Олий Мажлис Қонунчилик депутати Расул Кушербоев ўзининг Telegram каналида Ўзбекистоннинг «Фонограмма тайёрловчиларнинг манфаатларини уларнинг фонограммаларини ноқонуний такрорланишидан муҳофаза қилиш тўғрисида»ги конвенцияга қўшилиши нимани англатиши ҳақидаги мулоҳазаларини баён қилди.
1971 йилнинг октябрида Женевада имзоланган Фонограмма тайёрловчиларнинг манфаатларини уларнинг фонограммаларини ноқонуний такрорланишидан муҳофаза қилиш тўғрисидаги конвенция турдош ҳуқуқлар соҳасидаги келишув ҳисобланади.
Сўнгги йилларда овозли ёзувларни турли кўринишдаги ташувчиларда такрорлаш имконини берувчи техник воситаларнинг тез ривожланиб бориши арзон «қароқчи» дискларни ишлаб чиқариш ва тарқатиш ҳажмининг кескин ортишига олиб келди ва бу ҳолат фонографик саноат учун жиддий хавф сола бошлади. Яъни турли диск ва флешкаларда мусиқаларни муаллифнинг рухсатисиз шунчаки кўчириб олиш амалиётини бунга мисол қилиб айтсак бўлади.
Айни пайтда фонограммалардан ноқонуний тарзда нусха кўчириш ва Ўзбекистон ҳудудида мазкур фонограммаларнинг контрафакт нусхаларини тарқатиш, шунингдек, уларни ноқонуний тарзда тарқатиш каби ҳолатлар туфайли фонограмма тайёрловчиларнинг ҳуқуқлари бузилмоқда. Шу муносабат билан ўзимизнинг фонограмма тайёрловчилар маҳсулотларининг хорижда тарқатилишида ва хорижлик фонограмма тайёрловчилар маҳсулотларининг Ўзбекистон ҳудудида тарқатилишида ҳар икки тоифа ҳуқуқлари ҳимоясини таъминлаш муҳим аҳамиятга эга масала бўлиб турибди.
Конвенция доирасида белгиланган асосий мажбуриятларга кўра, Ўзбекистон Республикаси конвенция иштирокчиси ҳисобланган бошқа давлатларнинг фонограмма тайёрловчиларига уларнинг фонограммаларидан носакциявий нусха кўчирилиши, шунингдек, уларни носанкциявий тарзда тарқатиш мақсадида республикага олиб кирилиши ва мазкур фонограммаларнинг контрафакт нусхаларини унинг ҳудудида тарқатилишидан муҳофаза қилишни ўз бўйнига олади. Худди шу мажбуриятлар конвенцияни имзолаган бошқа давлатлар учун жорий этилган бўлиб, ўз ўрнида мазкур давлатлар ҳудудида ўзбекистонлик фонограмма тайёрловчилар фонограммаларининг тарқатилишида ҳам юқорида назарда тутилган муҳофаза тақдим этилади.
Оддий сўз билан айтганда, Женева конвенцияси фонограммаларнинг контрафакт нусхаларини турли тегишли моддий жисмларда тиражлаштирилиши ва тарқатилишига қарши курашиш учун мўлжалланган.
Конвенция 13 та моддадан иборат бўлиб, Женева конвенциясига кўра чет эллик фонограммага бўлган ҳуқуқ эгалари учун миллий режим миқёсида муҳофаза тақдим этилиши талаб этилмайди, балки иштирокчи-давлатлар зиммасига фонограмма тайёрловчиларга чекланган хатти-ҳаракатлар рўйхати бўйича муҳофаза тақдим этишни юклайди. Яъни:
- фонограммалар нусхаларини фонограмма тайёрловчиларнинг рухсатисиз ишлаб чиқариш (нусхаларни тарқатиш), агар нусхалар омма ўртасида тарқатиш учун ишлаб чиқарилаётган бўлса;
- ишчирокчи-давлат ҳудудида ҳуқуқ эгаларининг рухсатисиз ишлаб чиқарилган шундай нусхаларни олиб кириш (импорт қилиш), агар ушбу нусхалар омма ўртасида тарқатиш учун олиб кираётган бўлса;
- ҳуқуқ эгаларининг рухсатисиз ишлаб чиқарилган фонограммаларни омма ўртасида тарқатиш.
Фонограммалар тўғрисидаги конвенция бирон-бир махсус қоидаларни белгиламайди, балки қароқчилик ҳаракатларининг олдини олиш ёки бундай ҳаракатлар учун жазо тайинлашнинг юридик механизмларини танлашни аҳдлашаётган томонлар ихтиёрида қолдиради.
Изоҳ (0)