12 апрель — Авиация ва космонавтика куни арафасида «Халқ сўзи» мухбири биринчи ўзбек космонавти Солижон Шарипов билан мулоқотда бўлди.
— Солижон ака, Ўзбекистон ўзининг кейинги космонавтини қачон кашф этиши мумкин?
— Очиғи, бу бирданига бўладиган иш эмас. Космонавтика босқичма-босқич ривожлантириладиган соҳа. Ҳозиргача 600 дан зиёд инсон космосга парвоз қилган. Мен дунёнинг 372-космонавти, Россиянинг саксон саккизинчи ва биринчи ўзбек космонавтиман. Коинотга учиш жуда катта маблағ талаб этади.
Ўзбекистонда бу йўналишда дастлабки қадамлар ташланди, десам, янглишмайман. Президент Шавкат Мирзиёевнинг «Мирзо Улуғбек номидаги ихтисослаштирилган давлат умумтаълим мактаб-интернатини ва «Астрономия ва аэронавтика» боғини ташкил этиш тўғрисида»ги қарори ҳамда «Ўзбекистон Республикасида космик тадқиқот ва технологияларни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармойиши бу йўналишдаги дадил қадамдир. Давлат шу муҳим йўналишни ривожлантиришни истаяптими, демак, олдинда бизни катта умид ва мақсадлар кутиб турибди.
— Сиз шу соҳанинг етук вакили сифатида Ўзбекистонда мазкур йўналиш ривожига қандай ҳисса қўшмоқчисиз?
— Ўз вақтида космонавтика бўйича энг кучли мутахассислар Ўзбекистонда бўлган. Техника ҳамда технологияларни ишлаб чиқиш, фундаментал илмий тадқиқотлар ўтказишда бизга тенг келадигани йўқ эди. Космонавтика — илм-фаннинг сўнгги ютуқларини ўзида акс эттирадиган соҳа. Бироқ орада шундай ҳолат вужудга келдики, бу йўналиш эътибордан четда қолди. Оқибатда мутахассислар хорижга, асосан, Россияга чиқиб кетди, шу йўналишдаги кўплаб ишлаб чиқариш корхоналари фаолияти тўхтаб ёки сусайиб қолди.
Тошкентга ҳар йили бир неча марта бораман. У ерда ёшлар, талабалар билан учрашамиз, суҳбатлар уюштирамиз. Йигит-қизларнинг кўзида олов борлигини кўраман. Ўзбекистон раҳбари ана шу жиҳатларни ҳисобга олиб, юқоридаги ҳужжатларни имзолагани, шубҳасиз. Мен Ўзбекистонда космонавтикани йўлга қўйиш, тараққий топтириш учун ёрдам беришга ҳамиша тайёрман.
Бир сирни айта қолай. Яқинда Президент Шавкат Мирзиёевга мактуб йўлладим. Унда икки марта фазога учганим, очиқ космосда, Халқаро космик станцияда бўлганим ва энг асосийси, тўплаган тажрибамни Ўзбекистонда татбиқ этишга тайёрлигим ҳақида айтдим.
— Ўзбекистон байроғини коинотга олиб чиққанингиз ҳақида ҳар гал эшитганимизда беихтиёр тўлқинланиб кетаверамиз. Агар малол келмаса, ҳозир шу ҳақда гапириб берсангиз.
— 1998 йили «Шаттл»даги биринчи парвозимга тайёргарлик кўриш чоғида менда Ўзбекистон байроғини коинотга олиб чиқиш ғояси туғилган. Ўшанда ўзим билан ўзбек дўпписини ҳам олгандим. Коинотда бошимга дўппини кийиб, қўлимда Ўзбекистон байроғини ушлаб суратга тушганман. Кейинчалик шу самога чиққан байроқни, учган парвозим билан боғлиқ ҳужжатлар ва NASA дубликатини Тошкентга келганимда Ўзбекистон томонига топширган эдим.
— Сизни кўпчилик «бу бизники, бу бизники» деб қизғанади. Жумладан, биз ҳам...
— Бир қизиқ ҳолатни айтиб бераман. Мен ўзим ўзбекман. Қирғизистоннинг Ўзган шаҳрида туғилганман. Украинада ўқиганман. Ҳозир Россия фуқаросиман. Биринчи бўлиб фазога АҚШнинг кемасида учганман. Шундан келиб чиқиб, мени халқаро миқёсдаги фуқаро дейиш мумкин.
Маълумот учун, Солижон Шарипов икки бор — 1998 ва 2004 йилларда парвоз қилган, коинотда жами 201 кун бўлган. Россия ва Қирғизистон қаҳрамони унвонлари, Ўзбекистоннинг «Буюк хизматлари учун» ордени билан тақдирланган. Айни пайтда у Россияда Космонавтларни тайёрлаш илмий-тадқиқот синов маркази қошидаги космомарказга раҳбарлик қилмоқда.
Изоҳ (0)