Ҳозирги даврда кўпчилик, айниқса, ёш ва балоғат ёшидаги болалар вақтини компьютерда ишлаш, смартфонлардан фойдаланиш билан ўтказади. Кўз билан монитор экрани орасидаги яқин масофа ва экрандаги тасвирнинг бир текисликда жойлашганлиги, табиий эмаслиги, (табиатда жисмлар, объектлар кўзга нисбатан ҳар хил масофада жойлашган) — кўз мушакларини зўриқтиради, кўз аккомодациясини (аккомодация лотинчада «мослашиш» маъносини билдиради .
Кўз аккомодацияси – турли масофада жойлашган жисмларни бир хил даражада аниқ кўриш қобилияти) бузади. Кўз аккомодациясини бузилиши сохта миопия, узоқ давом этса ҳақиқий миопияга олиб келади, шунингдек, агар кўзда миопия бўлса уни кучайтиради. Бу ҳолат кўпроқ ёш болаларда кузатилади. Болаларда кўз, кўз мушаклари ривожланиши охирига етиб бормаганлиги туфайли узоқ вақт кўзни зўриқтириш жуда ҳам зарарли бўлади.
Рус олими Эдуард Аветисов томонидан ишлаб чиқилган машқлар кўз аккомодацияси бузилишининг олдини олади, кўзнинг зўриқиши, чарчоғини кетказади. Айниқса, компьютерда кўп ишлайдиган инсонларга ушбу машқларни мунтазам бажариб туриш тавсия этилади.
Рус олимларининг бир қанча олийгоҳ ва мактаблардаги фаолияти мониторни кузатиш билан боғлиқ касб эгалари орасида ўтказган тадқиқотлар натижаларига кўра, фақат кўз машқларини ўтказган гуруҳга нисбатан, кўз машқларига қўшимча равишда ҳаракатли ўйинлар: стол тенниси, дарц, бадминтон, билярд ўйнаган гуруҳда натижа икки карра юқори самара берганлиги аниқланган.
Ҳаракатдаги жисмни нигоҳ билан кузатиш ва позитив эмоция бажариладиган машқларнинг самарасини оширади. Машқларни камида ҳафтасига икки марта бажариш керак, агар ҳафтасига тўрт марта бажарилса, натижа янада аъло бўлади.
Аветисов машқлари 3 гуруҳдан иборат:
Биринчи гуруҳ машқлари кўзда қон айланишини, кўз суюқликлари айланишини яхшилайди. Машқ стулда ўтириб бажарилади.- Кўзларни 3-5 секундга қаттиқ юмилади ва очилади 6-8 марта.
- Кўзни 15 сония мобайнида тез-тез очиб ёпилади (3-4 марта).
- Кўз юмилади ва қовоқ устидан кўрсаткич бармоқ ёрдамида секин-аста айланма ҳаракатлар билан массаж қилинади (40-60 сония).
- Кўз юмилади, қовоқ устидан учта бормоқ билан кучсиз 3-4 сония босиб турилади, ҳаракат 4-5 марта қайтарилади.
- Бармоқлар билан қошни босиб туриб, кўзни юмишга халақит берилади.
- Чап-ўнг томонга қаралади (8-10 марта).
- Чап юқори бурчакдан ўнг пастки бурчакка қаралади (8-10 марта) сўнг ўнг юқори бурчакдан пастки чап бурчакка 8-10 марта қаралади.
- Кўз билан катта айлана шакл чизилади 5-6 марта.
- Нигоҳ тўғрига, узоқроқ жисмга қаратилади, қўлни 20-25 сантиметр узоқликда кўз даражасида кўтарилади, нигоҳ кўрсаткич бармоққа қадалади (3-6 сонияга), сўнг яна 3-6 сонияга жисмга қаралади (машқ 5-6 марта қайтарилади).
- Қўлни тўғрига, кўз даражасида чўзиб кўрсаткич бармоққа нигоҳ қадалади ва секин аста кўлимизни бурнимизга яқинлаштирамиз. Қўлдан нигоҳ узилмайди.
- Юқоридаги машқни чап ва ўнг кўз учун алоҳида бажарилади, бунда бўш қўл билан кўзнинг бир томони беркитиб туриш керак.
- Дераза ойнасига ўлчами 3-4 мм думалоқ белги қўйилади ва 30-35 см масофада туриб, нигоҳ нуқтага қаратилади (3-4 сонияга) сўнг нигоҳ ташқаридаги энг узоқ объектга қаратилади (3-4 сонияга) машқ 4-5 марта такрорланади.
Хулоса қилиб айтганда, Аветисов усули бўйича машқлар тезда ижобий натижа беради, энг муҳими мутлақо хавфсиз ва истисносиз барча учун мос. Машқларни самарадорлигини ошириш учун ҳаракатли ўйинларни ҳам қўшиш керак.
Шифокор Хуршид Аъзамхўжаев тайёрлади
Изоҳ (0)