O‘zbekistonda 21-avgust kuni imzolangan qonun bilan homiylik xayriyalarini yig‘ishning aniq tartibi belgilandi.
Qonun bilan “Homiylik to‘g‘risida”gi qonunga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi. Xususan, xayriya qutisi tushunchasi kiritildi. Unga ko‘ra, xayriya qutisi naqd pul shaklidagi homiylik xayriyalarini yig‘ish uchun mo‘ljallangan idish bo‘lib, undan foydalanish huquqi homiylik tashkilotlariga, homiylikni amalga oshiruvchi yoki homiylik oluvchi yuridik shaxslarga tegishli bo‘ladi. Homiylik tashkiloti homiylik faoliyatini amalga oshirish uchun tuzilgan nodavlat notijorat tashkiloti ekanligi belgilandi.
Homiylik oluvchi jismoniy shaxslar homiylik xayriyalarining miqdori va ulardan maqsadli foydalanilgani to‘g‘risidagi ma’lumotni ushbu xayriyalarni bergan shaxslarning talabiga ko‘ra taqdim etadi.
Homiylik xayriyalarini yig‘ish
Homiylik xayriyalarini yig‘ish muayyan homiylik oluvchilarning manfaatlarini ko‘zlab, oldindan e’lon qilingan muddat davomida amalga oshiriladi. Homiylik xayriyalari homiylik tashkilotlari, homiylikni amalga oshiruvchi yoki homiylik oluvchi yuridik shaxslar tomonidan o‘z bank hisobvaraqlariga pul mablag‘larini o‘tkazish orqali, naqd yoki mol-mulk shaklida yig‘ilishi mumkin. Ular tomonidan homiylik xayriyalarini naqd pul shaklida yig‘ish faqat xayriya qutisi yordamida amalga oshiriladi. Naqd pul shaklidagi homiylik xayriyalarini ularning bank hisobvaraqlariga qonunchilikda belgilangan tartibda o‘tkazish hollari bundan mustasno.
Homiylik tashkilotlari va homiylikni amalga oshiruvchi yuridik shaxslar yig‘ilgan homiylik xayriyalari miqdori to‘g‘risidagi ma’lumotni homiylik xayriyalari yig‘ish jarayoni tugagach, 1 kun ichida OAV yoki o‘z rasmiy sayti yoxud ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarida e’lon qiladi. Ular yig‘ilgan homiylik xayriyalaridan homiylik maqsadida foydalanilgani to‘g‘risidagi batafsil ma’lumotni tegishli soliq hisobotida aks ettirishi shart.
Ko‘ngillilar homiylik oluvchilarning manfaatlarini ko‘zlab, homiylik xayriyalarini yig‘ishga faqat e’lon berish orqali ko‘maklashadi. Bunda homiylik xayriyalarini yig‘ish homiylik oluvchi jismoniy shaxslar yoki ularning yaqin qarindoshlari nomlariga ochilgan bank hisobvaraqlariga yoki shaxsiy bank kartalariga pul o‘tkazish orqali yoki ularga bevosita naqd pul (mol-mulk) berish orqali, shuningdek, homiylik oluvchi yuridik shaxslarning bank hisobvaraqlariga pul o‘tkazish yoki ularga mol-mulk berish orqali amalga oshiriladi. Begonalar uchun xayriya yig‘ilayotgan bo‘lsa, jismoniy shaxslar o‘zlariga tegishli bo‘lgan bank hisobvaraqlari yoki shaxsiy bank kartalari raqamlari haqida e’lon berishiga yo’l qo‘yilmaydi.
Xayriya qutilaridan foydalanish tartibi
Homiylik xayriyalarini yig‘ish uchun xayriya qutilaridan faqat homiylik tashkilotlari, homiylikni amalga oshiruvchi va homiylik oluvchi shaxslar foydalanadi. Xayriya qutini shaffof bo‘lishi va uni ochiq joyi homiylik tashkilotining, homiylikni amalga oshiruvchi yoki homiylik oluvchi yuridik shaxsning rahbari yoki u vakolat bergan shaxs tomonidan imzolangan hamda muhrlangan qog‘ozli plomba yoki raqamlangan plomba bilan plombalangan bo‘lishi shart.
Xayriya qutisidagi yig‘ilgan pul quti to‘lganda, to‘plangan mablag‘lardan foydalanish ehtiyoji yuzaga kelganda yoki homiylik xayriyalarini yig‘ish muddati tugaganda olinadi. Xayriya qutisi homiylik tashkilotining, homiylikni amalga oshiruvchi yoki homiylik oluvchi yuridik shaxsning vakolatli xodimi tomonidan kamida ikki nafar xolis hozirligida u o‘rnatilgan joyda ochiladi va hisoblab chiqiladi. Qutini ochish va pullarni sanash videoga olinadi. Pullar qutidan olingan kuni yoki keyingi ish kunida homiylik tashkilotining, homiylikni amalga oshiruvchi yoki homiylik oluvchi yuridik shaxsning bankdagi hisobvarag‘iga o‘tkazilishi shart.
Bu qoidalar ehson qutilarini o‘rnatgan diniy tashkilotlarga va ular tomonidan tashkil etilgan jamoat fondlariga nisbatan tatbiq etilmaydi.
Homiylik xayriyalarini yig‘ish tartibini buzganlik uchun javobgarlik
Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks bunday huquqbuzarlik bo‘yicha yangi modda — homiylik to‘g‘risidagi qonunchilik talablarini buzish nomli modda bilan to‘ldirildi. Unga ko‘ra, homiylik xayriyalarini yig‘ish tartibini buzish fuqarolarga BHMning 3 baravaridan 5 baravarigacha (1 million 236 ming so‘mdan 2 million 60 ming so‘mgacha), mansabdor shaxslarga esa 5 baravaridan 7 baravarigacha (2 million 60 ming so‘mdan 2 million 884 ming so‘mgacha) miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.
Xayriya qutisini o‘rnatish va undan foydalanish tartibini buzish fuqarolarga huquqbuzarlik ashyolarini musodara qilib, BHMning 3 baravaridan 5 baravarigacha, mansabdor shaxslarga esa BHMning 5 baravaridan 7 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.
Izoh (0)