Ўзбекистонда 21 август куни имзоланган қонун билан ҳомийлик хайрияларини йиғишнинг аниқ тартиби белгиланди.

Қонун билан “Ҳомийлик тўғрисида”ги қонунга ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди. Хусусан, хайрия қутиси тушунчаси киритилди. Унга кўра, хайрия қутиси нақд пул шаклидаги ҳомийлик хайрияларини йиғиш учун мўлжалланган идиш бўлиб, ундан фойдаланиш ҳуқуқи ҳомийлик ташкилотларига, ҳомийликни амалга оширувчи ёки ҳомийлик олувчи юридик шахсларга тегишли бўлади. Ҳомийлик ташкилоти ҳомийлик фаолиятини амалга ошириш учун тузилган нодавлат нотижорат ташкилоти эканлиги белгиланди.
Ҳомийлик олувчи жисмоний шахслар ҳомийлик хайрияларининг миқдори ва улардан мақсадли фойдаланилгани тўғрисидаги маълумотни ушбу хайрияларни берган шахсларнинг талабига кўра тақдим этади.
Ҳомийлик хайрияларини йиғиш
Ҳомийлик хайрияларини йиғиш муайян ҳомийлик олувчиларнинг манфаатларини кўзлаб, олдиндан эълон қилинган муддат давомида амалга оширилади. Ҳомийлик хайриялари ҳомийлик ташкилотлари, ҳомийликни амалга оширувчи ёки ҳомийлик олувчи юридик шахслар томонидан ўз банк ҳисобварақларига пул маблағларини ўтказиш орқали, нақд ёки мол-мулк шаклида йиғилиши мумкин. Улар томонидан ҳомийлик хайрияларини нақд пул шаклида йиғиш фақат хайрия қутиси ёрдамида амалга оширилади. Нақд пул шаклидаги ҳомийлик хайрияларини уларнинг банк ҳисобварақларига қонунчиликда белгиланган тартибда ўтказиш ҳоллари бундан мустасно.
Ҳомийлик ташкилотлари ва ҳомийликни амалга оширувчи юридик шахслар йиғилган ҳомийлик хайриялари миқдори тўғрисидаги маълумотни ҳомийлик хайриялари йиғиш жараёни тугагач, 1 кун ичида ОАВ ёки ўз расмий сайти ёхуд ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида эълон қилади. Улар йиғилган ҳомийлик хайрияларидан ҳомийлик мақсадида фойдаланилгани тўғрисидаги батафсил маълумотни тегишли солиқ ҳисоботида акс эттириши шарт.
Кўнгиллилар ҳомийлик олувчиларнинг манфаатларини кўзлаб, ҳомийлик хайрияларини йиғишга фақат эълон бериш орқали кўмаклашади. Бунда ҳомийлик хайрияларини йиғиш ҳомийлик олувчи жисмоний шахслар ёки уларнинг яқин қариндошлари номларига очилган банк ҳисобварақларига ёки шахсий банк карталарига пул ўтказиш орқали ёки уларга бевосита нақд пул (мол-мулк) бериш орқали, шунингдек, ҳомийлик олувчи юридик шахсларнинг банк ҳисобварақларига пул ўтказиш ёки уларга мол-мулк бериш орқали амалга оширилади. Бегоналар учун хайрия йиғилаётган бўлса, жисмоний шахслар ўзларига тегишли бўлган банк ҳисобварақлари ёки шахсий банк карталари рақамлари ҳақида эълон беришига йўл қўйилмайди.
Хайрия қутиларидан фойдаланиш тартиби
Ҳомийлик хайрияларини йиғиш учун хайрия қутиларидан фақат ҳомийлик ташкилотлари, ҳомийликни амалга оширувчи ва ҳомийлик олувчи шахслар фойдаланади. Хайрия қутини шаффоф бўлиши ва уни очиқ жойи ҳомийлик ташкилотининг, ҳомийликни амалга оширувчи ёки ҳомийлик олувчи юридик шахснинг раҳбари ёки у ваколат берган шахс томонидан имзоланган ҳамда муҳрланган қоғозли пломба ёки рақамланган пломба билан пломбаланган бўлиши шарт.

Хайрия қутисидаги йиғилган пул қути тўлганда, тўпланган маблағлардан фойдаланиш эҳтиёжи юзага келганда ёки ҳомийлик хайрияларини йиғиш муддати тугаганда олинади. Хайрия қутиси ҳомийлик ташкилотининг, ҳомийликни амалга оширувчи ёки ҳомийлик олувчи юридик шахснинг ваколатли ходими томонидан камида икки нафар холис ҳозирлигида у ўрнатилган жойда очилади ва ҳисоблаб чиқилади. Қутини очиш ва пулларни санаш видеога олинади. Пуллар қутидан олинган куни ёки кейинги иш кунида ҳомийлик ташкилотининг, ҳомийликни амалга оширувчи ёки ҳомийлик олувчи юридик шахснинг банкдаги ҳисобварағига ўтказилиши шарт.
Бу қоидалар эҳсон қутиларини ўрнатган диний ташкилотларга ва улар томонидан ташкил этилган жамоат фондларига нисбатан татбиқ этилмайди.

Ҳомийлик хайрияларини йиғиш тартибини бузганлик учун жавобгарлик
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс бундай ҳуқуқбузарлик бўйича янги модда — ҳомийлик тўғрисидаги қонунчилик талабларини бузиш номли модда билан тўлдирилди. Унга кўра, ҳомийлик хайрияларини йиғиш тартибини бузиш фуқароларга БҲМнинг 3 бараваридан 5 бараваригача (1 миллион 236 минг сўмдан 2 миллион 60 минг сўмгача), мансабдор шахсларга эса 5 бараваридан 7 бараваригача (2 миллион 60 минг сўмдан 2 миллион 884 минг сўмгача) миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.
Хайрия қутисини ўрнатиш ва ундан фойдаланиш тартибини бузиш фуқароларга ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, БҲМнинг 3 бараваридан 5 бараваригача, мансабдор шахсларга эса БҲМнинг 5 бараваридан 7 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.
Изоҳ (0)