3-4-aprel kunlari Samarqand shahrida bo‘lib o‘tadigan “Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” birinchi sammiti nafaqat mintaqaviy, balki global siyosiy va iqtisodiy jarayonlar uchun muhim voqelikdir. Mazkur sammit Yevropa Ittifoqi va Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasidagi hamkorlikning yangi bosqichini boshlab beradi.
O‘zbekiston ushbu jarayonda faol va tashabbuskor ishtirokchi sifatida alohida o‘rin tutadi. Sammit O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida o‘tadi. Unda Yevropa Kengashi prezidenti Antoniu Koshta, Yevropa Komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston rahbarlari ishtirok etadi.
Mazkur tadbir nafaqat rasmiy muloqotlar, balki aniq rejalar, sheriklik mexanizmlari va yangi loyihalarni amalga oshirishdagi yo‘l xaritasini shakllantirish uchun muhim platformadir.
O‘zbekiston so‘nggi yillarda Yevropa Ittifoqi bilan keng qamrovli hamkorlikni yo‘lga qo‘ydi. 2022-yilda paraflangan Kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik to‘g‘risidagi kelishuv (Enhanced Partnership and Cooperation Agreement) siyosiy, iqtisodiy, inson huquqlari, taʼlim, energetika va innovatsiyalar sohalaridagi munosabatlarni yanada mustahkamlashga xizmat qilmoqda.
2023-yilda O‘zbekiston va YES o‘rtasidagi tovar aylanmasi 5,8 milliard dollarga yetdi, 2024-yilda esa 6,4 milliard dollargacha o‘sishi kutilmoqda. Mamlakatda 1000 dan ziyod Yevropa kapitaliga ega korxonalar faoliyat yuritmoqda. Yevropaning to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalari 2022-yilda 1,2 milliard dollardan oshib, asosan energetika, qishloq xo‘jaligi va infratuzilma sohalariga yo‘naltirilgan.
O‘zaro manfaatli sheriklik namunasi sifatida O‘zbekistonning bugungi kungacha bir qancha Yevroittifoq mamlakatlari bilan keng ko‘lamli hamkorligini misol qilib keltirish mumkin.
Xususan, O‘zbekiston – Italiya munosabatlari agrosanoat, logistika va taʼlim sohalarida rivojlanmoqda. Zaʼfaron yetishtirish bo‘yicha qo‘shma loyihalar, sanoat kooperatsiyasi va Transkaspiy xalqaro yo‘lak bo‘yicha muzokaralar O‘zbekiston mahsulotlarini Yevropa bozoriga olib chiqishni taʼminlaydi.
Germaniya O‘zbekistonni Markaziy Osiyodagi asosiy hamkor deb bilib, ko‘plab transmilliy kompaniyalar orqali investitsiya kiritmoqda. Yashil energetika, sanoat kooperatsiyasi va taʼlim almashinuvlari – hamkorlikning muhim yo‘nalishlaridir. 2023-2024-yillarda investitsiyalar hajmi 1,3 milliard dollarga yaqinlashdi.
Fransiya bilan hamkorlik doirasida “Veolia” kompaniyasi Toshkentning issiqlik taʼminoti tizimini modernizatsiya qilmoqda. “Alstom” tramvay loyihalari, “Montagne et Neige Développement” Chimyondagi to‘liq faslli kurort qurilishi – barchasi Fransiyaning O‘zbekistonga bo‘lgan ishonchidan dalolatdir. Fransuz Alyansi faoliyati madaniy almashinuvda muhim o‘rin tutadi.
Ispaniya bilan munosabatlar ham chuqur tarixiy asosga ega. Turizm, taʼlim, agrosanoat va farmatsevtika sohalaridagi loyihalar faol rivojlanmoqda. Ispaniya universitetlari bilan hamkorlik, madaniy markazlar faoliyati, biznes-forumlar – ikki xalq o‘rtasidagi aloqalarni yangi bosqichga olib chiqmoqda.
Kutilayotgan sammit doirasida transport, logistika, raqamli infratuzilma, ekologiya, migratsiya, xavfsizlik, taʼlim va turizm sohalarida aniq rejalar shakllantirilishi kutilmoqda. Transkaspiy xalqaro transport yo‘lagini jadal rivojlantirish, “yashil energetika” salohiyatini ro‘yobga chiqarish, taʼlim almashinuvi dasturlarini kengaytirish – ushbu muloqotning eng muhim masalalaridir.
Sammit nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo uchun Yevropa bilan strategik aloqalarni chuqurlashtirishda yangi davrni boshlab beradi. O‘zbekistonning ochiq va pragmatik tashqi siyosat yo‘li, iqtisodiy islohotlari va mintaqaviy hamkorlikka intilishi ushbu jarayonda muhim o‘rin tutadi.
Samarqand sammiti – bu rasmiy bayonotlar emas, balki amaliy natijalar sammiti bo‘lishi mumkin. Uni xalqaro maydondagi “O‘zbekiston brendi”ni mustahkamlash, mintaqaviy integratsiyani rivojlantirish va Yevropa bilan barqaror aloqalar qurishdagi navbatdagi qadam sifatida ko‘rish mumkin. Bu esa nafaqat bugungi, balki kelajak avlodlar uchun ham yangi imkoniyatlar eshigini ochadi.
Izoh (0)