1 апрелда дунёда норасмий халқаро байрам – кулги ёки ҳазил куни нишонланади. Айнан шу кунда дўстларни алдаш ёки ҳазил қилиш одат тусига кирган.
Янги Зеландия, Ирландия, Буюк Британия, Австралия ва Жанубий Африкада ҳазил қилиш куннинг биринчи ярмигача бўлади ва бу вақтдан кейин ҳазиллашганлар «апрель тентаклари» деб номланади.
Байрам тарихи
Байрам куни ихтиро қилинган мамлакат ҳақида бир неча версиялар мавжуд. Уларнинг бирига кўра, байрам қадимги Римда пайдо бўлган ва кулги маъбуди шарафига нишонлаш билан боғлиқ.
Бошқа вариантларга кўра, байрам қадимги Ҳиндистонда пайдо бўлган ва у ерда 31 март куни нишонланади.
Бундан ташқари, дастлаб Ҳиндистон ва Қадимги Римда 1 апрель куни баҳорий тенглик куни сифатида ҳам байрам қилинган. Шу муносабат билан бу кунда турли хил ҳазиллар, ўйин-кулгилар уюштирилган. Шундай қилиб одамлар табиатни баҳорги инжиқликларидан тинчлантиришга ҳаракат қилган.
Айрим манбаларга кўра, 1 апрель Григорий тақвимига ўтиш билан боғлиқ. Ўрта асрларда Янги йил март ойининг охирида кутиб олинган ва апрелнинг илк кунига қадар давом этган.
XVI аср ўрталарида Франция қироли Карл IX Янги йилни 1 январга ўтказиб, тақвимни ислоҳ қилган. Аммо кўпчилик уни 1 апрелда нишонлашда давом этаверган. Шундан сўнг уларни «апрель тентаклари» деб аташган ва ўшандан буён 1 апрель кулги куни сифатида қабул қилинган.
XVIII асрга келиб байрам оммалашган. Инглиз, шотланд ва француз колонияларида ҳам кенг тарқалган. Қадимги славянларда эса ушбу байрам «уй одами»ни уйғотиш сифатида нишонланади. Улар «уй одами» қишда уйқуга кетади ва баҳорда уйғонади деб ишонишган. Шунингдек, улар ҳам бу кунда кулгили кийимлар кийиб, бир-бирлари билан ҳазиллашган.
Англияда эса ҳазил ва алдаш куннинг биринчи қисмига қадар қабул қилинади. Куннинг иккинчи ярмидаги ҳазиллар эса омадсизлик келтиради, деган қарашлар мавжуд.
Германияда 1 апрель куни ишламаслик ва янги иш бошламасликка ҳаракат қилинади. Катталар орасида ақл бовар қилмас ҳикоялар айтилса, ёш болаларга кабутар сути, чивин ёғи олиб келиш каби имконсиз бўлган топшириқлар берилади.
Португалияда ҳазил куни якшанба ва душанба кунлари Пасха байрамидан олдин келади. Шу кунда одамлар бир-бирига ун сепади. Испанияда худди шу байрам 28 декабрда нишонланади.
Францияда эса ушбу кунда одамлар бир-бирига қоғоздан ясалган балиқни эҳтиёткорлик билан ёпиштириб қўяди ва улар «апрель балиқлари» деб аталади.
Ҳиндистонда эса мазкур байрам Ҳоли фестивали деб номланади. Улар 31 март куни бир-бирларига бўёқ сепади, олов устидан сакраб, баҳор келишини шу тарзда нишонлайди.
Изоҳ (0)