Yurakka zarar: zudlik bilan voz kechish kerak bo‘lgan yomon odatlar
Quyidagi yomon, lekin juda keng tarqalgan zararli odatlar yurak holatini kundan kunga yomonlashtiradi va jiddiy kasalliklar xavfini oshiradi.
Ko‘p o‘tirish
2014-yil yanvar oyida Amerikaning Circulation: Heart Failure jurnalida chop etilgan tadqiqotga ko‘ra, faol hayot tarzi bilan shug‘ullanadigan odamlarga qaraganda yetarlicha harakat qilmaydigan va kuniga besh yoki undan ko‘p soat o‘tirishga moyil bo‘lganlarda yurak yetishmovchiligi xavfi ikki baravar ko‘pligi aniqlangan.
Agar ishingiz kun bo‘yi stolda o‘tirishni talab qilsa, o‘rningdan turing va har soat besh daqiqalik piyoda yuring. 2014-yil avgust oyida Medicine & Science Supplement of Sports & Exercise jurnalida chop etilgan Indiana universiteti tadqiqotiga ko‘ra, kundalik tartibingizga bunday kichik o‘zgartirish arteriyalaringizni moslashuvchan va to‘g‘ri oqishi, harakatsiz turmush tarzining salbiy ta’siridan himoya qilishi mumkin.
Uyqu yetishmasligi
Yurak kun bo‘yi qattiq ishlaydi, agar uxlamasangiz, yurak-qon tomir tizimi dam ololmaydi. Uyquning birinchi bosqichida yurak urishi va qon bosimi pasayadi,
Surunkali uyqusizlikda aksincha, dam olishda kortizol va adrenalin darajasi ko‘tariladi. Mutaxassislar kattalarga 7-8 soat uxlashni tavsiya qiladi. O‘smirlar va yoshlar kuniga 9-10 soat uxlashi mumkin.
Stress
Stress organizmda adrenalin ishlab chiqarilishini tezlashtiradi, bu esa uning funksiyalariga vaqtincha ta’sir qiladi. Jumladan, yurak urish tezligi va qon bosimini oshirishi mumkin. Vaqt o‘tib, haddan tashqari stress yurakdagi qon tomirlariga zarar yetkazishi va yurak xuruji, insult xavfini oshirishi mumkin, deydi doktor Kempbell.
Stressning zararli ta’sirini minimallashtirish uchun Amerika yurak assotsiatsiyasi (AHA) ishonchli do‘st yoki oila a’zosi bilan suhbatlashish, shuningdek, malakali mutaxassislarga murojaat qilishni tavsiya qiladi. Mashq qilish orqali ham ruhiy stressni bartaraf etish mumkin — har kuni bajariladigan 30 daqiqalik mashg‘ulot yurakka tushadigan turli bosimlarni yengillashtiradi.
Tuzni ko‘p iste’mol qilish
Shimoliy Karolina yurak va qon tomirlari bo‘limining (UNC Health Care) kardiolog-elektrofizologi, tibbiyot fanlari doktori Kevin R.Kempbellning ta’kidlashicha, natriyning ortiqcha miqdori yuqori qon bosimi oshishiga olib kelishi mumkin, bu yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishi uchun muhim xavf omilidir. Tuzni kamroq ishlatish unchalik qiyin emas, lekin yashirin natriy haqida nima deyish mumkin? Milliy yurak, o‘pka va qon instituti (NHLBI) amerikaliklar iste’mol qiladigan tuzning ko‘p qismini qayta ishlangan oziq-ovqatlar, jumladan, konservalangan sabzavot va sho‘rvalar, go‘shtli ovqatlar, muzlatilgan tushliklar, chipslar va boshqa tuzli gazaklar tashkil qiladi. Oziq-ovqat yorliqlarini diqqat bilan o‘qib chiqing va ularni taqqoslang, kunlik natriy qiymatining eng past foizini qidiring. Esda tutingki, shifokorlar kuniga 1500 mg dan kam natriy iste’mol qilishni tavsiya qiladi.
Tish tozalaydigan ipdan foydalanish
2013-yil iyul oyida Xalqaro ilmiy tadqiqot xabarnomalarida chop etilgan bir tadqiqot shuni ko‘rsatadiki, milk kasalligi bilan bog‘liq bakteriyalar organizmni yallig‘lantiradi va bu turdagi yallig‘lanish o‘z navbatida yurak xastaligi xavfini oshiradi. Shuning uchun ham tish yuvishdan tashqari, kun davomida tish iplaridan foydalanish yurak salomatligiga yaxshi ta’sir qiladi.
