«Қашқадарё зиёкори» газетасининг 2018 йил 1 октябрь сонида журналист Отабек Қўлдошевнинг Қашқадарё вилояти Қарши тумани аҳолисини қийнаётган муаммолар акс этган мақоласи чоп этилди. Қуйида мақола тўлиқлигича эътиборингизга ҳавола этилади.
Таҳририятимизга йўлланган галдаги мурожаат ўзгачалиги билан бизни қувонтирди. Одатда журналист сифатида ҳар сафар муаммолар ечими билан қизиққанимизда, раҳбарлар қаршилигига учрайверганимизданми ёки мурожаат раҳбар кишидан бўлгани учунми ноодатий бўлиб кўринди бизга. Лекин нима бўлганда ҳам муаммони хаспўшлаш ўрнига ўзини Президент жамоасидан деб билиб, ўзидан «тепа»нинг қош-қовоғига қарамасдан муаммони дангал айтолган ва ечими ҳақида қайғурган Қарши туманидаги Агросаноат касб ҳунар коллежи директори Музаффар Аббосовнинг жасорати бизни ҳайратлантирди...
Гап шундаки, Ҳилол қишлоғидаги мазкур коллеж раҳбари ҳудудга яқин масофада жойлашган умумтаълим мактабларининг 10—11-синф ўқувчилари касб ўрганиши учун барча шароитлари бисёр коллежга эмас, тайинли жиҳозлари бўлмаган мактабдаги ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларида олиб ўтирилганидан норози.
— Президентни яна алдашаётгани, ўқувчиларга касб ҳунар ўргатаяпмиз дея илгаригидан-да, баттар аҳволга олиб келишаётгани мени қийнаяпти, — дейди директор. Виждонан айтинг, бирорта тикув дастгоҳисиз ҳам ёшларга тикувчилик сирларини ўргатиш мумкинми? Ўтган ўқув йилида Қарши туман халқ таълими бўлимига қарашли 5, 61, 29, 31, 54, 60, 66, ва 67-умумтаълим мактабидан жами 208 нафар ўқувчилар мактабда таълим олиш билан бирга, коллежимизда касб ҳунар ўрганишган. Аммо бу йил 5 ва 61-умумтаълим мактаби ўқувчиларигина коллежда касб ўрганишда давом этишмоқда. Қолган мактаблар эса халқ таълими бўлимининг нуқтаи назарига кўра, масофанинг узоқлигини баҳона қилишиб, 29 ва 60-умумтаълим мактаблари таркибида ташкил этилган ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларига жалб этилган. Гарчи ушбу мактабларда ташкил этилган ўқув ишлаб чиқариш мажмуалари касб ҳунар ўрганиш учун етарли даражадаги жиҳозлар билан таъминланмаган бўлишса-да...
Коллеж директорининг таъкидича, Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 24 октябрдаги «Умумий ўрта таълим муассасаларининг 10—11-синф ўқувчиларига касбий таълим беришга ихтисослашган ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори асосида республикамиздаги барча умумтаълим мактабининг 10—11-синф ўқувчилари ҳафтада 1 кун касбий фанларни ўрганиши белгиланган. Ана шу талабдан келиб чиққан ҳолда Қарши туман халқ таълими бўлими, ҳудуддаги 31,54-мактаб ўқувчилари 29-умумтаълим мактабида ташкил этилган ўқув ишлаб чиқариш мажмуасида, 66, 67-умумтаълим мактаби ўқувчилари эса 60-мактабда ташкил этилган мажмуада касб ҳунар ўрганади деган хулосага келишади. Бу хусусида ХТБ мудири Анвар Эшонқулов коллеж директорининг 3 сентябрдаги №87-сонли хатига жавобан 4 сентябрь куни № 624-сонли жавоб хати орқали маълум қилади. Хатда келтирилишича бундай қарор қилишларига сабаб 31, 54, 29-умумтаълим мактаблари коллеждан 8—14 километр узоқликда жойлашган бўлса, 60, 66 ва 67-умумтаълим мактаблари эса 12—16 километр масофада жойлашганлигидир.
Биз ушбу ҳолатни ўрганиш чоғида коллеждан 29-умумтаълим мактабигача бўлган масофани ўлчадик. Олти километрга ҳам етмайди. Аниқроғи беш ярим километр. 60-умумтаълим мактаби эса нари борса 11 километр масофада жойлашган. Шу ўринда таққослаш учун бир мисол. Қарши туманидаги 48-умумтаълим мактабининг 71 нафар 10-синф ва 41 нафар 11-синф ўқувчилари 14 километр йўл босиб Қарши туман агробизнес касб ҳунар коллежига ҳафтанинг ҳар сешанба ва пайшанба кунлари келишиб касб ўрганишади. Шу ўринда савол туғилади. Нега энди халқ таълими бўлими масъуллари 14 километр узоқликда жойлашган коллежга «хўп» дейишяпти-ю, 11 км.лик коллежга эса «йўқ» дея оёқ тирашмоқда?
«Бунга сабаб шуки, — дейди коллеж директори Музаффар Аббосов ўтган ўқув йилида 31, 60, 66, 34, 29-мактабининг директорлари, 5-умумтаълим мактабидан эса директор ўринбосари ўқувчиларининг амалиёт дарсларига ўз вақтида қатнашмаётганликлари, амалиёт давомида кузатилаётган камчиликлари боис ҳам жавобгарликни зиммасига олиб, коллежнинг ўша пайтдаги директори К.Қурбоновга 25 июль санаси билан тилхат беришганди. Буни қарангки, биз шундай талаб қилганимиз учун ҳам уларнинг кўзига ёмон кўриндик. Ва бу йил ҳам ўқувчиларнинг амалиёт дарсларига доимий қанташишини назорат қилишимиздан чўчишяптими ёки бошқа бир сабаблари борми ҳеч қандай жиҳозга эга бўлмаган мажмуада дарс ўтамиз дейишмоқда.
Қарши туман халқ таълими бўлими масъулларининг Вазирлар Маҳкамаси қарори ижроси хусусида бош қотиришаётгани таҳсинга лойиқ, албатта. Қолаверса, ўқувчи учун масофа ҳам аҳамиятли омил ҳисобланади. Агар ҳақиқатдан ҳам коллеж, ўқувчилар учун ноқулай ҳудудда жойлашган бўлса-ю, мактаб қошида ташкил этиладиган ўқув ишлаб чиқариш мажмуалари керакли жиҳозлар ва энг асосийси мутахассис ўқитувчилар билан таъминланган бўлса-ку нур устига аъло нур, албатта. Коллеж директори айтаётгандек акси бўлса-чи?
Кузатувларимиз давомида тумандаги 29 ва 60-умумтаълим мактабларида ташкил этилган ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларидаги шарт-шароитлар билан ҳам танишдик. 29-умумтаълим мактабида ташкил этилган тикувчилик йўналиши бўйича таҳсил берилиши мўлжалланган мажмуа яқиндагина таъмирланган синфхонада жойлашган бўлиб, синиқ стол ва ўтирсанг шимга ачинадиган даражадаги стуллардан иборат, холос. На бирор бир (номигагина бўлса-да) тикув дастгоҳи-ю, на бир дазмол тахтасига кўзимиз тушди. Ҳеч вақо йўқ. 60-умумтаълим мактабидаги дурадгорлик устахонасида эса синиқ андава-ю амалиёт ўқитувчисининг айтишича моторини қўйса ишлайдиган эски токарлик дастгоҳигина савлат тўкиб турибди. Тикувчилик устахонаси эса аксига олиб борган пайтимиз ёпиқ экан. Директор Ўткир Нарзуллаев тикув дастгоҳларимиз бор, дея бот-бот такрорлади-ю, аммо кўрсатолмади. Энг қизиғи ҳар иккала мактабда ҳам компьютер операторлиги бўйича таҳсил берувчи компьютер хоналари мактаб ўқувчиларининг информатика дарслари ўтказилиши мўлжалланган синфхоналарда жойлашган. Ҳатто 29-умумтаълим мактабида информатика хонаси бор-йўғи 1 та эканлигига нима дейсиз? Ваҳоланки, 31 ва 54-умумтаълим мактабларидан ушбу мактабга касб ўрганаман дея 70 нафар «қора кўз» йўл босиб келса, мазкур мактабнинг ҳам 70 нафар 10 ва 11-синф ўқувчилари касб ўрганиш иштиёқида жума ва шанба кунлари «ўзини касбга бағишлайди». Аммо бу бағишловга яраша жавоб бормикин?
Вилоят халқ таълими бошқармаси мутахассиси Шавкат Файзиевнинг маълумот беришича, Вазирлар Маҳкамасининг юқорида тилга олганимиз — 2017 йил 24 октябрдаги 868-сонли қарори ижроси бўйича Қашқадарё вилоят ҳокимининг 2018 йил 30 августдаги №х-904/08 -сонли қарорига асосан Қашқадарё вилоятида жами 281 та ўқув ишлаб чиқариш мажмуалари ташкил этилган бўлиб, шундан 128 таси касб ҳунар коллежларида бўлса, 153 таси умумтаълим мактабларда жойлашган. 2018—2019-ўқув йилида ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларига вилоят бўйича 81 681 нафар ўқувчи жалб қилинган бўлиб, шундан 49 247 нафари 10-синф, 32 434 нафари 11-синф ўқувчиларидир. ЎИЧМда 2017—2018-ўқув йилида 40 та касб бўйича таълим берилган бўлса, 2018—2019-ўқув йилида 51 та касб бўйича таълим берилмоқда.
Қарши тумани бўйича жами 19 та ўқув ишлаб чиқариш мажмуалари ташкил этилган бўлиб, шундан 6 таси коллежларда, 13 таси эса мактабларда ташкил этилган, — дейди Шавкат Файзиев. 2018—2019-ўқув йилида жами 78 та умумий ўрта таълим мактаби жиҳозланиши учун буюртма берилган бўлиб, жиҳозлаш ишлари октябрь ойидан бошланади. Мактабларда ташкил этилган ЎИЧМларининг назарий билимлари касб ҳунар коллежи ўқитувчилар томонидан берилиб, 36 соатлик амалий машғулот дарслари коллежларнинг устахоналарида олиб борилади.
Кундек равшанки, вилоят ҳокимининг ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларини ташкил этиш тўғрисидаги қарорининг қабул қилинишида ҳудуд масъуллари яъни мактаблар шароитини яхши биладиган туман халқ таълими мансабдорларининг берган маълумоти алоҳида аҳамият касб этган. Демакки, туман халқ таълими вакилларининг нотўғри танловига кўра Қарши туманидаги умумтаълим мактабларида ташкил этилган 13 та ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларидан 2 таси яъни 29 ва 60-умумтаълим мактабларидаги мажмуалар бугунги кун талаби даражасида касб ўргатмаяпти. Буни журналистик кузатувларимиз ҳам исботлаб турибди, албатта. Бундан келиб чиқадики, ўқувчига касб ўргатишдаги саъй-ҳаракатларимиз ушбу ҳудудда ўша-ўша эски ҳаммом эски тос шаклида. Гапнинг индаллосини айтганда, коллеж директорининг иддаосида жон борга ўхшаб кўринади. Президент 10—11-синф ўқувчиларига таълим беришдан ташқари касб ҳунар ҳам ўргатишни талаб қилиб турган пайтда ўқув ишлаб чиқариш мажмуаларидаги бу каби ҳолатлар Қарши туманида Президент талаби бажарилмаётганидан далолат бермайдими?
Изоҳ (0)