Гарвард тиббиёт мактабининг нейробиологлари бошчилигидаги халқаро олимлар гуруҳи COVID-19 билан касалланганда ҳид сезишнинг нима сабабдан йўқолишини аниқлади. Бу ҳақда «Gazeta.ru» хабар берди.
Аносмия (ҳид сезишнинг қисқа муддатли йўқолиши) коронавируснинг асосий ва энг эрта кузатиладиган неврологик белгиси сифатида қараларди. Бир қатор тадқиқотлар шуни кўрсатдики, ушбу аломат бошқаларга қараганда касалликнинг мавжудлигини, масалан, иситма ва йўталдан кўра яхшироқ кўрсатмоқда, аммо бу аломат асосидаги биологик механизмлар яқин вақтгача номаълум бўлиб қолаётганди.
Вирус бурун бўшлиғининг юқори қисмидаги ҳужайраларни зарарлайди деб ҳисобланган, бу эса нейронларнинг ҳид сигналларини мияга етказишига йўл қўймайди. Бироқ янги тадқиқотлар бу тахминни рад этди.
Олимлар SARS-CoV-2 вируси олдида энг заиф бўлган бурун бўшлиғининг юқори қисмида жойлашган ҳид сезиш ҳужайралар турини аниқлади. Маълум бўлишича, ҳид сигналларини сезадиган ва мияга узатадиган сезгир нейронлар заиф ҳужайралар қаторига кирмаган.
«Бизнинг кашфиётимиз шуни кўрсатадики, янги коронавирус натижасида келиб чиққан беморлардаги ҳид сезишнинг ўзгариши нейронларнинг тўғридан-тўғри зарарланиши билан эмас, балки қўллаб-қувватланадиган ҳужайралар ишига таъсир билан боғлиқ», — дея тушунтиради тадқиқот муаллифи Сандип Роберт Датта.
Бу шуни англатадики, кўп ҳолларда SARS-CoV-2 билан зарарланиш асаб тармоқларига доимий равишда зарар етказмайди ва шунинг учун ҳиднинг тўлиқ йўқолишига олиб келмайди.
«Менимча, бу яхши янгилик, чунки инфекция йўқолганда, ҳид сезиш нейронлари алмашмайди ёки қайта тузилмайди. Аммо бу хулосани тасдиқлаш учун бизга қўшимча маълумотлар ва унинг остидаги механизмларни яхшироқ тушуниш керак», — дея таъкидлайди олим.
Таъм ва ҳидни йўқотиш COVID-19’нинг энг кенг тарқалган белгиларидан биридир. Статистик маълумотлар шуни кўрсатадики, коронавирус беморларида ҳид сезишнинг йўқолиши COVID-19 бўлмаган беморларга қараганда 27 марта кўпроқ юз беради.
Шу билан бирга, ҳид сезиш бир неча ҳафта ичида қайтади, бу ҳид сезиш нейронларга бевосита таъсир қилувчи вирусли инфекциялар билан солиштирганда анча тез ҳисобланади.
Аввалроқ дунёнинг 38 давлатидан бўлган 500 дан ортиқ олимлар коронавирус сабаб беморлар таъм ва ҳид билиш ҳиссини йўқотаётгани устида тадқиқот олиб бораётгани ҳақида хабар берилганди.
АҚШнинг Пенсильвания штатидаги Monell Chemical Senses Center тадқиқот марказида коронавирус билан касалланган беморларда ҳид билиш қобилиятининг йўқолиши сабаблари ўрганилгани ҳақида ҳам хабар қилинганди. Аниқланишича, инсон организми вирусдан ҳимояланиш учун ушбу сезгининг ишлашини блоклайди. Тадқиқотчиларнинг тахминига кўра, ҳид билиш ҳақида мияга ахборот узатувчи рецепторлар ўзини ўзи йўқ қилади ва ушбу йўл билан инфекция тарқалишига қарши курашади.
Изоҳ (0)