Avstraliyaning Cortical Labs startapi dunyodagi birinchi tirik kompyuter CL1’ni taqdim etdi. Bu inqilobiy qurilma laboratoriyada teri va qon hujayralaridan olingan 800,000 dona inson neyronlari asosida yaratilgan. Bu haqda Technology Radar xabar berdi.
Inson neyronlari silikon chip ustida joylashib, elektr impulslarini qabul qiladi va real vaqt rejimida ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Neyronlarning tirikligini saqlab qolish uchun maxsus tizim mavjud bo‘lib, bu ularni oziqlantirish, gaz almashinuvi, haroratni boshqarish va chiqindilarni filtrlashni ta’minlaydi.
Qurilmaga biologik intellekt operatsion tizimi (biOS) o‘rnattilgan. U neyronlarga ma’lumotlarni taqdim etadi. CL1’ning o‘ziga xosligi shundaki, u miya faoliyatiga taqlid qilish qobiliyatiga ega. Bu olimlarga miyaning giyohvand moddalarga qanday javob berishini, turli vaziyatlarda o‘zini qanday tutishini va hatto vaqt o‘tishi bilan o‘rganishini kuzatishga yordam beradi.
CL1’ning afzalliklari
- O‘z-o‘zini o‘rganish: CL1 neyronlari minimal ma’lumotlar asosida yangi aloqalarni o‘rnatib, o‘z-o‘zini o‘rganish qobiliyatiga ega.
- Kam energiya iste’moli: an’anaviy sun’iy intellekt tizimlariga nisbatan CL1 kamroq energiya sarflaydi. Bu esa uni uzoq muddatli tadqiqotlar uchun samarali qiladi.
- Hayvonlarsiz tadqiqotlar: CL1 yordamida neyronlarning ma’lumotni qanday qayta ishlashini real vaqt rejimida o‘rganish mumkin, bu esa hayvonlar bilan o‘tkaziladigan tajribalarni kamaytiradi.
Bu tirik kompyuterning bir donasi taxminan 35 000 dollarga baholangan. Tadqiqotchilar kompyuterni haftasiga 300 dollarga ga ijaraga olishlari mumkinligi aytilgan. Yangilikning dastlabki 115 donasi 2025-yil yozda yetkazib berilishi rejalashtirilgan.
Tadqiqot va tibbiyot sohasidagi qo‘llanilishi
CL1 neyronlari yordamida dori vositalarining ta’sirini tez va samarali o‘rganish mumkin. Altsgeymer va Parkinson kabi neyrodegenerativ kasalliklarni o‘rganishda qurilma katta yordam berishi kutilmoqda. Bemorlarning o‘ziga xos neyronal tarmoqlarini yaratib, individual davolash usullarini ishlab chiqish imkoniyati mavjud bo‘ladi.
CL1’ning ishlashi bilan bog‘liq etik masalalar ham mavjud. Ba’zi olimlar bu tizimning tirik neyronlarni ishlatishi bilan bog‘liq savollarni ko‘tarmoqda. Biroq Cortical Labs kompaniyasi bu masalalarni e’tiborga olishni ta’kidlamoqda.
CL1’ning taqdimoti biologiya va texnologiyaning yangi chegaralarini ochib beradi. Bu tizimning rivojlanishi sun’iy intellekt va tibbiyot sohalarida inqilobiy o‘zgarishlarga olib kelishi mumkin.
Izoh (0)