1-aprelda dunyoda norasmiy xalqaro bayram – kulgi yoki hazil kuni nishonlanadi. Aynan shu kunda do‘stlarni aldash yoki hazil qilish odat tusiga kirgan.
Yangi Zelandiya, Irlandiya, Buyuk Britaniya, Avstraliya va Janubiy Afrikada hazil qilish kunning birinchi yarmigacha bo‘ladi va bu vaqtdan keyin hazillashganlar “aprel tentaklari” deb nomlanadi.
Bayram tarixi
Bayram kuni ixtiro qilingan mamlakat haqida bir necha versiyalar mavjud. Ularning biriga ko‘ra, bayram qadimgi Rimda paydo bo‘lgan va kulgi ma’budi sharafiga nishonlash bilan bog‘liq.
Boshqa variantlarga ko‘ra, bayram qadimgi Hindistonda paydo bo‘lgan va u yerda 31-mart kuni nishonlanadi.
Bundan tashqari, dastlab Hindiston va Qadimgi Rimda 1-aprel kuni bahoriy tenglik kuni sifatida ham bayram qilingan. Shu munosabat bilan bu kunda turli xil hazillar, o‘yin-kulgilar uyushtirilgan. Shunday qilib odamlar tabiatni bahorgi injiqliklaridan tinchlantirishga harakat qilgan.
Ayrim manbalarga ko‘ra, 1-aprel Grigoriy taqvimiga o‘tish bilan bog‘liq. O‘rta asrlarda Yangi yil mart oyining oxirida kutib olingan va aprelning ilk kuniga qadar davom etgan.
XVI asr o‘rtalarida Fransiya qiroli Karl IX Yangi yilni 1-yanvarga o‘tkazib, taqvimni isloh qilgan. Ammo ko‘pchilik uni 1-aprelda nishonlashda davom etavergan. Shundan so‘ng ularni “aprel tentaklari” deb atashgan va o‘shandan buyon 1-aprel kulgi kuni sifatida qabul qilingan.
XVIII asrga kelib bayram ommalashgan. Ingliz, shotland va fransuz koloniyalarida ham keng tarqalgan. Qadimgi slavyanlarda esa ushbu bayram “uy odami”ni uyg‘otish sifatida nishonlanadi. Ular “uy odami” qishda uyquga ketadi va bahorda uyg‘onadi deb ishonishgan. Shuningdek, ular ham bu kunda kulgili kiyimlar kiyib, bir-birlari bilan hazillashgan.
Angliyada esa hazil va aldash kunning birinchi qismiga qadar qabul qilinadi. Kunning ikkinchi yarmidagi hazillar esa omadsizlik keltiradi, degan qarashlar mavjud.
Germaniyada 1-aprel kuni ishlamaslik va yangi ish boshlamaslikka harakat qilinadi. Kattalar orasida aqlbovar qilmas hikoyalar aytilsa, yosh bolalarga kabutar suti, chivin yog‘i olib kelish kabi imkonsiz bo‘lgan topshiriqlar beriladi.
Portugaliyada hazil kuni yakshanba va dushanba kunlari Pasxa bayramidan oldin keladi. Shu kunda odamlar bir-biriga un sepadi. Ispaniyada xuddi shu bayram 28-dekabrda nishonlanadi.
Fransiyada esa ushbu kunda odamlar bir-biriga qog‘ozdan yasalgan baliqni ehtiyotkorlik bilan yopishtirib qo‘yadi va ular “aprel baliqlari” deb ataladi.
Hindistonda esa mazkur bayram Holi festivali deb nomlanadi. Ular 31-mart kuni bir-birlariga bo‘yoq sepadi, olov ustidan sakrab, bahor kelishini shu tarzda nishonlaydi.
Izoh (0)