Қашқадарё вилоятининг Қамаши туманида бемор ва ҳомиладор аёллар дарёдан замбилда олиб ўтиладиган, сел келганда жин кўприкдан ўтаман, деб йиқилиб тушган одамлар эса ногирон бўлиб қолаётган қишлоқ бор.
Бу ҳақда «Дарё»га шикоят қилган қишлоқ аҳолисининг айтишича, мазкур муаммо 20 йилдан бери ечимини кутмоқда. Аммо туман раҳбарлари бунга эътиборсиз қарамоқда.
«Дарё» мухбири Отабек Қўлдошев мазкур муаммони ўрганиш мақсадида Қамаши туманининг Калтатой қишлоғида бўлди.
«Довуд» МФЙ раиси Бахтиёр Бобоёровнинг айтишича, ҳудудидаги олтита қишлоқни марказ билан боғловчи йўлни сел ювиб кетиши оқибатида аҳоли қамалда қолади. «Ҳар сел келганда қишлоқ аҳолиси дарёнинг бу томонида қолиб кетамиз, ҳатто ўзим ҳам маҳалла идорасига боролмай қоламан», — дейди МФЙ раиси.
«Баҳор фаслида бўладиган такрорий селлар дарёнинг нариги томонига ўтиш учун мўлжалланган йўлни ювиб кетади. Оқибатда Калтатой қишлоғининг ярим аҳолиси дарёнинг бу томонида ҳаётдан узилиб қолади», — дейди аҳоли вакиллари.
Аҳолининг маълумот беришича, сел ювиб кетган йўлни таъмирлаш ва фойдаланиш учун яроқли ҳолга келтириш учун одамлардан пул йиғилиб, таъмирлаш ишлари бажарилади. Ҳар сафар беш миллионлаб маблағ сарфланиб, эпақага келган йўл сел келгач, яна сел тагида қолади.
Одамлар эса яна ва яна йўлни таъмирлаб, фойдаланишда давом этади.
Маълум бўлишича, ушбу дарёдан ўтиш учун бундан бир неча йил илгари аҳоли кучи билан узунлиги қарийб 100 метрга етадиган кўприк қурилган. Аммо бу кўприк айни кунга келиб фойдаланиш учун яроқсиз ҳолга келган. Шу боис ҳам дарёдан сел келган пайт аҳоли дарёнинг нариги томонида қолишга мажбур.
«Сел келган куни ишга бориш учун йўл олган кишилар, мактаб ўқувчилари-ю, бирор юмуш билан кўчага отланганлар селдан ўтолмай ортга қайтади. Ва сел тўхтаб, йўллар созланмагунча ҳаракатланиш тўхтайди. Яхшиямки, ҳозир карантин сабаб мактабларда ўқиш тўхтатилган. Йўқса, айни кунларда фарзандларимиз мактабга чиқолмай қийналаётган бўларди», — дейди аҳоли вакилларидан бири Дўстёр Хушвақтов.
Дўстёр Хушвақтовнинг айтишича, яроқсиз кўприкдан ўтишга уринган кишилар кўприкдан йиқилиб, ногирон бўлиб қолади ёки вафот этади.
«20-30 дан ортиқ қишлоқдошларимиз шу жин кўприкдан йиқилиб тушиши оқибатида ногирон бўлиб қолган ёки ўлган, — дейди Дўстёр Хушвақтов. — Суюн Раҳматиллаев деган қишлоқдошимиз бундан тўрт йил аввал шу кўприкдан йиқилиб тушиб, ногирон бўлиб қолганди. Ҳозир тўшакка михланиб ётибди. Яна бир қишлоқдошимиз эса кўприкдан йиқилиб тушиб, олган жароҳати оқибатида 20 кун олдин вафот этди».
2016 йил мазкур кўприкдан тушиб кетган фуқаронинг айтишича, олган тан жароҳати натижасида олти ой тўшакда ётган.
«2016 йил шу кўприкдан тушиб кетгандим, олти ой тўшакка михланиб ётдим. Шукурки, даволаниб оёққа турдим. Аммо менга ўхшаб кўприкдан йиқилганларнинг аксарияти ё ногирон бўлиб қолган ёки ўлган», — дейди Ўрал Турсунов.
«Дарё» мухбири билан суҳбатлашган аҳоли вакилларининг қўшимча қилишича, ҳудудга тез ёрдам машинаси киролмайди. Ҳомиладор аёлларнинг туғруқ вақти етса ёки тоби қочса, дарёдан замбилда ўтишга мажбур бўлади.
«Ҳафталаб ёмғир ёғиб, сел тўхтамаса, бемор ва ҳомиладор аёлларни дарёдан замбилда олиб ўтамиз, — дейди ҳудуддаги Чангак ҚВП фельдшери Ботир Очилов. — Жорий йил бошидан айни кунга қадар селдан ўтишда йиқилиб тушган икки нафар аёлнинг ҳомиласи тушди. Уч нафарини эса зўрға олиб ўтиб, туғруқхонага етказганмиз».
«Бундан 20 кун илгари бир дўстимнинг ҳомиладор аёлини шифохонага олиб бориш мақсадида олти-етти киши бўлиб, замбилда селдан ўтказаётгандик. Шунда бир дўстимнинг оёғи сувдаги тошга сирпаниб кетди. Замбилдаги ҳомиладор аёл ҳам бир томонга йиқилди. Шу сабаб бўлиб аёл ҳомиласидан ажралди», — дейди Дилшод Ибрагимов.
Аҳоли ва тиббиёт ходимларининг айтишича, бундан 20 кун аввал ушбу кўприкдан тушиб кетган фуқаро олган тан жароҳатлари оқибатида вафот этган.
«Кўприкни тузатиш учун яна қанча одам ўлиши ва нечта аёлнинг ҳомиласи тушишини кутишимиз керак, — дейди қишлоқ оқсоқолларидан бири Файзулла бобо Элманов. — Муҳтарам Президентимиз раҳбарларга ‘халққа қулоқ сол, муаммосини ҳал қил’ деб такрор-такрор айтмоқда. Аммо туманимиз раҳбарлари бизни эшитмаяпти. Президентга юбораётган аризаларимиз эса Шавкат Мирзиёевга етиб бормаяпти.
Айтилишича, қишлоқ аҳолиси мазкур кўприк муаммосини ҳал қилиш учун 2014 йил Президентга мурожаат қилган. Мазкур мурожаатга жавоб ёзган Қамаши туман ҳокимлиги кўприк 2015 йил қуриб берилишини таъкидлаган. Бироқ 2017 йилгача муаммога эътибор қаратилмаган. 2017 йил аҳоли мутасадди ташкилотларга такрорий мурожаат йўллагач, бу сафар кўприк қуриш ишлари 2018 йилга режалаштирилгани маълум қилинган. Аммо 2020 йил ҳам ўтиб бормоқдаки, ваъда ваъдалигича қолган.
«2014 йил Президентга мурожаат қилишдан бошлагандик. Туман ҳокимлиги масъуллари келаси йил қилиб берамиз, энди дастурга тушди, деб олти йилдан бери алдаб келмоқда. 2019 йил охирида туман ҳокими Шерали Санаев ҳам келиб, 2020 йил 1 январдан кўприк қурилиши бошланишини айтганди. Аммо айтилган гап бажарилмади», — дейди қишлоқ оқсоқолларидан бири Нурмамат бобо Давлатов.
Суҳбатдошларнинг айтишича, йиллар давомида аҳолига ноқулайлик туғдириб келаётган сел улар яшаётган хонадонларга ҳам хавф туғдирмоқда.
«Сел дарё қирғоғини ювиб кетиши оқибатида қирғоқ емирилиб, аҳоли уйларига яқинлашиб қолган. Икки-учта хонадон вакиллари селдан қўрққанидан уйларини бузиб олиб, кўчиб кетди. Сел яна 21 та уйга хавф солмоқда», — дейди Нурмамат бобо Давлатов.
«Уйимизга олиб борувчи йўлни сел ювиб кетгани ва жарлик ҳосил бўлгани учун ҳовлимизга нарвон орқали чиқамиз, — дейди Дилшод Ибрагимов. — Уйга меҳмон келса, улар ҳам шу нарвон орқали ҳовлимизга ўтади».
Қамашиликлар ҳасратини тинглаб, улар истиқомат қилаётган ҳудуд шароитини ўрганиш давомида аҳолининг сабрига қойил қолдик. Шундай шароитга кўникиб, йиллар давомида лом-мим демасдан, сабр қилиб яшаётган аҳолининг бир гапи бизни таъсирлантирди.
«Туман раҳбарлари келиб, ‘мана кўприк қурилишини бошладик, биз техникасини олиб келамиз, сизлар эса қурилиш материалларини олиб келасиз, биргалашиб кўприк қурамиз’ дейишса ҳам биз жим қараб турмаймиз. Уларнинг ёнида елкадош бўлиб, кўприкни биргаликда қурамиз».
Изоҳ (0)