Samarqand shahrida 3—4-aprel kunlari “Markaziy Osiyo — Yevropa ittifoqi” birinchi sammiti bo‘lib o‘tadi. Yevrokomissiya rahbari Ursula fon der Lyayen O‘zAga bergan intervyusida sammitning ahamiyati va kutilayotgan natijalar bilan bo‘lishdi.
Ursula fon der Lyayen sammit doirasida munosabatlarni mustahkamlash, uni yangi bosqichga olib chiqishga tayyor ekanliklarini ma’lum qildi.
Ushbu sammit Yevropa ittifoqi va Markaziy Osiyo munosabatlarida yangi sahifa ochadi. Anjuman Navro‘z bayramidan keyin o‘tkazilishida ham ramziy ma’no bor: yangilanish, boshlanish timsoli. Shu bois prezident Koshta bilan birga Samarqandga kelib, noyob hamkorlikni yanada mustahkamlash, yangi bosqichga olib chiqishga tayyormiz, dedi u.
Yevrokomissiya rahbari tarixiy aloqalarga, Ipak yo‘li asrlar davomida Yevropani Markaziy Osiyo bilan bog‘laganiga e’tibor qaratdi. U nafaqat savdo, balki g‘oya, madaniyat va innovatsiya almashinuvi ham bo‘lganini aytdi.
Endi ushbu boy merosga tayangan holda, qadimiy an’analarni zamonaviy va uzoq muddatli hamkorlikka aylantirmoqdamiz. Zero, bugungi beqaror dunyoda Yevropa har doimgidek ochiqlik va hamkorlik tarafdori bo‘lib qoladi.
Yevropa ittifoqi uchun Markaziy Osiyo muhim hamkor. Sammitda umumiy yo‘nalish va ustuvorliklarni belgilaymiz. Bu savdo va investitsiya aloqalarini mustahkamlash, toza energiya, o‘ta muhim xomashyo resurslari va boshqa sohalarni qamrab oladi. Hozirning o‘zida aniq qadamlar qo‘yilmoqda. Biz iqtisodiy aloqalarni mustahkamlab, yangi strategik sheriklikni ishga tushiryapmiz. Bu tashabbus sammit doirasida rasman e’lon qilinadi, dedi u.
Sammitda nimalar muhokama qilinadi?
Ta’kidlanishicha, Yevropa ittifoqining investitsiya strategiyasi — Global Gateway muhokama markazida bo‘ladi. Yevrokomissiya rahbari buni tomonlar manfaatdorligi bilan izohlamoqda.
Sammitda men Markaziy Osiyo uchun Team Europe tashabbusi doirasidagi investitsiya paketini e’lon qilaman. Ushbu muhim hujjat to‘rt asosiy yo‘nalishga qaratilgan. Transport, o‘ta muhim xomashyo resurslari, raqamli tarmoq, suv va energiya transporti bog‘liqligini rivojlantirish borasida biz allaqachon yaxshi natijalarga erishyapmiz, dedi Ursula fon der Lyayen.
U 2024-yilgi Investorlar forumida Yevroittifoq (YI) va xalqaro hamkorlar Kaspiy dengizi orqali o‘tadigan transport yo‘lagi uchun 10 milliard yevro ajratishga va’da berganini eslatdi. Bu yil ikkinchi Investorlar forumi o‘tkazilib, erishilgan yutuqlar sarhisob qilinadi.
Shuningdek, o‘ta muhim xomashyo resurslari bo‘yicha hamkorlikni kengaytirish va aniq investitsiyalarni jalb qilish rejalashtirilgan. Ayni yo‘nalishda Markaziy Osiyoda mahalliy sanoatni rivojlantirish, yangi ish o‘rinlari yaratish va mintaqada iqtisodiy taraqqiyotni rag‘batlantirishni maqsad qilganmiz, dedi u.
Hamkorlikning asosiy yo‘nalishlari
Ursula fon der Lyayen hozirda savdo, transport, energiya, suv xavfsizligi, iqlimga moslashish, raqamlashtirish va ta’lim sohalarida hamkorlik mavjudligini aytdi.
Faxr bilan aytishim mumkinki, oxirgi 10-yil ichida Erasmus+ dasturi doirasida 10 000 talaba va mutaxassis Yevropa va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi almashinuvda qatnashdi. Endi “yashil” va raqamli o‘zgarishlar hamkorligimiz markazida turibdi.
Markaziy Osiyo toza texnologiyalar uchun eng zarur xomashyo resurslariga, ulkan salohiyatga ega. Yevropa faqat xomashyoni olib ketish emas, balki to‘liq qiymat zanjirini yaratish, ya’ni qazib olishdan qayta ishlash va qayta tiklashgacha bo‘lgan jarayonni shakllantirishni maqsad qiladi. Bu esa mahalliy ish o‘rinlari yaratish, yuqori ekologik va ijtimoiy standartni ta’minlashda muhim ahamiyat kasb etadi, ta’kidladi u.
Bundan tashqari, xavfsizlik ham ustuvor masalalardan biri bo‘lib, Yevropa ittifoqi va Markaziy Osiyo terrorizmga qarshi kurashda hamkorlikni chuqurlashtiradi, xavfsizlik bo‘yicha maxsus muloqotni yo‘lga qo‘yadi.
Yevropa ittifoqi “yashil” loyihalarga mablag‘ ajratadi
Ursula fon der Lyayenga ko‘ra, Markaziy Osiyo toza energiya markaziga aylanishi mumkin. Bu nafaqat importga bog‘liqlikni kamaytiradi, balki ulkan qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan samarali foydalanish imkonini beradi. U O‘zbekiston 2030-yilgacha qayta tiklanuvchi energiya samaradorligini oshirish bo‘yicha Global tashabbusga qo‘shilganini olqishladi.
YI bu jarayonni Global Gateway investitsiya strategiyasi orqali qo‘llab-quvvatlaydi. Yangi investitsiya paketi doirasida men Team Europe tashabbusi bo‘yicha suv, energiya va iqlim o‘zgarishiga oid yirik qo‘shimcha mablag‘lar ajratilishi hamda “yashil” loyihalarga yanada ko‘proq sarmoya yo‘naltirilishini e’lon qilaman, deya xulosa qildi Yevrokomissiya rahbari.
Izoh (0)