Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги йиғилишида депутатлар «‘Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман) тўғрисида’ги қонунга ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида»ги қонун лойиҳасини биринчи ўқишда тасдиқлади. Бу ҳақда «Дарё»га Омбудсман матбуот хизмати маълум қилди.
Мазкур қонун лойиҳаси 2017—2021 йилларда Ўзбекистонни ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини «Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили»да амалга оширишга доир Давлат дастурига мувофиқ ишлаб чиқилган.
2017 йил 31 майда «Ўзбекистон Республикасининг Конституциявий суди тўғрисида»ги Конституциявий қонуннинг қабул қилинганлиги фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш тизимида Олий Мажлиснинг инсон ҳуқуқлари бўйича вакили институтининг роли ва ўрнини янада ошириш йўлидаги муҳим қадам бўлди. Қонунга мувофиқ, вакилга масалаларни Конституциявий судга кўриб чиқиш учун киритиш, суд мажлисларида иштирок этиш ва ушбу мажлислар чоғида кўрилаётган барча масалалар юзасидан ўз нуқтаи назарини баён этиш ҳуқуқи берилди.
Шунингдек, «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида», «Парламент назорати тўғрисида», «Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисида», «Ижтимоий шериклик тўғрисида», «Маъмурий қамоқни ўташ тартиби тўғрисида»ги қонунлар ва бир қатор бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг қабул қилиниши Омбудсман институтига давлат идораси, парламент назорати субъэкти ва инсон ҳуқуқлари ҳимояси бўйича миллий муассаса сифатида ўзига хос масъулият юклайди.
Қонун лойиҳасига киритилган 9 та янги модда юқорида кўрсатиб ўтилган қонунлардаги қоидаларни тўлиқ акс эттириш ҳамда вакил фаолиятининг асосий йўналишларининг аниқ регламентациясига эришишга хизмат қилади. Хусусан, қонун лойиҳасида Омбудсманнинг қонунчиликни такомиллаштириш, инсон ҳуқуқлари бўйича фуқароларнинг ҳуқуқий маданиятини ошириш, ҳалқаро ҳамкорликни ривожлантириш, очиқликни таъминлаш, парламент назоратининг бошқа субъектлари, шунингдек, Конституциявий суд ва нодавлат-нотижорат ташкилотлари билан ҳамкорлик бўйича фаолияти асослари белгилаб берилган.
Бундан ташқари, қонун лойиҳасида Омбудсманнинг Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталаридаги йиллик ҳисоботини эшитиш муддатлари, унинг республика ҳудудларидаги минтақавий вакиллари мақоми, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, жисмоний ва юридик шахслардан, жумладан, озодликдан маҳрум этиш жазосига ҳукм қилинган, ушлаб турилган ва қамоққа олинган шахслардан келиб тушган мурожаатларни кўриб чиқиш тартиби қатъий белгилаб қўйилган.
Қонун лойиҳаси мазкур соҳадаги энг асосий халқаро ҳуқуқий ҳужжат— БМТ Бош Ассамблеясининг 1993 йил 20 декабрдаги резолюцияси билан тасдиқланган «Инсон ҳуқуқларини рағбатлантириш ва ҳимоя қилиш билан шуғулланувчи миллий муассасаларнинг мақомига тааллуқли тамойиллар (Париж тамойиллари)», шунингдек, илғор хориж тажрибасига асосланган. Қонун лойиҳасини ишлаб чиқиш давомида дунёнинг 44 та демократик давлатлари тажрибаси ўрганилди.
Изланишлар натижасида, қонун лойиҳасига Омбудсман томонидан фуқаролар ҳуқуқлари ва эркинликларига риоя этишнинг айрим масалалари юзасидан парламентга махсус маърузалар тақдим этиш, ижро этувчи ҳокимият органлари вакилларининг вакил ҳузуридаги Инсоннинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларига риоя этилиши бўйича комиссия фаолиятида иштирок этиш ҳуқуқи, шунингдек молиявий харажатлар шаффофлигини таъминлаш бўйича бандлар қўшилди.
Омбудсман институти томонидан республика пойтахти ва вилоятларда қонун лойиҳаси муҳокамасига бағишланган тадбирлар ўтказилиши режалаштирилган. Шунингдек, лойиҳа муҳокамасида фуқаролар, жамоатчилик ва илмий доираларнинг иштироки фаоллигини янада ошириш мақсадида парламент қуйи палатасининг биринчи ўқишда қабул қилинган қонун лойиҳаси www.ombudsman.uz расмий сайтига жойлаштирилди.
Келиб тушадиган барча таклифлар ҳар томонлама ўрганилади ва қонунчилик ташаббуси субъэктларига тақдим этилади.
Изоҳ (0)