Xalqaro zaxiralar O‘zbekistonning 11,3 oylik importini qoplashga yetadi — Markaziy bank

2023-yil 1-iyul holatiga ko‘ra, O‘zbekiston xalqaro zaxiralari hajmi mamlakatning 11,3 oylik importini qoplashga yetadi. Bu minimal talab etiladigan ko‘rsatkichdan qariyb 4 barobarga yuqori degani. 

Markaziy bank ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekiston xalqaro zaxiralariga doir tarqalayotgan xabarlar yuzasidan munosabat bildirdi. Maʼlum qilinishicha, O‘zbekiston xalqaro zaxiralari tarkibida Markaziy bank mablag‘laridan tashqari, Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi hamda Iqtisodiyot va moliya vazirligi mablag‘lari ham mavjud. Xalqaro standartlarga ko‘ra, ulardan foydalanish huquqi ushbu tashkilotlar ixtiyorida bo‘ladi va Markaziy bank tomonidan operativ boshqariladi.

“Xalqaro zaxiralar hajmi 2017-yil bilan solishtirilganda 9,3 milliard dollar yoki 35,3 foizga oshgan bo‘lib, bu holat 2017—2022-yillar mobaynida xalqaro zaxiralar tarkibidagi monetar oltin hajmining 67 tonnaga ortgani hamda oltin narxining 2017-yil boshidagi 1 159,1 dollardan 2022-yil yakuniga 1 812,4 dollargacha ko‘tarilishi bilan izohlanadi. Bunda xalqaro zaxiralar hajmiga oltin narxi o‘zgarishining taʼsiri 6,9 milliard dollarni tashkil qildi. Natijada xalqaro zaxiralarning tarkibida monetar oltinning ulushi 2017-yilga nisbatan 46 foizdan 2023-yil 1-yanvar holatiga 64 foizgacha oshdi va mos ravishda valyuta mablag‘lari ulushi 53 foizdan 36 foizga kamaydi”, — deyiladi manba axborotida.

Markaziy bankka ko‘ra, O‘zbekiston xalqaro zaxiralari hajmi xalqaro amaliyotda zaxiralarning yetarliligini baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlarning minimal talablariga to‘liq javob beradi.

“Jumladan, xalqaro zaxiralarning keng maʼnodagi pul massasiga nisbati 2023-yil 1-iyul holatiga 204 foizni tashkil qilgan bo‘lib, 20 foizlik minimal talabdan 10 barobar ko‘pdir”.

Respublikaga import hajmi 2017-yilda 14 milliard dollarni tashkil qilgan bo‘lsa, 2022-yilga kelib bu ko‘rsatkich 30 milliard dollarga yetgan, yaʼni o‘sish 2,1 barobarni tashkil qilgan. 2021-2022-yillarda YIM nominal hajmida 20-22 foizlik o‘sish kuzatilgan bo‘lsa, import hajmida ham shunga mos ravishda 20-21 foizlik o‘sish surʼatlari qayd etilgan.

“Import hajmining yuqori surʼatlarda oshib borishi sharoitida xalqaro zaxiralarning ularga bo‘lgan nisbatining pasayishi, 2023-yil 1-iyul holatiga xalqaro zaxiralarni 11,3 oylik importni qoplashga yetadigan darajada shakllantiruvchi omillar bo‘lgan. Bu esa minimal talab etiladigan ko‘rsatkichdan qariyb 4 barobarga yuqoridir”, — deyiladi regulyator axbortida.

Munosabatda shuningdek, mavjud xalqaro zaxiralar O‘zbekistonning 2023-yil davomida so‘ndirilishi kutilayotgan qisqa muddatli tashqi qarzlarini to‘liq qoplaydi.

Tashqi savdo bo‘yicha asosiy hamkor mamlakatlar ko‘rsatkichlari bilan solishtirganda O‘zbekiston xalqaro zaxiralarining YIMdagi ulushi nisbatan yuqori darajada shakllangan. Jumladan, O‘zbekistonda xalqaro zaxiralarning YIMga nisbati 44 foizni tashkil qiladi.

Avvalroq Markaziy bank O‘zbekiston xalqaro oltin-valyuta zaxiralari 2023-yil boshidan 1-iyulgacha 2 milliard dollarga kamayib, 33,7 millard dollarni tashkil etayotganini ma'lum qilgan.