Ўзбекистондаги Coca-Cola заводи арзон нархлангани шубҳа келтириб чиқарди. Аксилмонополия қўмитаси бунга муносабат билдирди

Ўзбекистондаги алкоголсиз ичимлик ишлаб чиқарувчи Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston Ltd МЧЖнинг 57,118 фоизлик давлат улуши сотувга қўйилганди.

«Rost24.uz»нинг ёзишича, ушбу корхона Ўзбекистонда 1-рақамли, жаҳоннинг 4 та сифат сертификатини қўлга киритган ягона, барқарор ишлаб чиқаришга эга завод ҳисобланади. Биргина 2019 йилдаги ишлаб чиқаришнинг бозордаги улуши қарийб 47 фоизни ташкил этган бўлиб, бу энг яқин рақобатчисидан 70 фоизга кўп. Компания айнан шу йили 1 триллион 455 миллиард сўм даромад қилган. Бир йиллик соф фойда эса 270 миллиард сўм. (ДАБА сайтида 207 миллиард сўм қилиб кўрсатилган.)

Шу сабабли «барқарор ишлаб чиқариш ва катта даромадга эга Ўзбекистондаги 1-рақамли заводни сотиш кимга керак бўлиб қолди?» деган савол пайдо бўлган. Шунингдек, Coca-Cola компаниясининг савдосида қатнашиш учун қўйилган талаблар «ғолиб харидор олдиндан аниқ, компаниянинг давлат улушини биргина харидор — Туркиянинг Coca-Cola İçecek компанияси сотиб олиши мумкин», деган шубҳалар пайдо қилган.

Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан Ўзбекистондаги Coca-Cola компаниясининг давлат улушини сотилиши бўйича кўрсатган шартлар орасида сотиб олувчи камида 7 йиллик тажрибага эга бўлиши, йиллик соф тушуми 200 миллион доллардан кам бўлмаслиги, алкоголсиз ичимликлар бўйича халқаро тажриба эга бўлиши кабилар келтирилган.

Монополияга қарши курашиш қўмитаси ушбу ҳолат бўйча баёнот берди.

Қайд этилишича, Coca-Cola Ichimligi Uzbekiston Ltd МЧЖдаги давлат улушини сотишни халқаро амалиёт қоидаларига мувофиқ, шаффоф тарзда ташкил этиш мақсадида Rothschild & Cо инвестиция банки молиявий маслаҳатчи сифатида, Дентонс юридик фирмаси юридик маслаҳатчи сифатида танлаб олинган. Шунингдек, компаниянинг молиявий ва солиқ масалаларини ўрганиш учун KPМG халқаро компанияси жалб қилинган.

Компаниядаги давлат улушини савдога чиқариш учун белгиланган талабларда компания фаолиятини тартибга солувчи таъсис ҳужжатлари ва бошқа ички меъёрий ҳужжатлар талаблари, компания фаолиятининг ўзига хос жиҳатлари инобатга олинган.

Ўзбекистоннинг амалдаги қонунчилиги талабларидан келиб чиқиб, компаниядаги давлат улушини ошкора сотув механизми асосида савдога чиқариш бўйича Давлат тендер комиссиясининг 2020 йил 15 декабрдаги 5-сон қарори қабул қилинган. Компаниядаги давлат улушини ошкора сотув механизми орқали савдога чиқариш бўйича ҳужжатлар қўмита томонидан ўрганиб чиқилган.

Компаниядаги давлат улушини сотиб олиш бўйича кўплаб талабгорлардан таклифлар келиб тушган бўлиб, Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан кўриб чиқилмоқда.

«Ўз навбатида, Ўзбекистон Республикасининг ‘Рақобат тўғрисидаъги қонуни талабларига асосан Монополияга қарши курашиш қўмитаси ваколати доирасида савдо жараёнларини очиқ ва шаффоф ўтказилиши тарафдори эканлигини ҳамда бу жараёнларда қонунчилик талаблари асосида ҳаракатларни амалга ошираётганлигини билдиради», — дейилади баёнотда.

Маълумот учун, Coca Cola İçecek — алкоголсиз ичимликлар ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи турк компанияси бўлиб, унинг тарихи 1964 йилга бориб тақалади. 2002 йилдан ҳозирги номда фаолият кўрсатмоқда. Coca-Cola тузилмасида энг муҳим корхоналардан бири ҳисобланиб, 10 та бозорга маҳсулотларини етказиб беради. Асосий эгалари Anadolu Efes (50,3 фоиз) ва The Coca-Cola Company (20,1 фоиз) ҳисобланади.

Эслатиб ўтамиз, 2018 йилда Ўзбекистон ҳукумати Coca-Cola Ичимлиги Узбекистон Лтд ҚКдаги улушини хорижий инвесторга сотмоқчи эканлиги маълум қилинган эди. Европа тикланиш ва тараққиёт банки битимда воситачи сифатида иштирок этиши керак эди. Бироқ кейинроқ мамлакат ҳукуматининг устувор режалари ўзгаргани сабаб жараён тўхтаб қолган эди. 2020 йилнинг март ойида эса Coca-Cola Ўзбекистонга 31 миллион доллар инвестиция киритишни режалаштираётгани, июнь охирларида эса Coca-Cola компанияси оммавий савдолар асосида хусусийлаштирилиши тўғрисида хабар берилганди. 2020 йилнинг августида эса Coca-Cola’нинг давлат улуши иккинчи маротаба сотувга қўйилганди.