Марказий банк хусусий валюта айирбошлаш шохобчаларининг мавжуд эмаслигига изоҳ берди

Олий Мажлис Сенатининг 23-ялпи мажлисида нима учун Ўзбекистонда хусусий валюта айирбошлаш шохобчалари мавжуд эмаслиги масаласи кўтарилди. Бу ҳақда «Gazeta.uz» хабар берди.

Сенаторлар томонидан маъқулланган янги таҳрирдаги «Валютани тартибга солиш тўғрисида»ги қонуннинг 19-моддасига кўра, резидентлар ва норезидентлар томонидан хорижий валютани сотиб олиш ва сотиш фақат Ўзбекистон банклари орқали амалга оширилади.

Хабар берилишича, сенатор Гулчеҳра Рихсиева нима учун хусусий айирбошлаш шохобчаларига хорижий валютани сотиш ва сотиб олиш билан боғлиқ операциялар билан шуғулланиш ҳуқуқи берилмагани масаласини кўтарган.

«Кўплаб мамлакатларда хорижий валютани сотиш ва сотиб олиш билан хусусий айирбошлаш шохобчалари шуғулланади, бизда эса бу фаолият билан шуғулланган баъзи фуқароларнинг жавобгарликка тортилиш ҳолатлари учрайди. Савол: бу фаолиятни қонунийлаштириш вақти келмадими? Рухсатнома олган ҳолда, солиқ тўлайдиган хусусий айирбошлаш шохобчаларининг ишлашига қандай қарайсиз? Ёки уларнинг мавжуд эмаслигига бошқа сабаблар борми?» — дея савол берган сенатор.

Марказий банк раиси ўринбосари Бобур Абубакировнинг сўзларига кўра, қонунни ишлаб чиқиш жараёнида бу масала кўп марта муҳокама қилинган. Марказий банк хусусий айирбошлаш шохобчалари жорий қилинган Россия ва Тожикистон тажрибасини ўрганган.

Бобур Абубакировнинг таъкидлашича, бу амалиёт ўзини оқламаган, яъни хусусий секторга валюта сотиш ва сотиб олиш операцияларини амалга ошириш бўйича ҳуқуқ бериш ваколатни суиистеъмол қилиш ҳолатларига олиб келган. Сохта валюталарни сотиш, нореал курсларни ўрнатиш, асоссиз равишда комиссион тўловлар олиш — шулар жумласидан. Охир оқибатда бундан аҳоли зарар кўрган.

Марказий банк раиси ўринбосарининг қайд этишича, валюта айирбошлаш операциялари билан банклар шуғулланишининг асосий сабаби жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легализация қилишга қарши кураш ва уни назорат қилиш ҳисобланади. Унинг қўшимча қилишича, шу сабабли, халқаро тажрибадан келиб чиққан ҳолда, хорижий валюта олди-сотдисининг фақат банклар томонидан амалга оширилиши мақсадга мувофиқ ҳисобланади.

Жорий йилнинг январь ойида валютанинг ноқонуний савдоси учун маъмурий ва жиноий жавобгарлик кучайтирилган эди.