Al-Aqso masjidi kutubxonasida saqlanayotgan Buxoriy va Termiziyning nodir qo‘lyozmalarining elektron nusxasi O‘zbekistonga olib kelindi

“O‘zarxiv” agentligi 12 ta xorijiy davlatning manfaatdor tashkilotlari bilan 15 ta ikki tomonlama va ko‘p tomonlama hamkorlik hujjatlarini imzoladi. Bu haqda AOKAda o‘tkazilgan brifingda agentlik axborot xizmati rahbari Anvarjon Aliyev ma’lum qildi.

Qayd etilishicha, “O‘zarxiv” tomonidan mutasaddi tashkilotlar va idoralar bilan xalqaro va hamkorlik munosabatlarni o‘rnatish maqsadida quyidagi vazifalarni amalga oshirish uchun bir qator hamkorlik hujjatlari imzolangan va ular asosida tegishli chora-tadbirlar amalga oshirilgan:

• arxivshunoslik, arxeografiya, ish yuritish, elektron hujjat aylanishi sohasida ilmiy, metodik ishlarni tashkil etish va muvofiqlashtirish, xalqaro ilmiy tadqiqotlar natijalarini va ilmiy-texnika yutuqlarini respublika arxivlari amaliyotiga joriy etish;
• xorijiy tajribani inobatga olib zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda muntazam ravishda arxiv ishi va ish yuritish sohasida faoliyat ko‘rsatayotgan xodimlarni malakasini oshirish tizimini shakllantirish;
• arxiv ishi va ish yuritish sohasidagi mamlakatimiz va xorijiy davlatlarning ilg‘or ish tajribasini o‘rganish va ommalashtirish, xorijiy arxivlarda saqlanayotgan O‘zbekiston tarixiga oid arxiv hujjatlari nusxalarini olib kelish.

Jumladan, AQSH, Rossiya, Qozog‘iston, Misr, Ukraina, Koreya, Turkiya, Birlashgan Arab Amirliklari, Vengriya, Isroil, Polsha kabi davlatlarning nufuzli arxiv va muzey idoralari bilan kelishuvga erishilgan.

Bundan tashqari, “O‘zarxiv” agentligi mahalliy tashkilotlar bilan ham hamkorlik munosabatlarini o‘rnatgan bo‘lib, 11 ta kelishuv va anglashuv memorandumlari imzolangan. Jumladan:

• Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi;
• Fanlar akademiyasi tarix instituti;
• Islom sivilizatsiyasi markazi;
• Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi;
• O‘zbekistonda Shanxay hamkorlik tashkilotining Xalq diplomatiyasi markazi;
• Toshkent shahridagi Inha universiteti.

“O‘zarxiv” agentligi va AQSH Xolokost yodgorlik muzeyi o‘rtasida 2020-yil 29-iyulda imzolangan hamkorlik to‘g‘risidagi shartnoma asosida xorijiy loyihasi bo‘yicha ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, 2021-yil uchun tanlangan arxiv materiallari ro‘yxati o‘rnatilgan tartibda kelishilgan bo‘lib, ushbu ro‘yxat asosida arxiv materiallarining raqamli nusxalari tayyorlangan hamda tanlangan va kelishilgan arxiv materiallaridan iborat qattiq disk AQSH Xolokost yodgorlik muzeyiga diplomatik kanallar orqali taqdim etilgan. Hozirda 2022-yil uchun Ikkinchi jahon urushi davrida O‘zbekiston hududiga evakuatsiya qilinganlar taqdiriga aloqador ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan foydalanish uchun ochiq arxiv hujjatlarini (tanlangan arxiv materiallari) kataloglashtirish va mavzuli sharhlarni tuzish, Ikkinchi jahon urushi davrida O‘zbekiston hududiga evakuatsiya qilingan aholi taqdiri bilan bog‘liq davlat arxivlarida saqlanayotgan ochiq bo‘lgan tanlangan arxiv materiallarining raqamli reproduksiyasini yaratish (ko‘paytiriladigan materiallar) kabi ishlar amalga oshirilmoqda.

“O‘zarxiv” agentligi MDH ishtirokchi davlatlari arxiv xizmatlari rahbarlarining Maslahat kengashini tashkil etish to‘g‘risidagi MDH Iqtisodiy kengashining qaroriga rasman qo‘shilgan. Bungacha “kuzatuvchi” funksiyasini bajarib kelgan edi. Kengashning asosiy vazifasi tuzilmaga a’zo bo‘lgan arxiv xizmatlari o‘rtasida hamkorlik aloqalarini mustahkamlash, arxiv hujjatlaridan unumli foydalanishga oid turli tadbirlarni qo‘llab-quvvatlash, ularni boshqarish usullarini takomillashtirish, mutaxassislarni kasbiy tayyorlash va malaka oshirish tizimini rivojlantirish hisoblanadi.

Agentlik tizimidagi milliy arxivlar va davlat arxivlari o‘quv zallariga Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Isroil, Germaniya, Kanada, Polsha, Avstriya, AQSH, Buyuk Britaniya, Fransiya kabi xorijiy davlatlardan jami 25 ga yaqin xorijiy tadqiqotchilar tashrif buyurgan. Ular o‘zlaring tadqiqot ishlari bo‘yicha tegishli arxiv materiallaridan foydalangan.

Bundan tashqari, O‘zbekistonning Isroildagi elchixonasining tashabbusiga muvofiq, joriy yilning 4—7-aprel kunlari “O‘zarxiv” agentligi boshchiligidagi delegatsiya Isroilga xizmat safari amalga oshirgan. Safar doirasida “Al-Aqso” masjidi kutubxonasi saqlovidagi Imom al-Buxoriy va Iso at-Termiziyning nodir qo‘lyozmalarining elektron nusxasi hamda kutubxonadagi qo‘lyozmalarning katalogi nusxasi, shuningdek, Isroil davlat arxivi saqlovidagi Buxoro yahudiylari uyushmasiga tegishli hujjatlar to‘plami va O‘zbekistonning ilk mustaqillik bayrami bilan tabriknoma va tabrik uchun bildirilgan tashakkurnoma xatlar to‘plami nusxalari mamlakatga olib kelingan. Mazkur elektron hujjatlar O‘zbekiston Milliy arxivi tomonidan davlat saqloviga o‘rnatilgan tartibda qabul qilib olingan.

“O‘zarxiv” agentligi Turkiya bosh vaziri devoni huzuridagi Davlat arxivlari bosh direksiyasi bilan arxivlar sohasida hamkorlik to‘g‘risida protokolni hamda Turkiya prezidenti huzuridagi Davlat arxivlari bosh boshqarmasi bilan madaniy-gumanitar hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha kelishuvlarni amalga oshirilishini ta’minlash bo‘yicha amaliy harakatlar rejasini imzolagan. Hujjatlar doirasida xorij tomoni bilan 100 dan ortiq arxiv hujjatlari bilan o‘zaro tenglik va paritet asosida almashilgan. Turkiya tomonidan moliyalashtirilayotgan “O‘zbekiston—Turkiya aloqalari hujjatlarda” nomli kitob-albom turk tomon bilan birgalikda nashrga tayyorlanmoqda.