2018 йилда Ўзбекистонда сиртқи ўқитиш шакли қайта жорий қилинди. Бироқ ушбу қарор мутахассислар тайёрлаш сифатини оширармикан деган асосли савол пайдо бўлади. Бу саволга «Дарё» колумнисти, Жанубий Кореянинг Пусан чет тиллар университети профессори Азамат Акбаров жавоб қидириб кўради.
Сиртқи бўлимларда таҳсил олувчилар кундузги бўлим ўқув дастурининг умумий билимлар ҳажмининг атиги 50–60 фоизини ўзлаштиришади холос. Шунда ҳам доимо сифатли ўзлаштириш кузатилмайди. Шунингдек, сифатсиз таълим мамлакат хавфсизлигига таҳдид эканлигини таъкидлаб ўтишимиз лозим. Мутахассислар қарорлар қабул қилиш лозим бўлган соҳага ишга келишса. Масалан, гайка нотўғри бураб қўйилса, бир кун келиб қурбонларга олиб келиши мумкин. Педагог ёки муҳандис тегишли ва ўргатиши лозим бўлган тўғри таълимни бермаса, жамиятга зарар келтиради.
Таълимнинг сиртқи ўқитиш шаклига муқобил усул сифатида part time усули — асосий фаолиятдан узилмаган ҳолда олиб бориладиган таълим турини таклиф қилмоқчиман. Бу усул мослашувчан ўқиш жадвалига асосланиб олиб борилади: курслар кечки пайтда ва дам олиш кунлари ўтказилиши мумкин. Таълим иш билан банд одамларнинг ишлаб чиқаришдан узилмаган ҳолда таълим олишларига имконият яратади.
Биз part time тизими зарурлигини англашимиз керак. Одамлар турли-туман вазият ва шароитда яшаётгани учун уларда бундай имкониятга эҳтиёж бор. Аммо бу тизимга бироз ўзгартиришлар киритиш лозим. Ҳозир тегишли ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар тайёрланиши лозим. Бироз ўзгартиришлар киритилган кўринишда парт тиме бизда жорий қилиниши лозим. Биринчи ўзгартириш —талабаларга давлат умумтаълим стандартига кўра тегишли ўқув дастури дарслари ҳажмининг 65 фоизини эмас, балки 100 фоизини ўқитиш лозим. Иккинчидан, масофали ўқитиш технологиядан фойдаланишни жорий қилишимиз лозим. Бу эса махсус тизим ишлаб чиқишни талаб қилади.
Эндиликда университетлар олдида ҳал қилиниши лозим бўлган янги муаммолар пайдо бўлади. Улар бир-бири билан эмас, профессионал ассоциациялар ва сертификацион дастурлар билан рақобат қилиши керак бўлади. Масалан, профессионал бухгалтерлар, аудиторлар курслари ҳамда тил дастурлари билан рақобат.
IELTS ёки TOEFL сертификати инглиз тилини ўзлаштирганликни тасдиқлайди ва ҳеч ким бу сертификатнинг даражасини шубҳа остига ола олмайди. Бироқ бундай сертификатларни олий ўқув юрти эмас, балки ушбу сертификацион дастурни ишлаб чиқиб, жорий қилган Британия кенгаши беради. Булар олий таълим олдида турган ва ҳал қилиниши лозим бўлган вазифалардандир. Эҳтимол, таълим бериладиган баъзи ихтисосларга ҳожат қолмас, чунки иш топиш учун олий ўқув юртига бориб ўқишга зарурат йўқолади. Microsoft, Oracle ёки IT соҳаси номи чиққан катта корхоналар сертификатини олиб келиб кўрсатишнинг ўзи кифоя бўлади, чунки иш берувчилар бундай сертификатларни ҳеч қандай дипломларсиз тан олади.
Шу аснода таълимнинг нархи ҳам олий ўқув юртлари рақобатига таъсир қилади. Университетлар нархларни ўзлари белгилаши, талабалар эса бир семестрда неча фанни ўқишни, яъни қанча пул тўлашни ва неча йил ўқиш кераклигини танлаши лозим. Бундай янги тизим меҳнатдан даромадлари катта бўлмаган аҳоли табақаларига ҳам таълим олиш имконини яратади.
Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назарига мос келмаслиги мумкин.
Изоҳ (0)