Халқаро пресс-клубнинг 16 август куни бўлиб ўтган анжуманида Ўзбекистонда мобил алоқа муаммолари ва ечимлари муҳокама қилинди. Анжуман давомида ХПК раиси Шерзодхон Қудратхўжаев томошабинлардан келиб тушган саволлардан бирини ўқиб эшиттирди: «Тармоқ орқали гаплашаётган ҳар қандай абонентнинг гап-сўзини компаниялар эшитиши мумкинми?».
Саволга дастлаб UMS компанияси бош директори Сирожиддин Фахриддинов жавоб қайтарди. Унинг таъкидлашича, компания ўз абонентларининг сўзлашувларини эшитишдан манфаатдор эмас, бироқ мамлакатда тинчликни таъминлаш йўлида «барча воситалар яхши».
Биз, UMS компанияси, қўнғироқларни эшитиб ўтирмаймиз — буни аниқ айтишим мумкин. Мобил алоқа компанияларида абонентларнинг қўнғироқларини эшитишга қизиқиш йўқ. Лекин бу ерда гап ахборот хавфсизлиги ҳақида бормоқда.Бутун дунёда, хусусан, араб мамлакатларида бўлаётган воқеа-ҳодисалардан ҳамманинг хабари бор. Менимча, тинч мамлакатда яшашга ҳеч нарса етмаса керак. Бу тинчлик таъминлашга эса мобил компанияларда ўтказиладиган техник тадбирлар ҳам ёрдам беради.
«Бу нарса бизда йўқ», деб айта оламану, лекин бу керакли нарса — халқ буни тўғри тушуниш лозим. Халқимиз шунча йилдан бери тинч яшаб, тўйлар қилиб келяпти, бу тинчликни таъминлаш осон эмас. Руслар таъбири билан айтганда, бу йўлда «барча воситалар яхши».
Сирожиддин Фахриддинов, UMS бош директори
UMS вакилининг фикрларини Ўзбекистон ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги раҳбари Шерзод Шерматов тўлдирди. Унинг айтишича, ҳозирги кунда аксарият ҳолларда одамларнинг сўзлашувларини алоҳида эшитиб ўтириш шарт ҳам эмас — кўпчилик ўзи ҳақидаги барча маълумотларни интернетга чиқариб қўймоқда.
Ўрни келганда айтиб қўйиш керак — бу ҳам бир оддий нарса: интернетда ҳам анонимлик йўқ. Баъзилар ўз исмим эмас, бошқанинг номи билан кириб ёзаман, дейди. Афсуски, баъзи одамлар ижтимоий тармоқларда саҳифа очиб, ўзининг ҳамма шахсий суратларини ҳам қўяди, болаларининг суратларини қўяди. Аксарият ҳолларда бировнинг гапини албатта кимдир эшитиб ўтириши шарт эмас, унинг ўзи ҳаммасини эшица бўладиган қилиб интернетга қўйиб қўяди.Шерзод Шерматов, Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазири в.б.
Қайд этиш жоиз, «Телекоммуникация тармоқлари тўғрисида»ги қонуннинг 15-моддасига мувофиқ, «телекоммуникация тармоқлари орқали узатиладиган телефон сўзлашувлари... -нинг сир тутилишини бузишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ» ва «барча операторлар ва провайдерлар ушбу сўзлашувлар...-нинг сир тутилишига риоя этилишини таъминлашлари шарт».
Айни вақтда, худди шу моддага кўра, «телекоммуникация тармоқлари орқали узатиладиган телефон сўзлашувларини эшитишга,.. шунингдек сўзлашувлар ва хабарларнинг сир тутилишини бошқача чеклашларга фақат қонунда назарда тутилган ҳолларда ва тартибда йўл қўйилади».
«Ахборот эркинлиги принциплари ва кафолатлари тўғрисида»ги қонунга мувофиқ, «жисмоний шахснинг розилигисиз унинг... телефондаги сўзлашувлари...-ни тўплашга, сақлашга, қайта ишлашга, тарқатишга ва ундан фойдаланишга йўл қўйилмайди», бироқ қонун ҳужжатларида белгиланган ҳоллар бундан мустасно.
Хусусан, Жиноят-процессуал кодексининг 169-моддасига кўра, «иш бўйича тўпланган далиллар иш учун аҳамиятга молик хабарларни олиш мумкинлигига етарли даражада асос бўла олса, суриштирувчи, терговчи телефон ва бошқа сўзлашув қурилмалари орқали сўзлашувларни эшитиб туриш тўғрисида қарор чиқаришга ҳақли».
Изоҳ (0)