Мутахассислар коронавируснинг ҳайвонлардан одамга юқиш эҳтимолини баҳолади

Мушук ва итлардан инсонларга COVID-19 юқиши мумкинлиги тўғрисида ҳали аниқ далиллар мавжуд эмас. Бу ҳақда Олий иқтисодиёт мактаби Соғлиқни сақлаш иқтисодиёти институти директори Лариса Попович ва вирусология профессори Александр Чепурнов «РБК»га маълум қилди. Мутахассислар вирусни ҳайвондан инсонга юқиш имкониятларини турлича баҳолади.

Лариса Поповичнинг сўзларига кўра, ҳайвонлардаги коронавирус одамларникидан фарқ қилади. «2019 йилнинг асосий фожиаси — бу коронавируснинг тўсатдан кўршапалаклардан қандайдир оралиқ бўғим орқали одамлар учун юқумли бўлиб қолганидир. Аммо бундай ҳодиса тез-тез содир бўлмайди», — дейди институт директори.

Унинг сўзларига кўра, одамларга хос вируснинг ҳайвонларга юқиши бўйича барча ҳолатларни жиддий текшириш керак, вируснинг тўғридан-тўғри одамга юқиши тўғрисида аниқ илмий далиллар мавжуд эмас.

Чепурнов ит ва мушуклардан одамга COVID-19 юқиши бўйича бирорта ҳолат қайд этилмаган деган фикрни мақуллайди. Бироқ унинг сўзларига кўра, бундай трансферни амалга ошириш мумкин деб тахмин қилиш учун етарли сабаблар мавжуд. «Одам ва мушукларда баъзи бир изолятлар (вирусли оқсиллар) секвенсиясини ўтказиш керак, шунда тахминлар аниқ исботини топади. Аммо бу мушкул иш, эҳтимол шунинг учун ҳам буни ҳеч ким амалга оширмагандир», — дейди олим.

Унинг сўзларига кўра, мушукларнинг коронавирус юқтириши аллақачон исботланган, аммо «улар қаттиқ касал бўлмайди». Вирус юки уларнинг ўпкасидан кўра, миясида юқорироқ бўлади, дейди Чепурнов. Шунингдек, итлар COVID-19’нинг ўта фаол ташувчиси ҳисобланмайди. «Ҳозиргача асосий гумонлар сассиқкўзан ва қоракўзанлар атрофида тўпланган», — дея хулоса қилди олим.

Поповичнинг фикрига кўра, сассиқкўзан ва қоракўзанлар ҳақида жиддий ташвишланишга ҳожат йўқ. «Вируснинг қоракўзанлардан юқиши тўғрисида алоҳида хабарлар мавжуд, аммо инфекциянинг асл манбасини аниқлаш жуда қийин», — дейди эксперт. Унинг сўзларига кўра, ушбу ҳайвонларда учрайдиган юқумли касаллик коронавируснинг бошқа тури бўлиши мумкин.

«РИА Новости» нашри аввалроқ Дон давлат техника университети, Ростов давлат тиббиёт университети ва Россия Фанлар академияси олимларининг мушук ва итлар коронавирусни одамга юқтира олмайди, деган хулосага келгани ҳақида хабар берганди. Бир гуруҳ тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, мушук фақат инфекцияланган одамга қайта-қайта жуда яқин бўлганида коронавирус билан касалланиши мумкин. Аммо мушукларда коронавирус тасдиқланса ҳам, улар COVID-19 учун боши берк кўчага айланади ва вирусни бошқа одамга юқтира олмайди.

Мушукларнинг коронавирус билан касалланиш ҳолати илгари Россияда ҳам, бошқа мамлакатларда ҳам қайд этилган. 2020 йилнинг апрель ойида Уханда ўндан ортиқ мушукда COVID-19’га қарши антитанача топилган эди. Май ойида АҚШ ва Санкт-Петербургда, июлда Буюк Британияда вирусга чалинган мушуклар аниқланган.

Ўтган йилнинг май ойида Нидерландияда коронавируснинг қоракўзандан одамга юқиши бўйича биринчи ҳолат қайд этилган эди. Ўшанда касаллик мазкур ҳайвонларни мўйнаси учун етиштирадиган ферма ходимида аниқланган. Ноябрь ойида COVID-19 Даниядаги қоракўзанларда ҳам қайд этилган. Вирус мутациясини тўхтатиш учун ҳукумат қишлоқ хўжалик ҳайвонларини йўқ қилишни буюрган. Декабрь ойида мамлакат парламенти вирус юқтирган қоракўзанларнинг жасадини эксгумация қилиш ва уларни ёқиш тўғрисида қарор қабул қилган.