол музокаралар» олиб боришини ваъда қилди, аммо барибир режанинг қабул қилиниши зарурлигини ва демократлар бунинг учун етарли овозга эга бўлишини қатъий таъкидлади.
Аввалроқ The Washington Post газетаси АҚШда 10 йиллардан буён молиялаштирилмаган инфратузилма ачинарли аҳволга келгани ҳақида хабар берганди.
Маълум қилинишича, сўнгги йилларда на республикачилар, на демократлар Оқ уй ва Конгрессни бошқариш пайтида, хусусан, аэропортлар, кенг полосали тармоқлар, транспорт тизимлари, электр узатиш линиялари, портлар ва канализация каналларини таъмирлаш ва ободонлаштириш учун зарур миқдорда маблағ сарфламаган.
Изоҳ (0)