Бугун атрофга разм солсак, кўчада савдо қилаётган чайқовчиларнинг тутунсиз тамаки (снюс) борасида «бозори чаққон» эканлигининг гувоҳи бўламиз. Энг ачинарлиси, бу «оғу» харидорларининг аксарияти ёшлар эканлигидир. Хўш, тутунсиз тамаки нима? Унинг инсон саломатлигига қанчалар таъсири бор? Бу саволларга АҚШ олимлари олиб борган тадқиқот натижалари асосида жавоб беришга ҳаракат қиламиз.
Снюс нима?
Снюс – бу тутунсиз тамаки маҳсулотларидан бири бўлиб, у XVII асрда Швецияда вужудга келган. Одатда, у чекиш тақиқланган давлатларда оммалашиб бораётган никотин маҳсулоти ҳисобланади. Снюслар аҳоли орасида ёқимли таъм ва хушбўй ҳидга эгалиги хусусияти билан кенг тарқалган. Унинг истеъмоли никотинли пакетчаларни оғиз бўшлиғининг лаб ва тиш оралиғида сақлаб туриш билан амалга оширилади. Никотинли снюс фойдаланувчиларида никотиннинг сўрилиш даври 5 дақиқадан 1—1,5 соатгача давом этиши мумкин.
Европа Иттифоқининг аксарият мамлакатларида снюс истеъмоли ва савдоси тақиқланган. Канада снюс маҳсулотларига юқори солиқларни қўллаш орқали аҳоли орасида снюс истеъмолини чеклашга эришмоқда.
Снюс истеъмоли қандай оқибатларга олиб келади?
Снюс истеъмоли қисқа муддатда унга нисбатан қарамликни вужудга келтиради. Бу дастлаб, айниқса, ўсмирларда диарея, ошқозон фаолиятининг бузилиши, хотира сусайиши каби салбий оқибатларда намоён бўлади. Снюсни узоқ вақт давомида истеъмол қилиш оғиз бўшлиғи, ўпка ва ошқозон ости бези саратонига олиб келиши аниқланган. Агар мунтазам равишда фақат сигарет маҳсулоти чекилса (снюс бундан мустасно), бу касалликларнинг юзага келиш хавфи 97 фоизга ортади. Мабодо ҳам снюс, ҳам сигарет истеъмоли параллел равишда мунтазам амалга оширилса, жараён ўлим билан тугалланиш эҳтимоли юқори.Снюс инсон саломатлиги учун зарарсиз деган фикрлар қай даражада тўғри?
АҚШ олими Бред Роду ўз мақолаларида снюснинг оғиз саратонига олиб келиш хавфи йўқлигини қайд этади.
The Lancet журналининг 2007 йил 10 май сонида эълон қилинган Швеция олимларининг «Oral use of Swedish moist snuff (snus) and risk for cancer of the mouth, lung and puncreas in male construction workers: a retrospective cohort study» номли мақоласида «снюс истеъмолини ошқозон ости бези саратони учун тахминий хавф омиллари рўйхатига қўшиш кераклиги»ни қайд этадилар. Шунингдек, улар «снюсдан фойдаланиш оғиз ёки ўпка саратонини юзага келтирмайди деган қарашларни тасдиқлай олмаймиз» деган фикрни билдиради.
Нима бўлганда ҳам снюс истеъмоли инсон саломатлиги учун зарарлидир. Тиб султони Ибн Сино таъбири билан айтганда, «заҳарга қўшилган шакардан эҳтиёт бўлмоқ лозимдир. Зеро, «Заҳарнинг бир томчиси ҳам заҳар».
Дилноза Собирова тайёрлади.
Изоҳ (0)