2024/2025-o‘quv yilidan boshlab oliy ta’lim tizimida bir qancha yangiliklar joriy etilmoqda. Abituriyentlar ushbu yangiliklardan qay darajada xabardor, qabul jarayoniga oid ishonchli ma’lumotlarni qaysi manbalardan olish mumkin va muhimi, kiritilgan o‘zgarishlar ta’lim sifatiga va bo‘lajak mutaxassislar saviyasiga qanday ta’sir qiladi?
Bu haqda O‘zbekiston Milliy universiteti bo‘lim boshlig‘i, iqtisodiyot fanlari bo‘yicha falsafa doktori Mansur Mamanazarov ma’lumot berdi.
“O‘zbekiston Respublikasi prezidentining joriy yil 24-maydagi “Oliy ta’lim tashkilotlariga o‘qishga qabul qilish va davlat buyurtmasini joylashtirish tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi Farmoniga asosan yangi o‘quv yilidan boshlab davlat buyurtmasi parametrlarini davlat oliy ta’lim muassasalari kesimida taqsimlash amaliyoti bekor qilindi. Ilgari OTMlar va oliy ta’lim yo‘nalishlari kesimida kvotalar taqsimlanar edi.
Bu yil mazkur amaliyotdan voz kechilib, Respublika bo‘yicha ta’lim yo‘nalishlari kesimida davlat grantlarini e’lon qilish amaliyoti joriy etildi. Endi abituriyentlar OTMni emas, ta’lim yo‘nalishini tanlaydi va test imtihonlarini muvaffaqiyatli topshirsa, xohlagan OTMni tanlashi mumkin bo‘ladi. Bu borada hech qanday cheklov mavjud emas. Faqat OTMning sig‘im imkoniyati to‘lgan taqdirdagina, talaba boshqa o‘quv muassasalariga yo‘naltiriladi. Yangi o‘quv yilidan e’tiboran davlat grantlari faqat bir yilga ajratiladi.
Bordi-yu talaba grantga o‘qishga kirsa-yu, o‘zlashtirishi past bo‘lsa, ikkinchi kursdan kontraktga o‘tish ehtimoli mavjud. Biroq kontraktga o‘qishga qabul qilingan talaba yuqori akademik reyting ko‘rsatkichlariga erishsa, keyingi kursdan davlat grantida o‘qishni davom ettirish imkoniga ega bo‘ladi. Ilgari grantda o‘qigan talabalarga tahsildan so‘ng uch yil ishlab berish majburiyati yuklanar edi. Bu yildan e’tiboran ushbu majburiyat bekor qilinmoqda. Yangiliklardan yana biri davlat buyurtmasi bo‘yicha kvotalar taqsimotida muhandislik, tibbiyot, aniq va tabiiy fanlar bilim sohalariga ustuvorlik beriladi.
Yuqorida tilga olib o‘tilgan farmonning mazmun-mohiyati raqobatni shakllantirishga qaratilgan — o‘qishga kirayotgan abituriyentlar o‘rtasida ham, OTM orasida ham. Raqobat — o‘sish, rivojlanish va taraqqiyot demak. Endi OTMlar grantga qabul qilingan talabalarni o‘ziga ko‘proq jalb qilishga intiladi. Chunki grantga bilimi kuchliroq talaba kiradi, demak, ular fanlarni chuqurroq o‘zlashtiradi, shuningdek, tahsildan so‘ng ishga joylashganda yuksakroq natijalarga erishadi, lavozim pillapoyalaridan tezroq ko‘tariladi.
Bu esa, tabiiyki, u tahsil olgan OTMning nufuzini oshiradi. Keyingi yillarda hujjat topshirayotgan abituriyentlar ham aynan mana shu OTMga ko‘proq qiziqish bildiradi. Tabiiyki, bunday yangilik va o‘zgarishlar ta’lim sifatiga hamda bo‘lajak mutaxassislarning bilim darajasiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bundan tashqari, talabalar o‘rtasida ham raqobat paydo bo‘lyapti. Yuqorida aytilganidek, grantga o‘qishga kirgan talaba o‘z imtiyozlarini saqlab qolish uchun yaxshi o‘qishga harakat qilsa, kontraktda o‘qiyotgan talaba grantga ilinish uchun intiladi, ya’ni ikkkisiga ham motivatsiya bor.
Avvalambor, abituriyentlardan hamma yangiliklarni rasmiy manbalardan olishlarini so‘rab qolar edik. Bu manbalar — Oliy talim, fan va innovatsiyalar vazirligining veb-sayti www.edu.uz hamda Telegram kanali, shuningdek, vazirlik huzuridagi Bilim va malakalarni baholash agentligining sayti www.uzbmb.uz va Telegram kanali. Ota-onalar va abituriyentlar o‘zlarini qiziqtirgan barcha ma’lumotlarni ushbu saytlar yoki Call-markazlar orqali olishlari mumkin”, — dedi Mansur Mamanazarov.
Bu yil OTMga hujjat topshirib, test imtihonlariga tayyorgarlik ko‘rayotgan barcha abituriyentlarga kelgusida vatan taraqqiyotiga xizmat qiladigan yuksak malakali olimlar, mutafakkirlar bo‘lib yetishishlarini tilaymiz.
Izoh (0)