Қарши шаҳрининг Фурқат кўчасида жойлашган, халқ тилида «Янги бозор» деб юритиладиган бозор рўпарасидаги 53 та савдо дўкони эгалари шаҳар ҳокими Жамшид Фозиловни тадбиркорлар ҳуқуқини поймол қилишда айбламоқда. Тадбиркорлар иддаосига кўра, уларга тегишли савдо дўконлари арзон нархда баҳоланиб, ўзлари кўчага қувилаётган экан.
«Биз фаолият юритаётган Фурқат кўчасидаги савдо дўконларини бузиш ва шаҳарни ободонлаштириш масаласи дастлаб 2014 йил Жамшид Фозилов Қарши шаҳри ҳокими сифатида иш бошлаган пайтида кўтарилганди, — дейди якка тартибдаги тадбиркорлардан бири Улуғбек Файзиев. – Ўша пайтда дўконимиздан сал наридаги шаҳар ободонлаштириш бошқармасига қарашли ердан дўкон қуришимиз мумкинлигини айтишиб, қарор ҳам чиқариб беришди. Менда ўша қарор ҳалигача турибди. Анча пайтгача бу ишлар тўхтаб қолгач, шахсан ўзим ўша қарор ижроси бўйича нима бўлаётганлигини билиш мақсадида шаҳар ҳокимлигига бордим. Борсам, ҳали ернинг эгаси билан келишилмаганлигини айтишди. Кулгилиси, шаҳар ҳокими ер эгаси билан келишмай, тадбиркорларга дўкон қуриш учун қарор чиқариб берган».
Тадбиркор Улуғбек Файзиевнинг қўшимча қилишича, бундан бир йил илгари шаҳар ҳокимлигида яна шаҳарни ободонлаштириш баҳонасида Фурқат кўчасидаги дўконларни бузиш «иштиёқи» пайдо бўлган. Шу боисдан ҳам тадбиркорлар вилоят ҳокимидан нажот излаб, мурожаат қилишган.
«Бундан бир йил илгари мурожаатимизга жавобан вилоят ҳокими Зафар Рўзиевнинг шахсан ўзи савдо дўконларимиз ёнига келиб, дардимизни тинглади, — дейди Улуғбек Файзиев. — Вилоят ҳокимига дўконларимиз бузиб ташланмаса, ушбу ҳудудни ўз маблағимизга ободонлаштиришимиз мумкинлигини айтдик. Шунда Зафар Рўзиев Қарши шаҳар ҳокими Жамшид Фозиловга тадбиркорлар билан келишиб, ушбу ҳудудга кўча чироқлари ўрнатилиши, асфальт ётқизилиши кераклигини айтди. Аммо айтилган ишлар бажарилмади».
Тадбиркорларнинг маълумот беришича, вилоят ҳокими Зафар Рўзиев бундан бир ой илгари ҳам Фурқат кўчасидаги савдо дўконларига келган.
«Шаҳар ҳокимининг «дўконларни бузиб, ҳудудни ободонлаштирамиз» деган гапига жавобан, «аввал тадбиркорларни рози қилиб, пулини, ерини бериш керак» деди. Шунда шаҳар ҳокими «тадбиркорлар ерни аукциондан олади» деганди, вилоят ҳокими шаҳар ҳокимининг гапини шартта бўлиб, «тадбиркорларни сарсон қилма, аввал дўконининг пулини бер, ер бер. Кейин бузасан», деди. Шаҳар ҳокими ўша пайт «хўп бўлади» деганди, аммо икки кундан кейин келиб қурувчига бузилган 12 та дўконни кўрсатиб, «аввал буларни, бир ой ўтмасдан буларни ҳам бузасан дея 41 та дўконга ҳам ишора қилди. Хуллас, шаҳар ҳокими бизнинг дўконларимизни бузиб ташлаб, бизни кўчада қолдирмоқчи», — дейди суҳбатдош тадбиркорлар.
Якка тартибдаги тадбиркор Суҳроб Маҳмудов савдо дўкони бузиб ташланганлигига 2 ойга яқин муддат бўлган бўлса-да, ҳалигача зарар қоплаб берилмаганлигидан шикоят қилмоқда.
«Савдо дўконим бузилишга тушганлиги тўғрисида огоҳлантиришгач, дўконимни келиб нархлашди», — дейди тадбиркор Суҳроб Маҳмудов. — Дўконим 19 миллионга баҳоланди. Бундан уч йил илгари шу дўконни 28 миллионга сотиб олгандим. Шунинг учун ҳам нархдан норози бўлиб, ўзим баҳолаш марказига баҳолатдим. 25 миллионга баҳолаб кетишди. Шаҳар ҳокимлиги мутасаддилари «25 миллионни тўлаб берамиз» деб рози бўлишганди. Лекин икки ойга яқин вақт ўтса-да, ҳалигача зараримни қоплаб беришмади. «Бугун берамиз, эртага берамиз», деб алдашдан нарига ўтишмаяпти».
Ҳокимият вакиллари ва тадбиркорлар юзма-юз келишса кўплаб ҳақиқатлар аён бўлишига умид қилган ҳолда, тадбиркорлар билан суҳбатимиз давомида шаҳар ҳокимлиги вакилларига такрор-такрор қўнғироқ қилдик. Аммо жавоб беришмади. Сўнгра мутасаддиларни излаб, шаҳар ҳокимлигига бордик.
«Фурқат кўчасидаги 53 та савдо дўконларидан 12 таси бузилди, — дейди Қарши шаҳар ҳокими ўринбосари Улуғбек Авазов. – Мазкур 12 та дўкон эгаларидан 3 нафари — Гулсара Қурбонова, Лола Эрназарова ҳамда Шерали Тўлаевларнинг қарийб 71 миллионлик зарари қоплаб берилди. Яна 3 та савдо дўконининг кадастр ҳужжатлари йўқлиги сабабли, ҳужжатлаштириш ишлари кетяпти. Аммо тадбиркор Суҳроб Маҳмудовнинг солиқдан қарздорлиги йўқлигини исботловчи маълумотнома келмаганлиги сабабли ҳам тадбиркор пули тўлаб берилмаган».
Қарши шаҳар ҳокимлиги мутахассиси Комил Маманазаровнинг маълумот беришича, тадбиркорларга савдо дўконининг зарари қоплаб берилишидан олдин, шаҳар электр тармоқлари корхонаси, «Қаршишаҳаргаз» ва шаҳар Солиқ инспекциясидан тадбиркорнинг қарздорлиги йўқлиги ҳақидаги маълумотномалар тақдим этилиши керак бўлади.
«2018 йил декабрь ойида ушбу кўчада жойлашган 8-савдо дўконини 80 миллионга сотиб олгандим, — дейди тадбиркор Зебо Орзиқулова. – Ҳали 2 ой ҳам бўлмади фойдаланаётганимга. Энди дўконимиз бузилса, 20–25 миллион беришади. Мен шунча пулга куйиб қолавераманми?»
«Тадбиркор Зебо Орзиқулова савдо дўконини 80 миллионга сотиб олганлигини бизга ҳам айтганди, — дейди Улуғбек Авазов. – Аммо 80 миллионга сотиб олганми ёки 20 миллионга олганми буниси бизга қоронғи. Бинобарин шаҳардаги замонавий талабга жавоб берадиган савдо дўконларининг кв/м 3 миллиондан 5 миллионгача баҳоланмоқда. Ўшанда 20 кв/мга эга бўлган замонавий дўконни 3 миллиондан ҳисобласак 60 миллион бўлади дегани. Ваҳоланки, ушбу сотиб олинган дўкон енгил типдаги дўкон бўлиб, замонавий типда қурилган дўкондан анча арзон туради. Шундай экан, хулоса қилиш ўзингиздан».
Улуғбек Авазовга кўра, енгил типдаги савдо дўконлари эшик ва ромлари алюминийдан бўлган, бузиб, кўчириб кетишга мослашган дўконлар ҳисобланар экан. Аниқланишича, Фурқат кўчасидаги савдо дўконлари енгил типдаги дўконлар бўлиб, 2011 йил Ўзбекистон кўчасидаги савдо дўконлари бузилган тадбиркорларга берилган. Тадбиркорларнинг қўшимча қилишича, ўша пайтда берилган савдо дўконлари тадбиркорларга доимий муддатга фойдаланиш учун дея берилган экан.
Журналистик суриштирувларимиз давомида маълум бўлишича, якка тартибдаги тадбиркорлар шаҳар ҳокими ўринбосари Улуғбек Авазовга дўконлари бузиладиган бўлса, Шарқ кўчасига чиқувчи жойдан ер ўлчаб беришса, тадбиркорларнинг ўзи дўкон қуриб олишини билдирган.
«Улуғбек Авазов ушбу таклифимизни эшитиб, «бу жойда дўкон қуриб бўлмайди» деди, — дейди Улуғбек Файзиев. — Кейин таклифимизни ҳокимига етказишини билдирди. Аммо эртаси куни шаҳар ҳокими, Улуғбек ака ва ходимлари келиб ушбу ҳудуддан замонавий савдо дўконларини қуриш қурувчига топширилганлигини айтди. Биз эса қурувчидан дўконларимиз қанчага баҳоланишини, қурилаётган янги дўконлар нархи қанча бўлишини сўрадик. Айтишича, бизнинг дўконлар нари борса 25 миллионга баҳоланади, ўзлари қураётган дўконлар эса тадбиркорларга 83 миллион 500 минг сўмга сотилар экан».
Шахсини очиқласа, эртага шаҳар ҳокимлигидан босим ўтказилишидан қўрққан қурувчи ташкилотлардан бири раҳбарининг «Дарё»га маълум қилишича, шаҳардаги «Нақшаб бозор»,«Эски бозор» ва «Ерқўрғон» бозоридаги замонавий типда қурилган 6 га 4 (6 метрга 4 метр) ҳажмдаги савдо дўконлари ҳам 38–40 миллион атрофида сотилаётганини маълум қилиб, Фурқат кўчасида қурилаётган 4 га 5 ҳажмдаги янги дўконлар нархи 80–83 миллионга баҳоланиши адолатсизлик эканлигини таъкидлади.
Шаҳар ҳокими ўринбосари Улуғбек Авазовнинг таъкидлашича, қурилиш ташкилоти Қарши шаҳар ободонлаштириш бошқармаси таркибида тузилиши мўлжал қилинган, бироқ ҳали тузилмаган. На номи ва на раҳбари маълум бўлган қурилиш ташкилоти Шарқ кўчасидаги 4 га 5 ҳажмдаги 40 та савдо дўконини қуриш масъулиятини ўз зиммасига олган. Мана сизга топишмоқ. Ўйла, изла топ деганлари шу бўлса керак, ҳойнаҳой.
«Шаҳар ҳокими Жамшид Фозилов ва қурувчининг тили бир, — дейди тадбиркор Фарҳод Ҳалимов. – Биз берган таклиф асосида улар иш бошлаб юборишди. Улар дўконни қуриб, хоҳлаган нархида сотмоқчи бўлишяпти».
Тадбиркор Рамазон Қобиловнинг айтишича, шаҳар ҳокимлиги томонидан бириктирилган қурувчи ташкилот раҳбари тадбиркорларга дўкони учун тўлаб берилган 20–25 миллион сўм пулни қурувчи ташкилот ҳисобига ўтказиб, кейин қолган пулини ҳам ўша заҳоти тўлаб беришса янги қурилаётган дўконлардан бериши мумкинлигини айтган. Рамазон Қобиловнинг сўзига кўра, қурувчи ташкилот раҳбари янги қурилаётган савдо дўконлари нархи 81–83 миллион атрофида бўлишини билдирган.
«Режамиз тасдиқланса, Шарқ кўчасида қурилаётган савдо дўконларини дўкони бузилган тадбиркорларга беришни мўлжаллаяпмиз, — дейди шаҳар ҳокимлиги мутасаддиси Улуғбек Авазов. — Ўшанда тадбиркор дўкони учун олган 20-25 миллион пулини дастлабки бадал сифатида тўласа, қолганини банкдан кредит эвазига олиб, тўлаб бориши мумкин».
«Бизнинг бузилаётган савдо дўконлармиз 20–25 миллион сўм атрофида баҳоланаяптию, янги қурилаётган дўкон 81–83 миллион атрофида эканлиги айтилмоқда, — дейди Рамазон Қобилов. – Ўз аслида ўша қураётган дўконларининг харажати нари борса 25 миллионга боради-ку. Нега энди бунча қиммат баҳолашмоқда?»
Ўзини таништиришни хоҳламаган тадбиркорнинг айтишича, ушбу ҳудуд савдо учун энг қулай жой бўлиб, бу ердан қурилаётган савдо дўконларига талаб юқори бўлиши тайин экан. «Шунинг учун ҳам янги қурилаётган дўконларни шаҳарнинг «Фарҳод», «Ерқўрғон» бозорларидан келаётган тадбирколарга сотиб юборишларидан, эртага кўчада қолишдан қўрқяпмиз. Бизнинг мақсадимиз тадбиркорлик фаолиятимизни давом эттириш», — дейди исмини очиқлашни истамаган тадбиркор.
«Дарё» мухбири билан суҳбат давомида савдо дўкони эгалари шаҳар ободонлаштирилишига ҳеч қандай қаршилиги йўқлигини, бундан хурсанд бўлишларини, аммо шаҳар ободончилиги деб тадбиркорларни ҳам қақшатмаслик кераклигини, уларга имтиёз берилишидан умид қилишаётганини айтишди.
«Тўғри, ер давлатники оламан деса олади, — дейди тадбиркор Фарҳод Ҳалимов. – Аммо бу дегани тадбиркорнинг «бурнини қонатиш керак» деганимас-ку. Инсоф билан иш қилишсин. Дўконимизни бузиб, қаердан янги дўкон қилинишини айтишса, майли, ўзимиз замонавий кўринишда қуриб оламиз. Ҳаммасига розимиз, фақат бизни тирикчилигимиздан мосуво қилишмасин».
Шаҳар ҳокими ўринбосарининг айтишича, Фурқат кўчасидаги қолган 41 та савдо дўкони 21 мартдан кейин бузилиб, ўрнида гуллар экилган сайлгоҳ қад ростлайди. Шунингдек, дўконларга қарама-қарши томондаги 13 та хонадоннинг шаҳар ободончилиги талабига жавоб бермайдиган 8–9 таси ҳам бузилиши ва ўрнида икки қаватли бино қад ростлаши кўзда тутилган.
«Уй эгалари ҳам огоҳлантирилган, — дейди мутасадди. — Хонадон эгаларига қайта қуриш таклифини беряпмиз. Аммо қураман деганлари кам. Шунинг учун фурсатдан фойдаланиб, тадбиркорларга айтмоқчиманки, 4 нафар тадбиркор бирикиб, ўша хонадон эгалари билан келишган ҳолда талабга жавоб бермайдиган уйини сотиб олиб, давлат тўлаб бериши лозим бўлган компенсация пулини тўлаб беришсин ва қайта замонавий типдаги дўкон қуриб фойдаланишсин. Хоҳлашса, пастки қаватидан дўкон, устки қаватидан эса уй сифатида фойдаланишсин».
Улуғбек Авазовнинг маълумот беришича, ушбу ҳудудда уйи бузилиши кўзда тутилган хонадон эгаларига Қарши шаҳрининг «Худойзод» маҳалласидан ер берилади ҳамда уйнинг компенсация пули ҳам олдиндан тўлаб берилади.
Фурқат кўчасида савдо қилаётган тадбиркорларнинг ҳисоб-китобига кўра, ушбу бузилаётган 53 та савдо дўконида 200 га яқин тадбиркор тирикчилик қилар экан. 200 нафар оила боқувчиси хонадонида 5 нафар кишидан иборат оила-аъзолари бўлса, бу тадбиркор қўлига 1000 нафар «қора кўз» қараб турибди дегани. Мақоламизни Қарши шаҳар ҳокимига бир савол билан якунламоқчимиз: «53 та дўкон бузилиб, адолатсизликка йўл қўйилса, 1000 нафар қора кўз тақдири нима бўлади?»
Изоҳ (0)