Huawei компаниясининг Марказий Осиё ва Кавказ ҳудуди бўйича президенти Джеймс Чен.
Рақамли ва жисмоний оламлар кундан кунга ҳар доимгидан ҳам тезроқ яқинлашиб келмоқда. Ушбу оламларнинг жипслашуви, охир оқибат, ўзаро боғлиқлик тушунчаси катта аҳамият касб этувчи идрокли оламга элтиб келади. Глобал рақамлаштириш жараёни эса жисмоний шахслар, корхоналар ва ҳукуматларнинг барқарор ўсишини ва уларга қулайлик яратишни таъминлаган ҳолда тезлигини оширишда давом этмоқда. Бундай рақамлаштириш жараёни шароитида ривожланишнинг сустлиги Марказий Осиё мамлакатларида регресс ҳолатини келтириб чиқаради. Бу мамлакатларга фақатгина етакчи тажрибалар яратишда янги рақобатбардош устунликларни, янгича ғояларга асосланган қарорларни қидириб топишни таъминловчи квантли ўсиш ёрдам беради, холос. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, АКТга киритилган инвестициялардан тушадиган асосий фойда иқтисодиётга сезиларли даражада таъсир кўрсатади. Бу, биринчи навбатда, ижобий «ножўя» таъсирнинг келиб чиқиши билан боғлиқ. 2017 йили Huawei ва Oxford Economics биргаликда Digital Spillover (рақамли таъсир) ҳисоботини тақдим этдилар. Ҳисоботда рақамли технологиялар учун 1 АҚШ доллари қийматида бўлган ҳар бир инвестиция охирги 30 йил ичида ЯИМнинг 20 АҚШ долларигача кўтарилганлигини кўрсатди. Рақамли технологиялар учун инвестицияларни узоқ муддатдаги сотуви (ROI) анъанавий инвестициялардан 6,7 баравар кўпроққа, рақамли иқтисодиёт эса ўртача дунё ЯИМидан 2,5 бараварга ўсди.
Янада кўпроқ мамлакатлар ва минтақалар ўз иқтисодиётларини кучайтиришда рақамли технологияларнинг аҳамияти катта эканлиги тан олмоқдалар. Шу боис рақамли иқтисодиётлар кўринишида Германия 4.0, Smart Nation Singapore ва Европа Иттифоқидаги Horizon 2020 каби миллий стратегияларни яратиш янада кенгроқ тус олмоқда. Шунингдек, Марказий Осиёда жойлашган Қозоғистон ва Қирғизистон мамлакатлари Digital Kazakhstan ва Kyrgyzstan «Taza Koom» номли миллий «рақамли» режаларини кенг жамоатчиликка тақдим этиб келмоқдалар. Бироқ, биз Марказий Осиё мамлакатларининг ҳозирги АКТ инфратузилмаси даражаси дунё бўйича ўртача қийматдан анча пастлигини аниқладик. Натижада, АКТлари инфратузилмасининг аксарият қисми рақамли иқтисод шартларига асосланган эҳтиёжни қондира олмайди. Агар мисол сифатида шу мамлакатлардаги кенгчизиқли маиший алоқани кўриб чиқадиган бўлсак, унинг хонадонларга кириб боришининг ўртача даражаси 34%ни, баъзиларида эса – 10%дан ҳам камроқ эканлигини кўрамиз. Бу дунё бўйича ўртача 41,1%ни ташкил этувчи кўрсаткичдан ҳам анча камдир. Бундан ташқари, шу мамлакатлар 79% аҳолиси фойдаланаётган кенгчизиқли алоқа 10 Мб/с дан ҳам пастроқ боғланиш тезлигига эга.
Кенгчизиқли тармоқ имкониятларига Марказий Осиё давлатларида «фойдаланиш тажрибалари» каби тушунчани кучайтириш орқали тезроқ эришиш мумкин. Бу мамлакатлар инвестицияларни тўлиқ қоплай олмаслик ва рақамли инфратузулмада келиб чиқиши мумкин бўлган инвестицион муаммоларга дуч келадилар. Бу каби муаммоларни ечишда барча иштирокчиларнинг саъйи-ҳаракатлари бирдек талаб қилинади. Шу сабаб, биз мазкур мамлакатлар ҳукуматларини АКТ ривожини қўллаб-қувватлаш учун солиқлар ва қобилиятлар, фондларни ривожлантириш йўлида самарали сиёсат ишлаб чиқишни ва ўзларининг сиёсий қобилиятларини ишга солишда ижодий ёндашишга чақиришни истардик. Шундагина ҳукуматлар АКТ технологияларини барча соҳаларга татбиқ этувчи мустаҳкам муҳитни яратган ҳолда алоқа операторларига инвестициялар билан боғлиқ хавф ва муаммоларни бартараф этишда ёрдам бера олишлари мумкин. Мисол учун, Монголиялик операторлар давлат ҳукумати томонидан қўлланилган мақбул сиёсат туфайли WTTX технологиясига эга 80 000 та интеллектуал ўтовларни барпо этишга эришдилар. Шунга ўхшаш ақлли ўтовлар чекка ҳудудлардаги чўпонларга шаҳар шароитига ўхшаш кенг тармоқли алоқа хизматларидан фойдаланишга ёрдам беради. Бу эса чўпонларга бозор ҳақидаги маълумотларни жуда осон қўлга киритишда, масофавий ўқитиш курсларида иштирок этишда, Интернет орқали оила аъзолари ва дўстлари билан суҳбатлашишда янада қулай «рақамли» муҳитни таъминлайди. АКТ масалалари таъминотчиси сифатида яхши танилган Huawei компанияси мижозларига янгича технологик ғоялар ёрдамида ROI’ни максималлаштиришда кўмак беради. Масалан, Huawei Марказий Осиё ҳудудлари учун мобил алоқа талабларига жавоб берувчи сайт учун унча қиммат бўлмаган ва юқори самарали — RuralSta ечимини ишлаб чиқди. Бу ечим қишлоқ ҳудудларидаги алоқа инфратузилмаси учун мўлжалланган инвестиция самарадорлигини оширди вам уяли алоқа қамровини яхшилашга эришди. Huawei ва BeCloud биргаликда Беларусияда миллий маълумотларни «ўзида заҳирали сақловчи» давлат платформаси — G-Cloud ни ишлаб чиқдилар. Бу лойиҳа 5 000 дан ортиқ давлат корхоналарига «ўзида заҳирали сақловчи» хизматларни улашга йўл очиб берди, бу эса ҳукумат ва давлат хизматлари самарадорлигини сезиларли даражада оширди.
АКТ инфратузилмасини ривожлантиришга қўшимча равишда Марказий Осиё мамлакатлари ҳукуматлари жисмоний ва бизнес шахслар орасида рақамли хабардорликни оширишлари лозим. Ҳукуматлар янада кўпроқ соҳавий тузулмаларни ташкил этиб, рақамли технологиялар ёрдамида бизнес ғояларнинг янги ечимларни излашда анъанавий саноат салоҳиятини кучайтиришлари лозим. Масалан, Huawei томонидан ишлаб чиқилган Intelligent Pipeline ечими Қозоғистон газ қувурларидаги асосий трансмиссион ускуналар орқали овоз, маълумот ва видео тасвирларни етказишни таъминлайди. Жойларда фаолият юритувчи мутахассислар реал вақт давомида бир неча минг километр масофадан туриб газ қувурлари ҳолатини кузатиш ва уларнинг параметрларини йиғишлари мумкин. Бу эса, маълумотлар, бузилиш ва тизим хатоликлари каби ҳолатлар юзага келиши биланоқ фавқулодда юз берувчи ҳодисалар сигналларини тезда бартараф этишда ёрдам беради. Газ қувурларини бу турда бошқариш операцион хавфларни анча камайтиради. Иш жойидаги рақамли технологияларга яна бир Душанбедаги интеллектуал транспорт тизими (ИTТ) ни тадбиқ этиш вазифасига эга бўлган «Интеллектуал транспорт фазаси №1» лойиҳасини мисол сифатида келтириш мумкин. Бу лойиҳа Тожикистон президенти томонидан юксак баҳоланди. ИTТни тадбиқ этиш натижасида бир йил давомида тезлик оширилиши билан боғлиқ жиддий йўл транспорт ҳодисалари сони 50%га камайди. Шунингдек, тизим аҳоли таъминоти соҳасидаги кўпгина муаммоларни ҳал этишда кўмакдошга айланди. Бу эса, инсонларнинг ўзларига бўлган ишончини орттирди ва ҳукуматга бўлган фикрларини ижобий томон ўзгартиришга сабаб бўлди.
Intelлектуал идрок катта ҳажмларга эришаётган оламда Huawei аллақачон АКТ структураси ривожи учун мақбул муҳит яратишга ҳаракат қилиб келади. Бундай муҳит биз банд жараёнлар ва бизга дахлдор бўлган ҳамкорлар томонидан тақдим этилувчи ишончли контент ўсишини таъминловчи янада «рақамлаштирилган», автоматлаштирилган ва аниқроқ бўлишга ёрдам бериши мумкин. Huaweiнинг машҳур ибораси бор: «Бир финжон қаҳва устида бутун олам қувватидан куч олиш». Бу бизларнинг кўпроқ суҳбатлашишимиз ва эртанги кунимизнинг ақлли ҳаётини тезроқ қуриш учун келажакдаги технологиялар излаб топишдек буюк ишлар фойдасига асосланиб ҳамкорлик қилишимиз кераклигини англатади. Кўз олдимиздаги барча ҳурматга сазовор компаниялар, университетлар ва ҳудудий тадқиқот институтлари бизнинг ҳамкорларимизга айланадилар. Яқинда, Huawei асосчиси жаноб Ren Zhengfei Қутб кодекси «отаси» — Туркиялик профессор Ариканга махсус мукофотни топширди. Бу мукофот – унинг инсонлар коммуникацияси ривожига ҳисса қўшганлигининг изҳори сифатида эътироф этилди. Huawei фундаментал тадқиқотлар назариясидаги ўсишлар бир кечада қўлга киритилмаслигига, улар аниқ мақсадга йўналтирилган илмий куч ва узоқ вақт изланишлар талаб этилишига иқрор бўлди. Агар мамлакат фундаментал тадқиқотларга ва таълим олишга асосий эътиборини қаратмаса, ўз соҳалари ривожи ва амалий янгича ғояларга эриша олмайди. Қобилиятга эга бўлиш ривожланиш ва янгича ғояларни ҳаракатлантирувчи куч, шунингдек, рақамли стратегияни асосий қўллаб-қувватловчи элементи бўлиб хизмат қилади. Рақамли иқтисодиёт асбоби сифатида Huawei аллақачон Марказий Осиё мамлакатларидаги АКТ индустрияси учун қобилиятларни ривожлантиришга уриниб келади. Фақатгина 2017 йили Huawei компанияси «Келажак учун уруғлар», HAINA онлайн-мактабларидаги АКТ курслари, шунингдек, университет талабалари учун тажриба орттириш ва ўқув дастурлари орқали 2000 га яқин кишини ўқитди.
Саноат корхоналари ва операторлар томонидан юқори натижаларни қўлга киритишда Марказий Осиёдаги рақамлаштириш жараёнининг иштирокчиси бўлар экан, Huawei АКТ инфратузилмасини мукаммаллаштиришни давом эттиради. Шунингдек, биз тадқиқот институтлари ва университетлар билан ҳамкорликни давом эттирамиз. Барча ҳамкорларимиз билан биргаликда ҳудудларда рақамли иқтисод ривожини олдинга суришни давом эттирамиз ва рақамли товуш экотизимини яратамиз. Тумандаги ҳар бир инсон, ҳар бир хонадон, ҳар бир ташкилотга рақамли ечимларга бевосита йўл очиб берувчи унумли меҳнатимизни аямаймиз ва ҳамкорларимизнинг яқин кўмагига умид боғлаймиз. Бу эса, ўзаро боғланган ва юқори идрокли Марказий Осиёни барпо этишга олиб келишига ишонамиз.
Реклама ҳуқуқи асосида
Изоҳ (0)